Galicia podería contar co triple de parques eólicos en poucos anos

"Avalancha", "onda", "boom", "burbulla", "gran carreira", "competencia feroz"... Son expresións que salpican a conversación sobre o que ocorre no sector eólico galego á calor da transición ecolóxica e os impulsos para a recuperación económica tras a crise da covid. A inxección de fondos europeos augura unha transformación do mapa enerxético máis rápida do previsto, segundo coinciden na análise todos os implicados no sector.

Neste escenario de descarbonización e no que diversos promotores eólicos exploran a instalación en Galicia de máis de 7.500 megawatts, case 8.000, distribuídos en aeroxeradores por todo o territorio. É practicamente o dobre do que na actualidade ten a comunidade en funcionamento: 3.808 megawatts en 180 parques. En declaracións a Europa Press, a directora xeral de Planificación Enerxética, Paula Uría, deixa claro que "unha cousa é o que se presente e outra o que autorice a Xunta".

Pola súa banda, o presidente da Asociación Eólica de Galicia (EGA), Manel Pazo, recoñece que en torno ao 70% dos documentos expostos son "de consulta", isto é, propostas para coñecer se é posible instalar aeroxeradores nunha determinada zona. E cifra en máis do 50% os que promoven tres operadores, Greenalia, Ecoener e Green Capital Power, que non son os tradicionais. Os que levan máis tempo neste campo (Naturgy, Enel, EDP...) están, segundo o representante da asociación eólica, menos animados en terra e coa vista posta no desenvolvemento da eólica mariña.

Ata aquí só se se ten en conta o que ten que examinar a administración autonómica, que son os proxectos inferiores aos 50 megawatts. Porque, no novo contexto regulatorio, da de máis potencia encargarase o Goberno central. Respecto diso, o Executivo galego asegura que está a informar desfavorablemente proxectos que se tramitan en Madrid, pois "directamente" formúlanse para zonas fóra das delimitadas no plan eólico galego.

Outra clave para entender o que está a suceder no sector é o avance tecnolóxico, que permite a instalación de aeroxeradores máis potentes e, segundo os promotores, menos ruidosos.

"DO MONTE ONDE ESTÁ A XENTE"

Ata agora, os mellores enclaves eran as zonas altas, pero nestes terreos xa hai parques. "Por iso a enerxía está a baixar do monte onde está a xente", advirte o presidente de Ventonoso, José Antonio Diéguez. Esta asociación leva 16 anos defendendo a propietarios afectados pola enerxía eólica e asegura que, agora, "máis da metade" da potencia que se instale farao en vales con granxas e vivendas próximas.

Pese ao "alarmismo" que implican estes datos, Ventonoso rebaixa a preocupación: "nin o 25% do presentado" chegará a bo porto, o que se traduce en menos de 2.000 megawatts, ao redor dun milleiro, segundo as súas estimacións, próximos a cultivos e a explotacións de vacas, porcos, coellos e aves.

Ante estas expectativas, a plataforma 'Aire Limpo nas Mariñas do Mandeo' é unha mostra da contestación cidadá. Constituída formalmente fai quince días, leva meses loitando contra a "opacidade" con que denuncia que se tramitan os parques, no seu caso no Monte do Gato, na comarca de Betanzos (A Coruña).

O seu portavoz, Esperanza González, recoñece que moitos asinaron cando chegaron as empresas. "Metéronnola dobrada", admite, antes de denunciar "cláusulas escandalosas" por parte de Greenalia. Esta négao tallante e defende que "no 99,9% dos casos" o que se ofrece aos particulares é "moito máis" do rendemento de plantacións como o eucalipto.

De feito, a directora xeral adxunta de Greenalia, María Moreno, asegura que reciben chamadas de veciños interesados en que os aeroxeradores se implanten nos seus terreos e reivindica "números irrefutables" que sitúan preto do 100% o acordo cos afectados polos parques que xa teñen en funcionamento, en Vimianzo (A Coruña) e Ourol (Lugo).

"TRASLADAR AS BONDADES"

As asociacións veciñais teñen tamén críticas para os alcaldes. Por exemplo, para o primeiro edil de Aranga, quen, segundo asegura Esperanza González, que é secretaria do monte comunal no que se pretende levantar un dos parques do Monte do Gato, en marzo deste ano "dicía que non sabía nada" pero ten "cousas asinadas coa empresa" de marzo de 2020.

O aludido, Alberto Pratas, do Partido Popular, desménteo: "Asinar, nada de nada...!", aínda que confesa que recibiu ás empresas --a Greenalia e a Galenergy-- hai "meses". A este respecto, a directiva de Greenalia explica que o primeiro que fan é, precisamente, reunirse cos rexedores das zonas afectadas para que poidan coñecer os seus proxectos e teñan información de primeira man para dar resposta ás inquietudes dos veciños.

E entoa o 'mea culpa' ao sinalar que, como sector, non souberon "trasladar as bondades" que ten o eólico para o rural. "Somos galegos e queremos estar aquí moito tempo, por iso queremos que a relación cos veciños sexa boa", resalta.

"CAERÁN POLO CAMIÑO"

A directora xeral da Xunta lanza unha mensaxe "firme e clara": vaise a dar "prioridade" aos proxectos que cumpran e preténdese facilitar a súa tramitación mediante a simplificación de cargas burocráticas e a eliminación de duplicidades, pero isto "non significa un recorte nas garantías".

"Os proxectos que estean maduros e que cumpran todas as normas sairán adiante, e os que non, caerán polo camiño", avisa, tras reprochar a inmadurez de moitos dos proxectos. Aberta a cambios e asumindo que "haberá potencia que quede polo camiño" se se ten que "caer" algún aeroxerador, Greenalia espera que "saian todos" os parques que teñen en carteira, posto que, pola súa banda, di, hai un "esforzo" previo "importante".

Parque eólico. NATURGY - Arquivo