Sanidade estuda denuncias de abusos sexuais e malas praxes nun psiquiátrico do Pino
O Defensor del Pueblo, institución que dirixe Ángel Gabilondo, fai unha serie de recomendacións e suxestións tanto á Administración autonómica como á empresa titular do centro para emendar todas as deficiencias detectadas e revisar os protocolos
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 06/02/2025 | Actualizada ás 19:06
O Defensor do Pobo emitiu un informe sobre o Sanatorio Hestia La Robleda, un psiquiátrico privado situado no Pino, no que constata varias situacións de "mala praxe", contencións mecánicas inxustificadas e, mesmo, acusacións de abuso sexual contra un traballador.
O documento, publicado este xoves por 'El País', escribiuse tras unha inspección dun equipo técnico realizada o pasado mes de setembro, cando había alí 94 persoas internas, no marco dun programa de saúde mental para comprobar as condicións nas que se atopan as persoas ingresadas neste hospital que ten servizos concertados co Servizo Galego de Saúde (Sergas).
Fontes da Consellería de Sanidade consultadas por Europa Press desvelan que, actualmente, hai na Robleda 26 pacientes derivados da pública.
Por mor deste informe, o Defensor del Pueblo, institución que dirixe Ángel Gabilondo, fai unha serie de recomendacións e suxestións tanto á Administración autonómica como á empresa titular do centro para emendar todas as deficiencias detectadas e revisar os protocolos.
Os técnicos describen como a estancia media global na Robleda é duns 187 días, por encima da media en psiquiatría en Galicia. Mesmo hai pacientes que permanecen anos de forma involuntaria e "a pesar da súa estabilidade clínica".
Tamén sinala o Defensor del Pueblo que os cocientes de persoal "non se consideran idóneas". Por exemplo, no momento da inspección, só había unha psicóloga para atender aos 94 pacientes.
"CASTIGOS" E CONTENCIÓNS MECÁNICAS
O equipo desprazado ata alí confirmou que o réxime disciplinario dispón de "castigos", algo que "resulta pouco terapéutico". De feito, chamoulles a atención que unha enfermeira empregase a palabra "castigo" para referirse a a contención habitacional dun dos doentes.
Máis aló de que "non existe un protocolo ben establecido e operativo" para denunciar violencia e malos tratos, senón que se xestiona a través da traballadora social, as contencións mecánicas --mesmo no propio cuarto-- son "unha práctica habitual" e que algunhas poden durar días, mesmo sen que o paciente en cuestión mostrase agresividade.
"Púidose corroborar nunha das historias clínicas, non sendo un caso illado, unha contención de nove días, seguida de tres días máis de illamento habitacional. Isto supón unha vulneración grave dos dereitos básicos das persoas ingresadas", sinalan os técnicos.
Xunto a isto, practícanse illamentos habitacionales de forma "moi común", sen que se recolla nos documetnos do hospital e sen "ningún soporte legal".
"EPISODIOS DE ABUSO SEXUAL"
Neste contexto, hai un caso dunha paciente que, segundo o seu expediente evolutivo, manifestou "sufrir episodios de abuso sexual" por parte dun traballador que lle realizou tocamentos nas súas partes íntimas e a insultaba mentres estaba contida fisicamente.
Ademais, na análise da historia clínica doutro paciente, que tocou o peito á mesma muller. Con todo, non hai ningunha alusión no expediente dela. Tampouco consta que, en ningún dos dous casos, activásese o correspondente protocolo por abusos.
En canto aos tratamentos con fármacos, comprobouse que hai "un número elevado" de doentes que recibían "politerapia de antipsicóticos e outras clases" e outros aos que se lles fornecía doses "fóra da ficha técnica".
De feito, "en practicamente todas as entrevistas" con preguntas sobre o tratamento realizadas ás persoas ingresadas, "ningunha coñecía" que estaba a tomar. Tampouco hai "un plan de redución ou racionalización do tratamento farmacolóxico".
Os técnicos describen un "trato discriminatorio" no acceso aos dispositivos tecnolóxicos entre os ingresados en módulos de psiquiatría e no módulo sociosanitario: "Sendo que hai persoas ingresadas desde hai máis de 20 anos, privalos do uso de tecnoloxía supón unha situación clara de vulneración de dereitos".
CÁMARAS DE MANEIRA "IRREGULAR"
O informe do Defensor del Pueblo tamén denuncia a violación do dereito á intimidade e privacidade pola presenza de cámaras de videovigilancia en parte das habitacións e que "teñen previsto ampliar a área de cobertura" a todos os cuartos. Isto faise de maneira "especialmente irregular", porque non está rexistrado en ningún dos documentos do funcionamento do centro.
Así mesmo, constátase que houbo menores de idade ingresados e que se pecharon dúas habitacións na segunda planta "para xerar un falso espazo diferenciado". Así, o menor en cuestión tiña "pouco máis que a súa habitación e unha pequena sala común", sen acceso ao resto do centro coa mesma liberdade que o resto de persoas.
Sobre as instalacións, o informe destaca que "están limpas e ben mantidas", pero reprocha que o propio hospital está "nun enclave rural bastante illado de núcleos urbanos, o que dificulta o desenvolvemento dun plan de rehabilitación psicosocial dirixido ao goce dunha vida autónoma e normalmente socializada".
A pesar de que o regulamento da Robleda recolle que a inserción na comunidade é "unha parte do seu enfoque", isto contrasta con que tampouco conta cun "procedemento específico para deseñar un plan de rehabilitación individualizado para cada paciente".
O BNG ESIXE "RESPONSABILIDADES"
Tras darse a coñecer este demoledor informe, o BNG xa confirmou que vai esixir "responsabilidades" á Xunta desde o Parlamento ante a "gravísima situación" deste psiquiátrico do Pino e censura que teña "financiamento público" ao ter servizos concertados co Sergas.
En palabras da deputada nacionalista Iria Carreira, estes feitos descritos polo Defensor do Pobo "dan mostra da escasa preocupación" do Goberno galego pola saúde mental e os pacientes psiquiátricos. O Bloque esixe "medidas" para que isto non se repita, "nin nun centro privado, nin nun concertado e, moito menos, nun centro público".
SANIDADE ESTÁ "A AVALIAR" O DOCUMENTO
Sobre este asunto, precisamente, pronunciouse este xoves durante unha visita a Lugo o conselleiro de Sanidade, Antonio Gómez Caamaño, quen confirmou que o seu departamento está "a avaliar" o documento do Defensor del Pueblo "para ver os feitos reais".
"Está claro que temos que velar tamén pola atención sanitaria dos pacientes que se derivan a este tipo de entidades", constatou Gómez Caamaño, quen tamén avanzou que a Subdirección Xeral de Saúde Mental está "a traballar nun acordo marco" para a licitación de servizos que estas entidades prestan ao Sergas e que incluirá as recomendacións que fai o Defensor.
Segundo fontes da Consellería de Sanidade consultadas por Europa Press, este acordo marco disporá de "protocolos actualizados" para prevención de suicidios --igual que nos hospitais públicos--, así como para a detección de abuso e malos tratos, entre outras melloras.
Finalmente, Sanidade sinala que o Defensor do Pobo "unicamente establece unha serie de recomendacións" tanto á Adminsitración como á empresa do centro e que "en ningún caso actuación algunha no ámbito penal".
