Tabús sociais e falta de información, as barreiras sociais para combater a endometriose

As estimacións falan dun 10% de mulleres afectadas por endometriose (190 millóns de mulleres e nenas en idade fértil en todo o mundo). Aproximadamente o 50%, ou menos, sofren esta doenza de maneira asintomática, polo tanto, case a metade das mulleres que padecen endometriose non serán diagnosticadas a tempo para seguir un tratamento. Actualmente non hai cura para a doenza, aínda que se teñen realizado algúns avances en canto cirurxía e en tratamentos de fertilidade. A pesar diso, desde a Organización Mundial da Saúde (OMS) considérase que falta formación entre profesionais da medicina para tratar un problema que pode mesmo inmobilizar parte do corpo da muller. Por último temos que os tabús arredor da sexualidade feminina, incluíndo todo o relacionado coa menstruación, aínda pesan abondo para que boa parte da sociedade afronte libremente e sen prexuízos a endometriose.

ENFERMIDADE INVALIDANTE

“Eu era asintomática, non tivera nunca dor, mais cando levaba un ano tentado quedar embarazada os exames médicos descubriron que tiña endometriose” di Aline, unha muller que tivo endometriose e logo de seis anos buscando unha solución, conseguiu quedar embarazada mediante un tratamento de fertilidade. Ser asintomática ten o inconveniente do descoñecemento, padecer os síntomas supón ter dores menstruais moi fortes coa posibilidade de convertérense en crónicas.

“A endometriose pode ser moi invalidante e aínda hoxe é o día en que falar dela parece tabú, como acontece con todo o relacionado coa menstruación con aquelas ideas sobre que debías aguantar a dor” di Ana Baeza da asociación QuerEndo. A percepción social en varios países está cambiando, mais existen pasos aínda por dar como “que o SERGAS poña todas as medidas necesarias” para tratar de maneira correcta e segura a endometriose.

A sintomatoloxía vai desde as menstruacións dolorosas, a dor pélvica crónica até a depresión, cansanzo e náuseas, entre outros moitos máis síntomas. “Unha dor que non cesa cun calmante, algo grave está pasando” di Baeza. “Antes dicíanche que se lle doía á túa nai a ti tamén che tiña que doer e debías soportalo”. E a pesar dos avances en medicina durante as últimas décadas, non se encontrou unha cura, o que pode ser interpretado como a insuficiente investigación arredor da endometriose.

O tratamento hormonal parece ser, polo de agora, a solución para frear as dores que provoca a endometriose durante a menstruación. A cuestión é que isto non impide o avance da enfermidade que, nos casos máis graves, pode crear unha “pelve conxelada”. Hai tratamentos que consisten en ir subministrando diferentes clases de pílulas unha vez que as anteriores non fan efecto. “O último é a cirurxía, mais é un método moi invasivo”.

TRATAMENTOS PARA A FERTILIDADE

A endometriose “envolve” o útero cun tecido similar ao endometrio, o “niño” onde está o óvulo que, se non se fecunda, é expulsado durante a menstruación xunto co seu endometrio. “A doenza aparece cando o endometrio en vez de saír para fóra vai expandíndose por toda a zona pélvica” di Baeza. A expansión deste tecido mesmo pode crear adherencias entre os outros órganos.

“No meu caso non operei porque tiña un quiste en cada ovario e a cirurxía podía implicar o risco que quitar o ovario non afectado” di Aline. A solución veu coa estimulación dos ovarios mediante hormonas, “cada muller é sensible a un tipo concreto de hormona e por iso se debe ir probando” até chegar a un resultado. “Tiven tres intentos para crear o número viable de ovocitos para a fecundación”. Ao terceiro intento Aline quedou embarazada. Actualmente segue un tratamento hormonal.

“Hai mulleres que melloran da endometriose debido á ausencia de menstruación durante o embarazo” e no caso de Aline os endometriomas reduciron o seu tamaño. Tanto na clínica IVI como na Seguridade Social, as conclusións despois do parto coincidiron en afirmar a ausencia de endometriose.

Quedan pasos por dar. “En 2015 tivemos o compromiso do goberno galego para a divulgación e formación entre persoal sanitario para un mellor tratamento de endometriose” reivindica Ana Baeza. A petición de QuerEndo viña motivada pola aínda existente falta de preparación dalgúns profesionais da medicina que consigan detectar a tempo a endometriose nas pacientes.

A necesidade de romper con todos os complexos, ideas preconcibidas e eliminar a falta de información, son pasos imprescindibles para dar paso a unha concienciación social que permita afrontar a endometriose coa implicación necesaria. Isto último empurraría ás autoridades a un maior gasto en investigación e a procura dunha solución ou polo menos avances en prevención.