Evitar fumigacións ou usar alfombras desinfectantes, consellos de Cultura para o patrimonio na desescalada

O Ministerio de Cultura e Deporte publicou este luns 1 de xuño o documento técnico 'Pautas para a xestión, conservación e goce público do patrimonio cultural na desescalada da crise sanitaria', no que recomenda aspectos como evitar fumigacións, o uso de alfombras desinfectantes ou de calzas desechables no caso das covas, segundo informou o departamento que dirixe José Manuel Rodríguez Uribes.

Esta guía, elaborada polo Instituto de Patrimonio Cultural de España (IPCE) coa aprobación do Ministerio de Sanidade, ofrece recomendacións detalladas para a adecuada conservación de bens culturais e para o seu uso nas condicións óptimas de seguridade e saúde, e foi distribuído ás comunidades autónomas e a institucións culturais, de maneira que se une á colección de documentos técnicos especializados que a Dirección Xeral de Belas Artes publicou durante a crise sanitaria pola Covid-19.

Ademais das pautas de carácter xeral, a guía detalla outras específicas que afectan a protección de bens mobles e inmobles, ás celebracións e visitas en lugares de culto, monumentos, xacementos arqueolóxicos, covas e abrigos rupestres, espazos museísticos, arquivos e bibliotecas e manifestacións do patrimonio cultural inmaterial.

A guía aconsella, entre outras medidas, manter abertas as portas que carezan de accionamiento automático, para evitar o contacto con manillares; a desactivación de elementos táctiles; extremar o coidado da renovación de aire; evitar fumigacións e panos con solucións desinfectantes; cambiar o uso de mobles patrimoniais de acceso común como mesas, cadeiras ou bancos, por outros sen valor patrimonial resistentes ao lavado; e a colocación de alfombras desinfectantes nos accesos.

Ademais, propón a prohibición de acceder a aqueles lugares de reducido tamaño ou que requiran o paso a través de corredores estreitos de dobre dirección, galerías ou escaleiras angostas, como torres, campanarios, cubertas, triforios, criptas, que tampouco poderán ser computadas para establecer o aforamento máximo das visitas, e pide tamén aos xestores evitar o paso por elementos históricos presentes no chan, como enterramentos ou laxas con inscricións, sobre os que "nunca deberán aplicarse solucións desinfectantes", segundo recomenda.

ESPAZOS RELIXIOSOS

Entre as medidas específicas sobre espazos relixiosos, desaconséllase o uso de ourivaría relixiosa de carácter histórico e proponse a súa substitución por obxectos litúrxicos modernos que poidan lavarse con xabón neutro, algo que estende a elementos téxtiles, que se substituirían por pezas modernas.

Tamén se pide extremar a precaución cos ritos e costumes que non garantan as condicións de seguridade, autoprotección e distanciamento social, incluíndo os que requiran do contacto directo coa superficie de bens culturais. Segundo aclara o texto, o emprego nestes casos de panos humedecidos con solucións desinfectantes non é unha alternativa, por supor un "grave perigo para a conservación dos bens culturais".

En canto á visita dos sitios arqueolóxicos, aconséllase establecer un percorrido de visita debidamente sinalizado e cun só sentido, así como controlar os pescozos de botella en pasarelas, taxando o tempo de visita permitido en miradoiros e puntos estratéxicos do percorrido que requira unha parada necesaria para a comprensión do lugar.

ABRIGOS RUPESTRES E CUEVAS

No caso de abrigos rupestres e covas, os sitios terán que estar provistos de calzas desechables para cada visitante, así como dun colector para o seu refugallo á saída e, debido á localización "particular" deste tipo de bens culturais, optarase só polas accións preventivas, evitando desinfeccións ou fumigaciñons, porque considera que "a propia natureza" eliminaría " a carga vírica" durante o confinamento.

Sobre os traballos arqueolóxicos, a guía recomenda que o espazo de escavación se divida en cuadrantes de polo menos dous metros cadrados e se asigne a cada un deles unha persoa ou equipo. No caso de escavacións en espazos reducidos, como covas e abrigos rupestres, ínstase a manter o traballo individual, unha soa persoa por cuadrante, durante toda a cadea do traballo (escavación, limpeza, cribado e flotación).

O texto dedica atención á incidencia da Covid-19 no patrimonio cultural inmaterial e lembra a recente supresión de gran número de expresións culturais inmateriais como a Semana Santa ou as Fallas, así como multitude de festas patronais. A guía considera, seguindo o establecido polo Plan Nacional de Salvagarda do Patrimonio Cultural Inmaterial, que o marco temporal é unha característica básica do desenvolvemento das manifestacións culturais inmateriais e desaconsella o cambio de data.