O Foro Económico prevé contra a cota en financiamento e apela a negociar co aval dun "acordo" no Hórreo

O economista e director do Foro Económico de Galicia, Santiago Lago, preveu contra a extensión dos sistemas de concerto económico ao entender que son prexudiciais para a comunidade e defendeu que o novo modelo de financiamento autonómico é "un asunto de país", polo que debería pecharse unha postura galega asentada "en amplo acordo parlamentario".

Acompañado do presidente do Foro, Emilio Pérez Nieto, o director da entidade constatou que, malia que se pode mellorar, o actual sistema "non trata tan mal" a Galicia. "Somos a envexa para moitos territorios de España porque no pasado se negociou ben e a nosa posición de partida non é mala en termos comparados", reflexionou.

Neste contexto, presentou un documento de traballo no que analiza os riscos e oportunidades para Galicia, ademais de incorporar as propostas do Foro para negociar o financiamento. Será a Xunta a que teña que aclarar, afirmou, se as comparte, aínda que considera que será "así".

A primeira ameaza á que apuntou Lago é a extensión do sistema de concerto a comunidades como Cataluña, xa que levaría consigo "unha redución nos fluxos fiscais que benefician a Galicia". Segundo a estimación dun documento previo do Foro, a Comunidade sufriría unha perda que iría "dende 570 millóns ata 780 millóns (con datos para 2011)" dependendo como se pactase o concerto.

A cota beneficia, argumentou, a comunidades "ricas" como Euskadi -chanceou con que, neste caso, "non é a cota, é o cuponazo"-, pero a súa extensión a todas as autonomías e especificamente a Galicia sería aínda peor que se o incorpora só Cataluña. "Se todos os recursos do sistema dependesen da capacidade fiscal propia, a comunidade perdería ao redor de 1.000 millóns ao ano", concretou.

NIVELACIÓN PLENA DE TODOS OS SERVIZOS

Á marxe de cargar contra a cota, un sistema que reivindica, por exemplo, o BNG, o documento presentado polo Foro sitúa como segundo risco o grao de nivelación. Lago explicou que en 2009 se incluíu a noción da nivelación parcial (en liña co establecido no Estatut catalán), é dicir, reservando a "nivelación plena" solo aos servizos públicos esenciais (sanidade, educación e servizos sociais).

O documento constata que o criterio foi desactivado na propia reforma ao introducir "un enredo de fondos e compensacións que, en termos relativos, deixaban as cousas de forma moi similar á situación previa á reforma" en aras do consenso, dando lugar a unha conxuntura confusa, que "non é transparente".

Así, habería que clarificar o sistema e o Foro defende Galicia debe demandar "a nivelación plena en todos os servizos públicos descentralizados". "Galicia debe liderar a defensa do retorno á nivelación de todos os servizos descentralizados. Porque lle interesa e porque é o que encaixa cunha concepción ampla da equidade entre todos os españois", recolle o documento.

Esta "nivelación plena", engade, tamén é a que "posibilita que a autonomía política e o autogoberno sexan compatibles coa capacidade de prestar servizos públicos similares en toda España, a igualdade de esforzo fiscal realizado polos cidadáns".

Ademais, defendeu "mellorar o cómputo técnico das necesidades de gasto per cápita". De feito, constatou que o uso exclusivo da poboación como criterio de repartición suporía "unha perda de financiamento" para a comunidade, que pode avanzar se gañan máis peso outras variables como o envellecemento.

"É importante ter en conta a existencia de custos fixos en boa parte dos servizos públicos autonómicos que fan ante unha caída na poboación, que o axuste no gasto non poida ser tan rápido e automático", agrega o texto, que apela a que se articulen mecanismos financeiros transitorios no caso de que se fagan actualizacións anuais do financiamento garantido polo sistema.

NON ACEPTAR A CONDONACIÓN DA DÉBEDA

Sobre a autonomía financeira, o Foro sostén que as propostas específicas para Galicia non incorporan particularidades respecto das feitas para o conxunto de comunidades de réxime común. Aludiu á posibilidade de avanzar con "axustes técnicos" en determinados tributos, pero resaltou que España é dos países con máis elevada descentralización fiscal.

En canto á estabilidade financeira, o documento presentado por Lago apunta a "equilibrar verticalmente entre niveis de goberno as cotas de déficit e que a repartición sexa froito do debate e o consenso". Ao tempo, o Foro advirte que Galicia debe opoñerse a unha condonación da débeda, que lle prexudicaría como comunidade "cumpridora" do déficit e das que máis controlou este factor financeiro.

Lago apelou, en todo caso, á "solidariedade", e reproduciu un fragmento do texto, que avoga por buscar fórmulas que permitan "metabolizar a débeda acumulada aos gobernos máis endebedados", evitando "a condonación de débedas polos incentivos perversos" que introduciría, lanzando a mensaxe de que incumprir carece de efectos.

FCI E EVITAR "SISTEMAS FRANKENSTEIN"

Por último e, como "grande oportunidade", o texto sitúa o Fondo de Compensación Interterritorial (FCI), no que Galicia perdeu posicións. De feito, antes da crise, recibía a través deste instrumento ao redor de 200 millóns anuais e nos presupostos da Xunta para 2017 aparecen 46,9 millóns.

"Cunha revisión razoable" do importe global e regras de repartición, o documento sostén que Galicia podería achegarse aos 300 millóns. Lago apostou por concretar xa durante a negociación do financiamento, a necesidade de abordar a reforma do FCI inmediatamente despois.

Preguntado acerca de se Galicia debería propoñer un representante máis técnico ou máis político para a comisión que aborde directamente a negociación, avogou por seguir o exemplo do que fagan o resto de autonomías. Sobre todo, incidiu na importancia de defender unha postura de país que parta dun acordo parlamentario "amplo".

Igualmente, insistiu na necesidade de aplicar "visións globais" no financiamento para evitar "sistemas tipo Frankenstein", con "pezas soltas" e que resulta "imposible que anden ben".