Angrois-Adif apunta que non se debía molestar ao maquinista no que recoñece un punto "crítico"

A actual directora xeral de seguridade, procesos e sistemas corporativos de Adif, Esther Mateo, apunta directamente á responsabilidade da operadora ferroviaria, Renfe, sen procesados na causa.

Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 01/02/2023 | Actualizada ás 12:00

Comparte esta noticia

A actual directora xeral de seguridade, procesos e sistemas corporativos de Adif, Esther Mateo, expuxo unha nova medida, "complementaria" e de tipo "organizativo" que, de implementarse por Renfe, segundo afirma, evitaría o accidente do tren Alvia ocorrido en Angrois (Santiago) en xullo de 2013, co resultado de 80 mortes e 140 feridos.

Segundo trasladou, primeiro na quenda da avogada do Estado, quen a propón como perito no xuízo para tratar de determinar as causas deste sinistro ferroviario, e despois a cuestións do fiscal, que se mostrou sorprendido por esta idea, o que considera que se podería facer para que o descarrilamento non se producise sería implementar unha medida "organizativa" equivalente á que existe no sector aeronáutico, e que se denomina "cabina estéril", que trata de impedir que se produzan distraccións.

"Durante o despegue e a aterraxe non se poida molestar ao piloto porque ten unha responsabilidade e todo o persoal está en posición por se xorde un imprevisto", destacou.

Esta é "unha suxestión", segundo precisou, que traslada xa que Avogacía do Estado preguntoulle por máis medidas "ademais das técnicas" --que houbese 'ERTMS' no tren e na vía, como no proxecto orixinal, ou a instalación dunha baliza, como se fixo tras a traxedia-- que servirían de "barreira" fronte á traxedia.

"Iso non estaba implementado?", preguntoulle o representante do Ministerio Público, ao que Mateo respondeu que "non", co cal apunta directamente á responsabilidade da operadora ferroviaria, Renfe, sen procesados na causa (están acusados o maquinista, Francisco Garzón, e o exdirector de seguridade de Adif, Andrés Cortabitarte).

A comparecente elaborou unha peritaxe para Adif cando aínda non ocupaba o seu actual cargo, creado tras unha reestruturación da empresa pública e que supón un maior rango que o que anteriormente tiña Cortabitarte.

"PROHIBIDO INTERROMPER AO PILOTO"

Na súa exposición, considerou que sería "esencial" adoptar esta medida "organizativa" que supón "entender que ese punto no que se estaba achegando á estación --da capital galega-- require ou pode requirir maior atención".

"É unha actividade crítica. En aeronáutica chámase cabina estéril. Toda a tripulación ponse en condicións e ademais está prohibido interromper ao piloto, que é o que decide. Esa medida organizativa poderíase estudar porque é un punto crítico", advertiu.

Respecto diso, afirmou que, ao seu xuízo, Angrois era "crítico" pero non pola curva, senón pola aproximación á estación compostelá.

O AVISO POR MEGAFONÍA

Por este mesmo tema preguntou o avogado da plataforma de vítimas, quen apuntou se esa "barreira organizativa non estaba xa prevista" posto que "hai un aviso ao tren da chegada a Santiago" por megafonía.

Pero Esther Mateo contestou que esa "información que se dá ao viaxeiro" non ten "nada que ver" coa medida que ela propón. "Eu estou a dicir unha forma procedimental de ter en conta que en determinados momentos, cando se está chegando a unha estación ou nun túnel, se eliminen as posibles distraccións do maquinista", destacou. Sería "un procedemento interno do operador", segundo incidiu.

A BARREIRA "MÁIS EFICAZ"

En calquera caso, este letrado replicoulle se non lle parecería unha barreira "máis eficaz a que existía no proxecto orixinal", polo sistema de seguridade 'ERTMS' despregado ata a estación santiaguesa. "Non hai dúbida ningunha de que con 'ERTMS' non habería accidente (...) Co 'ERTMS' funcionando no tren e na vía non habería accidente", admitiu. Con todo, defendeu que si "había varias barreiras": pola formación, a "marxe" da folgura de velocidade da curva e "os dous tipos de freado".

Para esta perita, "non está na cabeza de ninguén que estea relacionado co ferrocarril e saiba o rigorosa que é a habilitación do maquinista e os recursos que se empregan" que se producise "unha desatención da proporción da que se produciu".

Desta maneira, coa súa intervención puxo o foco en Renfe ao afirmar que neste sector "todo está orientado ao factor humano" pero "hai aspectos que son exclusivos e só pode atender a empresa que contrata ao traballador".

Nun momento dado, pareceu emocionarse ao ser preguntada sobre se un sinal para indicar que debía comezar o freado axudase. "Calquera cousa que parase este tren sería... Oxalá", apuntou.

Así, desexou tamén que "non houbese cobertura para a chamada" que realizou o interventor, para referirse ao accidente como unha "realidade dolorosísima". En todo caso, defendeu que "a sinalización se coloca coa experiencia do sector" porque, se non, "termina confundindo á persoa que xestiona o tráfico".

A CHAMADA

Acerca da chamada expuxo o procedemento en Adif, para subliñar que "debe haber unha liturxia" e as comunicacións "deben estar taxadas". "Preferentemente por texto" e "se fose falada son concisas", indicou. "Se é de emerxencia hai que dicir que é de emerxencia" e ata "están elixidas as palabras que se din", segundo proseguiu. Ademais, "se un posto de mando necesita comunicar co maquinista faino a través dos sinais".

Neste extremo, sen citalos, reprendeu ao maquinista e ao interventor ao asegurar que "están a falar dun tema que non lles compete". Así, valorou a recomendación que fai Renfe para o uso de teléfonos móbiles, pero insistiu en que vería apropiado que se "complementase" coa súa "suxestión" de que "non se produza unha conversación allea ao que poidan decidir nun momento que require atención".

O AVISO DE MAZAIRA

Preguntada sobre se lle consta que se detectou algunha anomalía na liña, ignorou o aviso que deu un xefe de maquinistas sobre o perigo da curva, na que había que pasar de 200 a 80 quilómetros por hora despois dun sinal en vía libre. "Eu non encontrei nada respecto diso", aseverou.

Esta afirmación fíxoa despois de admitir que "non é moi halagüeño" pensar que un sector "só evoluciona con accidentes" --a pesar de que deles "sen dúbida apréndese moito"-- e tras resaltar que "é moito máis nutritiva a información que achega compartir a información dispoñible da observación de cada un dos seus traballadores".

Ese punto non se protexeu, por exemplo con balizas como despois do sinistro, porque "non había evidencias de nada", dixo, obviando o aviso do xefe de maquinistas. Por iso e porque "se produce unha sobrevelocidad dunha proporción que non se deu antes", segundo insistiu.

SOBRE CORTABITARTE

Mateo tamén tratou de eximir de responsabilidades ao procesado Andrés Cortabitarte, que cando ocupaba a dirección de seguridade na circulación non tiña a actual dirección xeral deste perito por encima. "Quen é responsable da seguridade?", expúxolle a avogada do Estado, ao que ela respondeu que "vai intrínseca desde o primeiro momento".

"A seguridade é unha cualidade que non se pode atribuír ao final do proceso de ningún sistema. Non hai unha persoa que ao final poida garantir que ao longo de anos todos fixérono ben. Sería unha irresponsabilidade pór en mans dunha soa persoa a verificación de infinitas decisións", concluíu. Neste sentido, admitiu que "por iso evolucionou" a cultura da seguridade e "o responsable da seguridade dun cambio está pegado ao cambio e á toma de decisións".

A directora xeral de seguridade, procesos e sistemas corporativos de Adif, que declara no xuízo do accidente do tren Alvia
A directora xeral de seguridade, procesos e sistemas corporativos de Adif, que declara no xuízo do accidente do tren Alvia | Fonte: Europa Press

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta