Galicia tramita a súa Lei de acción exterior negociada co Goberno para evitar un recurso no TC como a catalá

O Goberno galego remitiu recentemente o proxecto de lei da acción exterior e cooperación para o desenvolvemento de Galicia, unha das normativas pendentes da pasada lexislatura que o executivo que preside Alberto Núñez Feijóo retomou co inicio deste mandato e xa se tramita no Parlamento autonómico.

Este proxecto normativo supuxo certa confrontación co Ministerio de Exteriores nos trámites previos, nos que se sumaron algunhas das precisións que realizou a administración xeral. De feito, houbo negociacións técnicas e políticas para evitar calquera posibilidade de recurso ante o Tribunal Constitucional, como ocorreu coa normativa catalá que acabou suspendida preventivamente.

En días pasados, o presidente da Xunta comunicou que, de novo, o seu Goberno deu luz verde a este proxecto lexislativo. Así, a galega será a segunda autonomía en contar cunha lexislación deste tipo despois de Cataluña, o que dotará a esta "nacionalidade histórica", como recolle o propio proxecto normativo, de ferramentas para desenvolver a acción exterior e fomentar a proxección da "imaxe" de Galicia na Unión Europea e o resto do mundo.

Na súa intervención pública para presentar a proposta normativa, Feijóo destacou que este proxecto lexislativo contara co beneplácito do Ministerio de Asuntos Exteriores, coa maioría de competencias exclusivas na acción diplomática, pero esta "validez", que destacou o mandatario autonómico, prodúcese nun contexto no que o propio informe de antecedentes remitido pola Xunta ao Parlamento de Galicia fala de "friccións" entre ambas as administracións, as cales foron negociadas politicamente antes de pecharse un texto.

Un dos encargados desta negociación foi o director xeral de Relacións Exteriores e coa UE da Xunta, Jesús Gamallo, quen confirmou a Europa Press as negociacións que frutificaron nun texto que foi presentado ao Parlamento co aval do actual Executivo central.

Da análise dos antecedentes e informes que acompañan á lei, recompilados por Europa Press e que foron remitidos xunto ao proxecto normativo á Cámara, despréndese que a maioría das alegacións presentadas polo Ministerio de Asuntos Exteriores, Unión Europea e Cooperación (Maeuec) foron incorporadas, porque eran de "sistemática e estilo". Con todo, o Ministerio pretendía insistir ao longo da normativa galega en incluír alusións ao marco estatal --a lei 2/2014, do 25 de marzo, de acción e servizo exterior do Estado--, algo que non foi atendido: "non foi asumido porque é innecesario (ao ser de obrigado cumprimento "non porque se cite) e porque a súa "excesiva reiteración nominativa xera a falsa impresión de que a lei autonómica é unha lei menor, case de rango regulamentario, co que leva de imaxe".

Desta maneira, o Goberno autonómico non aceptou reiterar unhas alusións que, como explicou Gamallo a Europa Press, suporía unha minusvaloración da normativa galega e sería difícil, mesmo, de ler. "Xa se sabe que a lei estatal", engadiu, é de "obrigado" cumprimento.

O proxecto de lei ten, entre os seus obxectivos, a "defensa dos dereitos, liberdades e lexítimos intereses da cidadanía galega no exterior", a promoción da cultura e lingua galegas e a promoción da imaxe de Galicia.

"FRICCIÓNS" POLAS VIAXES

"Onde se presentaron maiores friccións" é no ámbito da comunicación de viaxes e recepcións, apunta o documento de remitido ao Parlamento. Respecto diso, o ministerio sinala que "quedaron nun limbo" as viaxes dalgúns dos suxeitos da acción exterior galega, en referencia a entidades como poden ser as institucións universitarias ou locais.

Nas súas obxeccións, o ministerio "resaltou a conveniencia" de citar a normativa legal española neste caso. Considerouno "máis que pertinente", posto que citar o artigo 52 da lei 2/2014 do 25 de marzo, de Acción e do Servizo Exterior do Estado, "contribuiría, sen dúbida, a asegurar a coherencia das disposicións co sistema constitucional de distribución competencial na materia".

Finalmente, a Xunta acabou modificando a redacción do artigo 20 e engadiu que as autoridades, á marxe das autonómicas, que queiran realizar actuacións no exterior, deberán comunicar as súas propostas de "viaxes, visitas, intercambios e recepcións e actuacións con proxección exterior" ao centro directivo no que se encadren as competencias fundamentais de acción exterior, que "deberá examinar a súa adecuación á estratexia de acción exterior e a súa "coordinación" co ministerio que se encarga dos asuntos exteriores.

Fontes da Xunta explicaron a Europa Press que a lei obriga comunicalo ao Ministerio, pero que se pode realizar a través da Dirección Xeral de Relacións Exteriores e coa UE, da que actualmente é titular Jesús Gamallo.

DELEGACIÓNS

A normativa que se debaterá agora no Parlamento tamén dá rango legal ás delegacións da Xunta fose de Galicia e formaliza as actividades da Fundación Galicia Europa, que funciona como órgano de representación de Galicia e nun momento no que a captación de fondos europeos é un dos asuntos máis relevantes na axenda autonómica. Actualmente, só hai dúas delegacións creadas, en Arxentina e en Montevideo, e contan cun único representante de Galicia para ambos os países.

Gamallo indicou que estas dúas oficinas, creadas por decreto, quedan agora consolidadas por lei. A normativa non define a apertura específica de máis centros deste tipo e, como dixo o director xeral de Exteriores a Europa Press, a actual conxuntura non predí que a Xunta vaia a abrir novas delegacións, aínda que a normativa "non o impide".

O que si está recolleito como unha das principais novidades do texto é un rexistro de galegos e de empresas no exterior, que será xestionado desde Galicia e que ten carácter "voluntario".

Concretamente, defínese no artigo 105 como 'Asento de galegos no exterior' e está dirixido a aqueles cidadáns coa condición política de galegos, de acordo co Estatuto de Autonomía, que se "despracen ao exterior por máis dun ano". Estas persoas poderán inscribirse de forma voluntaria neste rexistro, que dependerá da dirección responsable de apoio á diáspora galega, e á marxe de que se inclúan tamén no Rexistro de Matrícula consultar correspondente do acordo coa normativa estatal.

O obxectivo é "facilitar" as xestións administrativas coas administracións galegas, á vez que "constituír redes de apoio, asistencia e difusión cultural", xunto con propiciar "o adecuado retorno a Galicia".

En declaracións a Europa Press, Gamallo afirmou que, de contar con este rexistro durante a pandemia, permitise dar "axilidade" a repatriacións e outras peticións realizadas pola diáspora ao decretarse medidas de restrición pola covid-19. Por iso, considerou que este asento terá vantaxes para o futuro no caso de que se repitan estas situacións.

Parlamento de Galicia. PARLAMENTO - Arquivo | Fonte: Europa Press