Os informes para denegar a mina de Touro detectaron afectación en oito ríos e riscos para poboacións e animais
A declaración de impacto negativa emitida pola Xunta identifica que o impacto en augas "manteríase máis aló do fin da explotación".
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 07/02/2020 | Actualizada ás 15:43
Os informes nos que se baseou a Xunta para a negativa ao proxecto de reapertura da mina de cobre nos municipios de Touro e O Pino (A Coruña) detectaron a afectación a oito cursos fluviais, así como unha posible incidencia nos animais —dunha zona de especial protección agraria—, unido a "un risco moi elevado" para as poboacións e o medio ambiente en caso de catástrofe.
Así figura entre as conclusións das 15 páxinas da declaración de impacto ambiental (DIA) negativa emitida pola Consellería de Medio Ambiente respecto ao proxecto de Cobre San Rafael.
No informe final emitido por Augas de Galicia en decembro de 2019, identifícase as "afeccións directas" a oito cursos fluviais "relacionadas directamente co proxecto de explotación". Avisa de "profundos cambios morfolóxicos, dos usos do chan" e dos balances da auga achegada e devolta ao medio natural.
Estes cambios darían lugar a alteracións nas concas, unido a "unha alteración substancial" de corrementos de terras. Por iso, advírtese de "importantes variacións no comportamento hidrolóxico" derivadas da "elevada" demanda de auga da actividade mineira.
A isto súmanse diversas pegas que pon Augas ao proxecto como un "incorrecto" dimensionamento da piscina estériles —materiais sen valor económico que se extraen para a explotación, como rochas e vexetación— daría lugar a unha vertedura cun impacto ambiental non valorado.
O risco de afección ás augas "manteríase máis aló do fin da explotación", mentres non se valoran os puntos de verteduras por choivas a ríos nin se esclarece a xestión das augas na fase de clausura, sen medidas fixadas no caso da chegada de augas contaminadas á balsa.
Pola súa banda, a Dirección Xeral de Patrimonio Natural expón que o promotor non analiza "a probabilidade de afección" á Zona de Especial Conservación do sistema fluvial Ulla-Deza, con riscos como a aparición de contaminación en augas subterráneas.
RISCO PARA ANIMAIS
Entre os informes, a Dirección Xeral de Gandaría apunta a "unha posible repercusión na gandaría" nunha zona especialmente produtora. Reflicte as repercusións das voaduras e a contaminación por po "no benestar animal", ademais de perda de augas de subministración.
A Dirección Xeral de Saúde Pública descartou riscos para o medio ambiente dos produtos químicos empregados na planta de tratamento, pero centra as súas regas no manexo e na prevención de riscos laborais. Ademais, detecta "riscos radiolóxicos", así como molestias polas voaduras e "presión sonora" e na calidade do aire durante a operación.
SEN RESPOSTA ANTE UNHA CATÁSTROFE AMBIENTAL
Por todo iso, esta declaración asinada pola directora xeral de Calidade Ambiental, María Cruz Ferreira, resolve unha DIA desfavorable porque a reactivación mineira en Touro "vai supor unha nova presión sobre os sistemas fluviais e augas subterráneas" e "sen que se garanta que non se vai a producir un novo impacto negativo sobre o ciclo hídrico".
Así mesmo, déixase patente que o proxecto "non dá resposta completa" ás medidas a adoptar ante un accidente ambiental, pois se limita a "xustificar que o suceso non se producirá". "Por conseguinte, en caso de materializarse un escenario de risco, non se pode garantir a actuación proxectada non produza unha grave afectación aos valores naturais da zona nin un prexuízo á integridade da Zona de Especial Conservación do sistema fluvial Ulla-Deza", agrega a Xunta.
O pasado 28 de xaneiro a conselleira de Medio Ambiente, Ángeles Vázquez, xa anunciou o sentido negativo desta DIA porque "non se garante a sustentabilidade ambiental".
OUTRAS CONSIDERACIÓNS ÁS CONSULTAS
No texto recóllese a opinión de diferentes organismos e entidades. A Xefatura Territorial da Consellería de Economía, Emprego e Industria aseguraba que o proxecto "se axusta basicamente ao esixido pola lexislación vixente".
O Instituto de Estudos do Territorio non observa un impacto "especialmente intenso" sobre a paisaxe, á vez que a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural non ve afección nin ao trazado nin ao ámbito de protección do Camiño de Santiago. Con todo, este último organismo require medidas de control arqueolóxico.
O Concello de Touro sinalou nun primeiro informe de 2017 que había "deficiencias" en cuestións como distancias mínimas, drenaxe aceda, captacións de augas, depósito de estériles. Nun segundo informe defendía que era compatible coa zona, a pesar de ser de especial protección agraria e forestal.
O Concello do Pino indicaba en 2017 a necesidade de completar o proxecto en aspectos como controis da calidade da auga e o plan de restauración, aínda que xa en 2019 afirmaba que "en liñas xerais" se cumprían os requisitos.
O Instituto Xeolóxico e Mineiro de España pedía "intensificar" o estudo hidroxeolóxico e o funcionamento do estanque de augas.
A Dirección Xeral de Ordenación Forestal resaltaba nun informe de 2018 que a explotación mineira "non resulta compatible" co chan rústico de especial protección forestal, pero en outubro de 2019 emitiu "de novo o informe indicando que é favorable".
Finalmente, a Federación Ecoloxista Galega e a Sociedade de Historia Natural mostraban o seu rexeitamento a esta iniciativa e alertaron dos seus perigos.
