Tanxugueiras: “Estamos rompendo teitos de cristal coa música tradicional e coa lingua”

"Mulleres fortes, valentes e empoderadas. Cantareiras dunha nova década". Así se definen as Tanxugueiras - Aida Tarrío e Olaia e Sabela Maneiro - e así é como se dispoñen a representar o Estado español no Festival de Eurovisión 2022. Pisan forte nesta carreira eurovisiva coa potente proposición de que a música tradicional e a lingua galega cheguen ao escenario de Turín - cidade italiana anfitrioa da edición 2022 de Eurovisión - para representar por primeira vez España nun idioma cooficial. Fano co tema 'Terra', "un canto á diversidade e ao recoñecemento da música de raíz galega" que só no seu primeiro día de publicación alcanzou xa as 500.000 escoitas nas plataformas dixitais. 

Soan entre as preferidas desde o primeiro momento. O trío de pandeireteiras resultaron ser as máis votadas nunha enquisa anual entre eurofans que promove o portal eurovision-spain.com e iso impulsounas a presentar oficialmente a súa candidatura. Agora que RTVE as preseleccionou, Tanxugueiras teñen por diante a cita do Benidorm Fest, o 26,27 e 29 de xaneiro, onde terán que defender a súa proposta fronte ás outras 13 candidatas que tamén chegaron a este punto. Este xornal fala con Aida Tarrío para coñecer de preto as sensacións que están a vivir Tanxugueiras ás portas de Eurovisión e logo dun intenso ano coa xira do disco Contrapunto e o lanzamento dos temas Figa e Midas. Ante todo, teñen claro que este é o momento das músicas tradicionais e de poñer en valor a diversidade lingüística. 

Estades a uns poucos pasos de representar España no Festival de Eurovisión... Como estades vivindo todo isto?

Con moitísima alegría. Estamos moi agradecidas a toda a xente que nos apoia e nos apoiou. Temos moita ilusión e moitas ganas de que chegue o Benidorm Fest para poder facer ‘Terra’ en directo. 

Ata este ‘Terra’, tivestes unha progresión moi grande como grupo desde o voso nacemento. Cando botas a vista atrás a través da vosa traxectoria, que é o primeiro que che vén á cabeza?

Sinto moito orgullo e sinto que o noso traballo foi recompensado. Nós as tres cando nos xuntamos para cantar temos algo que conecta, que soa ben e que chega á xente, pero detrás disto hai moito esforzo. Polo tanto, sentímonos recompensadas despois de todo este ano de traballo.

Que foi o que máis vos impulsou a presentarvos con ‘Terra’ a Eurovisión?

Sobre todo, o que máis ilusión nos fai e o que nos incitou a presentarnos é que dunha vez por todas se vexa que o galego pode chegar a palcos tan grandes como o de Eurovisión e que a música tradicional teña ese oco que merece, ao carón doutros estilos que son máis escoitados. Que dunha vez por todas se escoite tamén a nosa música tradicional e que se vexa que España non é so flamenco -que tamén e a nós gústanos moito- senón tamén outras culturas que están un pouco agochadas detrás del. É o momento de que saian e de que a xente as coñeza. 

De feito, se gañades no Benidorm Fest, esta sería a primeira vez que una lingua minorizada do Estado chega a Eurovisión. No 1968 a Serrat non lle permitiran cantar en catalán. Que significaría isto para estas linguas e para o Estado español?

Que unha canción en galego estea en Eurovisión serviría para normalizar as linguas cooficiais.  Significaría un paso enorme, normalizar que no Estado hai máis dunha lingua e que utilizalas non é malo, é enriquecedor, porque como di Sabela, as linguas non morden. Está moi ben aprender e saber inglés, pero non podemos esquecernos do resto de linguas. Á fin, saber unha lingua non é máis que ter maior coñecemento. Esta é unha oportunidade de dar a coñecer dunha vez por todas as linguas cooficiais e de que a xente tamén poida escoitar e disfrutar de música que non está en castelán, así coma nós escoitamos música en inglés e ás veces non entendemos nin papa, mais disfrutamos con ela. Isto é o mesmo. Eu se tivera vidas para aprender o euskera, o catalán ou o asturiano, encantaríame aprendelos! As linguas enriquecen.

En ‘Terra’, por certo, hai un guiño a todos esas linguas.

Hai pílulas doutros idiomas, sobre todo para apoialos. Nós estamos a tope co galego e con todas as linguas cooficiais, por iso queriamos poñer ese gran de area engadindo unha frase en cada lingua. 

Que a vosa canción sexa en galego pode facer máis partícipe dela a todas esas persoas doutros lugares do Estado con linguas propias? 

Eu creo que o vínculo especial con esta canción pode nacer de todas as persoas abertas de miras e que arroupa os idiomas. Sobre todo porque sexas galego, sexas vasco, sexas estreñema, ou andaluza, tes lingua e tes a túa música de raíz, entón creo que é fácil sentirse representada. Eu, como galega, sentiríame representada por unha música estreñema, porque é música tradicional. Penso que é unha sorte que un grupo coma nós leve un anaco de música tradicional para representar España.

Que lle diriades a esas persoas que se poden opoñer ou que teñen reticencias a que as represente unha canción en galego polo feito de estar en galego?

Que non se pechen portas, que abran as miras e nos dean unha oportunidade. No caso de que vaiamos a Eurovisión, que aínda temos que pasar moitas cribas, seguramente a xente de fóra non lle poñería peros nin trabas. É máis, creo que se asombrarían, e creo que visibilizar as linguas enriquece o festival.

Hai unha enquisa recente de Ao son da música que deixou datos a ter moi en conta, por exemplo, que o 80% da mocidade galega non escoita habitualmente produtos musicais en galego. Que reflexión tirades disto?

Aquí en Galicia fai moita falta que nos coles, nas clases de música e de galego, ademais de tocar a frauta, lles poñan un instrumento de percusión na man como é a pandeireta. É importante que lles ensinen o que son as recollidas, ás que todos os profesores poden acceder a través do APOI, que lles acheguen a música tradicional e que lles falen da cantidade de grupos e estilos que se fan aquí en Galicia e en galego. Eu creo que se dende pequenos lles imos aprendendo todo isto, chegará un momento en que, poderá gustarlles ou non, pero polos menos coñecen. É necesario que haxa un oco para a nosa música dentro das aulas de música e de galego. Diso pódese aprender moitísimo. 

Credes que propostas coma a vosa e da escena musical actual con estilos moi diversos e novos poden impulsar a xente a que se achegue máis ao galego?

Eu creo que si. Grupos coma Verto que teñen estilos modernos fan que a mocidade vexa que o galego mola, que o que canta C. Tangana tamén se pode facer en galego. A música é algo que está no día a día de todos os nenos e nenas e claro que os pode impulsar a intentar falar galego. Nos nosos concertos hai moita xente que se achega a nós e nos di que grazas a escoitar música en galego aprende ou fala galego. Iso é un orgullo para nós, o maior premio que podes ter. Somos moi conscientes de que temos un altavoz e de que o que facemos repercute sobre a xente que nos escoita. Vennos moitas nenas e adolescentes, e así como levamos o feminismo por bandeira, tamén levamos o galego.

Tedes unha conexión moi especial coa mocidade. Que a engancha de vós?

Eu creo que é esa fusión da música tradicional con ritmos máis modernos ou contemporáneos. Creo que proxectos coma os nosos son unha porta para que esa xente que non coñecía a música tradicional se meta nela, e a partir de nós, atope outros grupos como asociacións de pandeireteiras que interpretan fielmente o que cantaban as señoras. O rexeitamento á música tradional vén dos prexuízos que hai sobre ela, da desinformación e da ignorancia cara a este mundo. Non é que non guste, é que non se coñece.

Con todo, parece que nestes últimos tempos se está dando un boom das músicas tradicionais, de feito puidemos ver algúns exemplos nestes anos en Eurovisión. Isto é sinónimo de que algo está cambiando, de que algo se está movendo? 

Si. Creo que se están dando pasiños e abrindo as miras. É o momento da música de raíz, non só galega, senon tamén asturiana, vasca, catalá… Están aflorando moitísimas músicas tradicionais e sobre todo a xente nova estase interesando por elas, e iso paréceme moi importante. Por exemplo aquí en Galicia cada vez máis estamos quitando de enriba ese rexeitamento cara ao tradicional. Segue habendo prexuízos sobre esta música e sobre a lingua, pero parece que estamos rompendo eses teitos de cristal, non só nós senón todos os grupos que tocan música tradicional. Por iso cremos que é moi necesario que nos presentemos a Eurovisión, para facerlle ver a esa xente que aínda ten prexuízos que non lle estamos facendo mal a ninguén e que simplemente estamos apoiando o que é noso, que non só é dos galegos senón de toda a xente, e compartindo un anaquiño da nosa cultura co resto do país. Á música tradicional tócalle de novo o seu momento.