A Colexiata de Sar convertida en aparcadoiro multitudinario a pesar das queixas de organizacións civís
O conxunto arquitectónico foi declarado BIC en 1895 coa denominación de Patrimonio Nacional.
Por E.P. | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 10/06/2021 | Actualizada ás 14:30
A Colexiata Santa María a Real de Sar, un dos monumentos máis representativos de Santiago de Compostela, viuse convertida nos últimos meses nun aparcadoiro multitudinario, a pesar das queixas de asociacións civís e do párroco da igrexa, quen critican o prexuízo a este patrimonio histórico e a inseguridade que xera o continuo tránsito de vehículos polas inmediacións.
A colexiata, igrexa románica do século XII ás beiras do río Sar, foi declarada Patrimonio Nacional --hoxe Ben de Interese Cultural (BIC)-- en 1895. Conta cunha praza empedrada que foi empregada historicamente polos asistentes aos ritos eclesiásticos, os traballadores do museo da colexiata e os pais e nais do colexio Montessori Compostela, adxacente á igrexa.
Con todo, fai un par de anos, a praza tamén comezou a ser empregada como aparcadoiro gratuíto por veciños da zona, por visitantes á cidade e mesmo por traballadores que deixan alí os seus automóbiles, pola proximidade deste conxunto histórico ao centro urbano de Santiago. O presidente da Asociación de Familias de Alumnos (AFA) do colexio Montessori, René Osorio, achacou este aumento do tráfico a "as obras de Castrón Douro" e a "a pandemia".
A pesar de que existe un sinal na entrada da praza que restrinxe o acceso á mesma a vehículos autorizados, é "habitual" ver turismos aparcados de luns a venres, e mesmo autocaravanas. "Non é raro ver vehículos que xa se converteron en hóspedes habituais da praza", engadiu René Osorio.
PATRIMONIO MUNDIAL
A pesar de ser un monumento BIC, as competencias de xestión e protección da colexiata non dependen da Xunta. A Dirección Xeral de Patrimonio Cultural explica que a igrexa e a súa contorna contan cun "plan especial de protección", xa que pertence ao Conxunto Histórico de Santiago de Compostela, que lle confire a categoría de patrimonio mundial.
A Dirección Xeral de Patrimonio defende que a existencia deste plan específico "supón que a competencia de autorización de intervencións e usos na súa contorna é do Concello". Precisamente nesa contorna enmárcase a Colexiata de Sar, situada nunha das rutas do Camiño de Santiago e concibida como unha das mostras culturais máis importantes do Conxunto Histórico da cidade, xunto á propia Catedral de Santiago.
"O uso de aparcadoiro público debe estar regulado pola administración local", afirmou a Dirección Xeral de Patrimonio Cultural. Aspecto que non comparten desde o Pazo de Raxoi. O concelleiro de Seguridade Cidadá, Gonzalo Muíños, declarou a Europa Press que "a propiedade da praza é do arcebispado", o que impide á corporación municipal levar a cabo actuacións tales como "trasladar a un guindastre para que retire os turismos do seu interior".
Para o responsable de Seguridade Cidadá, debe ser o párroco da igrexa o que tome as medidas "pertinentes". "Ata hai pouco, utilizaban unha cancilla que só abrían para os ritos eclesiásticos ou para os traballos de mantemento", detallou Muíños. Pola súa banda, o propio párroco, José Porto Buceta, defendeu ante os medios que a praza é un ben privado de uso público. "Pouco podo facer eu", engadiu o sacerdote.
"DIFERENTES PROBLEMAS"
Ademais do prexuízo ao patrimonio e de impedir aos interesados contemplar o monumento, a trasfega de vehículos xera inseguridade para os alumnos do Colexio Montessori Compostela. Por iso, estudantes do centro, liderados polos do nivel de adolescentes (a partir de 13 anos de idade), iniciaron accións como colocar nos parabrisas de vehículos unha imaxe da colexiata coa frase "De edificio protexido en 1895 a aparcadoiro en 2021. Pénsao!".
Precisamente, para a AFA do colexio Montessori, o principal problema xerado é a inseguridade dos pais e nais á hora de acompañar aos seus pequenos ao centro escolar. Por unha banda, "camiñar entre tanto trasfega de coches é un perigo para os nenos ", explicou Osorio, e por outra "existe o risco de que o paso de vehículos medicalizados en casos de emerxencia acabe restrinxido porque o exceso de turismos bloqueen as vías de acceso".
Ademais, o continuo tránsito de vehículos polo empedrado e polas inmediacións da igrexa deterioran o patrimonio material do conxunto arquitectónico. A integridade da estrutura da colexiata, coa característica inclinación das súas columnas interiores, depende en exclusiva do estado material dos arbotantes exteriores do edificio, que poderían verse danados polas vibracións xeradas polos motores dos automóbiles.
A nivel turístico, tanto o arcebispado como o propio párroco enumeraron diversas mostras de "indignación" por parte dos peregrinos que chegan á praza e expresan o seu "horror" pola situación de conxestión da praza. "Non é a imaxe que os visitantes esperan dunha cidade turística e histórica como Santiago de Compostela", trasladaron desde o arcebispado.
PROCURA DE CONSENSO
Todos os implicados na problemática da Colexiata de Sar coincidiron na "necesidade" de conseguir unha solución de consenso que permita o equilibrio entre a protección do patrimonio histórico coa defensa do interese público dos veciños de poder utilizar os seus vehículos da forma máis favorable posible.
O xefe da oficina de proxectos do Consorcio de Santiago de Compostela e experto en xestión patrimonial, Xosé Allegue, redundou nesa idea. "Sempre é necesario conciliar salvagárdaa do patrimonio cos intereses dos veciños da zona", declarou Allegue a Europa Press, quen explica que o interese público "sempre" pondera esas dúas variables.
Gonzalo Muíños confirmou que en próximas datas reunirase co párroco e coa asociación de veciños da zona para que estes poidan trasladar as opcións e propostas ao concello e que este poida estudar cal de todas sería a máis viable no medio, curto e longo prazo.
"Existe unha forte sintonía entre o concello, o párroco José Porto Buceta e a asociación de veciños, polo que confiamos ao cen por cento en atopar unha solución que satisfaga a todos", asegurou o concelleiro.
POSIBLES SOLUCIÓNS
Para Xosé Allegue, a posible solución para remitir o impacto na colexiata pasa por "seguir as instrucións da Unesco e redactar un estudo de impacto patrimonial". "Ese estudo avaliaría a incidencia negativa do aparcadoiro e recollería a solución alternativa en relación ao plan de mobilidade", engadiu o experto en xestión patrimonial.
Para a AFA do colexio Montessori Compostela, a solución podería pasar por habilitar un espazo alternativo e próximo que fixese as funcións de aparcadoiro. A asociación de veciños de Sar trasladará ao concello a posibilidade de que se empregue para este fin o campo de fútbol propiedade da asociación, medida que tamén apoia a concelleira do BNG, Goretti Sanmartín.
Desde a concellaría de Seguridade Cidadá apostan por reforzar o carácter cívico dos veciños e visitantes. Gonzalo Muíños afirmou que, "da mesma forma que a xente non vai aparcar aos pés da Sacra Familia, tampouco debería facelo coa Colexiata de Sar". "Temos que confiar na responsabilidade individual da cidadanía", finalizou o concelleiro.
Sexa cal for a solución acordada, tanto o concello como as asociacións coinciden en que o obxectivo global deste tipo de actuacións debe ser "non só protexer a Colexiata de Sar", senón tamén "coidar o importante patrimonio cultural de Santiago de Compostela".
