Por Fernando del Río | Compostela | 11/04/2015
O Banco Mundial fornece de indicadores de gobernanza para unha ampla mostra de países desde mediados dos anos noventa. Se lle botamos unha ollada á Figura 1, o empioramento da calidade da gobernanza venezolana revélase nítido. A situación é crítica porque os valores deste indicadores sitúan Venezuela nos postos de cola a nivel mundial. O imperio da lei brilla pola súa ausencia, o Estado está capturado por elites corruptas, as regulacións afogan a iniciativa privada,...Venezuela, de acordo con estes dados, sitúase entre o 10% de países con peor gobernanza nunha mostra de 215.
Os dados do Banco Mundial vense confirmados por aqueles fornecidos por Freedom House que tentan transmitir unha idea da situación dos dereitos políticos e as liberdades civís. Freedom House elabora estes dados desde comezos dos anos setenta. O seu rigor tenos convertido nos mais amplamente usados na investigación económica e social. Na Figura 2 preséntase a comparativa entre o ano 2006 e o 2015 da situación de varias variábeis que determinan a situación dos dereitos políticos e as liberdade civís das persoas. Empioramento do proceso electoral, mingua do pluralismo político e das posibilidades de participación política, redución da liberdade de expresión, limitación dos dereitos de organización e asociación, ausencia do imperio da lei,...Todos os sinais propios dunha deriva totalitaria.
Se reparamos na liberdade económica dos venezolanos a situación aínda é pior. E xa é difícil! O Instituto Fraser do Canadá elabora un índice de liberdade económica para unha mostra de aproximadamente 150 países. O índice do Instituto Fraser é amplamente utilizado xunto co da Heritage Foundation. Os resultados que proporcionan ambos índices son semellantes. O índice para Venezuela e os seus compoñentes nos anos 2000 e 2012 preséntanse na Figura 3. No ano 2012 Venezuela era o país da mostra cun menor índice de liberdade económica (non están Cuba ou Korea do Norte, claro). Non é moco de pavo. Todas as variábeis empioraron no período analizado. A moeda non cesa de deteriorarse, as regulacións atenazan os mercados, importar e exportar é un suplicio,... Porén, chama poderosamente a atención – e confírmanse de novo os dados do Banco Mundial e Freedom House- o deterioro da estrutura legal e a protección dos dereitos de propiedade. Que se podía esperar nun país no que un ex-presidente hoxe defunto se paseaba polas rúas clamando “Exprópiese!”.
A ruína da estrutura legal do Estao venezolano ilústraa a Figura 4. As variábeis presentadas son usadas para construír o índice da estrutura legal e a protección dos dereitos de propiedade do Instituto Fraser (presentado na Figura 3). Non se pode confiar nas leis, a independencia xudicial é unha brincadeira, a imparcialidade dos tribunais unha quimera, e a conculcación dos dereitos de propiedade sistemática nun país no que os militares impoñen as súas condicións.
Ante a evidencia que se acumula, un non pode menos que preguntarse, mais quen vai querer investir nun inferno así? Quen pode desenvolver dignamente o seu negocio? Quen pode confiar en que a súa propiedade sexa respeitada? Quen pode acreditar na xustiza? Quen pode non temer ser atropelado arbitrariamente polo goberno? Quen pode expresarse sen recelo? A quen pode estrañar o desabastecimento?
A deriva totalitaria e o fracaso económico son resultados inherentes ao socialismo. Os argumentos mais cabais próbano, mentres que a historia teno profusamente acreditado. Quizás alguén poda non compartillar estas afirmacións. Compréndoo. O que non acabo de interiorizar é a insistencia na obcecada defensa de réximes miserábeis.