Éxodo do rural ás cidades: "a pandemia freou a migración pero o cambio é temporal"

Os municipios rurais pertencentes ás comunidades autónomas de Asturias, Castela e León, Galicia, Estremadura e Castela-A Mancha son os que perderon poboación de forma máis intensa nos últimos 25 anos, segundo se desprende dun informe do Centro de Políticas Económicas de Esade (EsadeEcPol).

Mentres que a poboación entre municipios pequenos e rurais creceu un 9,6% de media en toda España entre 1996 e 2020, as poboacións rurais de Asturias decreceron un 26,9%; as de Castela e León, un 19,7%; as de Galicia, un 16,9%; as de Estremadura, un 9,6% e as de Castela-A Mancha, un 2%.

Isto contrasta co crecemento dos municipios rurais doutros territorios pertencentes ás Illas Canarias (55,5%); Madrid (45,1%); Baleares (41%); Murcia (34,1%); Cataluña (31%); Comunidade Valenciana (19,3%); Andalucía (11,2%); Navarra (10,2%); La Rioja (8,1%); País Vasco (5,7%); Cantabria (1,7%) e Aragón (1,1%).

Segundo este informe, a perda de poboación dos municipios rurais impacta negativamente no crecemento das localidades medianas ou capitais de comarca, xa que "tenden a funcionar como provedores de moitos servizos públicos e privados para os territorios rurais". "Por tanto, unha caída de poboación rural en rexións como Galicia, Castela e León ou Asturias, entre outros, afunde a demanda dos servizos dos municipios pequenos e medianos, alimentando as perdas de poboación futuras da rexión", analiza o informe de EsadeEcPol.

A PANDEMIA

Este informe tamén analizou os fluxos de poboación durante estes anos do coronavirus, determinando que a pandemia freou boa parte do éxodo rural, mellorando o saldo poboacional das devanditas zonas polo menos durante o ano 2020. Pola mesma razon, reducíronse os fluxos migratorios desde o estranxeiro cara a zonas rurais.

Con todo, estas variacións de poboación, aínda que positivas, seguramente sexan temporais e, no mellor dos casos, terán lugar en municipios próximos ás grandes cidades. "Por iso é polo que non podamos pensar que a pandemia favoreceu unha volta cara ás zonas rurais", conclúe o informe.

POLÍTICAS PÚBLICAS "INSUFICIENTES"

Estimular o emprendemento xuvenil, apostar pola dixitalización da economía ou impulsar o papel do asociacionismo para integrar á mocidade nos procesos de toma de decisións, son algunhas das alternativas que poden axudar a garantir a supervivencia das zonas rurais e mellorar a calidade de vida da mocidade rural. Estas son algunhas das conclusións do estudo 'A mocidade é máis que unha palabra', realizado pola Rede Española de Desenvolvemento Rural (REDR) co obxectivo de formular conclusións e recomendacións que sirvan para reforzar o papel da mocidade rural dos seus territorios.

No estudo admítese que á complicada situación que atravesan os mozos, vese agravada nas zonas rurais por problemáticas endóxenas como o envellecemento da poboación ou a fenda dixital. Por iso, os autores do estudo consideran necesario cambiar a paradigma de desenvolvemento e sustentabilidade e apostar pola nosa mocidade "sen perder máis tempo".

En canto ás politicas públicas, o estudo constanta a súa existencia pero considera que son insuficientes. Así mesmo, a transferencia de competencias en materia de mocidade ás comunidades autónomas provocou un alto grao de variabilidade no seu marco normativo, a organización administrativa e a execución de políticas de mocidade.