Contas prevén contra o modelo de axencias públicas e pide maior control ao detectar que a Xunta deriva máis gasto

O Consello de Contas prevén contra o modelo de axencias públicas polo que aposta a comunidade autónoma de Galicia e pide "unha intensificación" do control interno tras detectar que o volume de recursos que xestionan estes organismos está a aumentar.

O conselleiro maior, José Antonio Redondo López, entregou este venres ao presidente do Parlamento, Miguel Santalices, a memoria anual do órgano fiscalizador de 2016.

Nel inclúense estas advertencias, en concreto no informe económico-financeiro das entidades instrumentais autonómicas e na declaración definitiva da conta xeral da comunidade autónoma, correspondentes ambos ao exercicio de 2015.

Así, o primeiro documento, sobre as entidades instrumentais, advirte de que a aposta de Galicia polo modelo de axencia "afástase da liña seguida pola administración do Estado e outras comunidades".

O 50% DAS EXISTENTES

Apunta que na actualidade Galicia ten "aproximadamente o 50% do conxunto de axencias existentes" na administración central e no resto de autonomías.

Respecto diso, fai referencia á lei estatal de réxime xurídico do sector público, e lembra que dispón a derrogación da lei de 2006 de axencias estatais.

"Esta última norma trataba de instaurar a axencia como un novo modelo de xestión cuxo obxectivo prioritario fose establecer mecanismos de responsabilidade na dirección e xestión, vinculando o sistema retributivo ao logro dos seus obxectivos e recoñecendo unha maior marxe de discrecionalidad na xestión orzamentaria", indica.

Con todo, engade, o modelo tivo unha "eficacia limitada" e "non pode dicirse que os obxectivos da lei alcanzásense", porque, entre outras cuestións, as medidas de control de gasto público "neutralizaron a pretensión de dotar ás axencias de maior autonomía financeira".

Contas constata que Galicia, neste contexto, "segue apostando polo modelo de axencia", algo que ejemplifica coa recente creación da Axencia Galega dá Industria Forestal --na lei de 2017 de acompañamento aos orzamentos, que tamén prevé a extinción do Cixtec e a súa integración na Amtega--.

A posta en marcha de "todas estas axencias", sinala, "provoca que, a pesar de que o número de entidades instrumentais diminuíu desde 2010, o volume de recursos públicos xestionados de maneira descentralizada, en termos relativos está a aumentar, xa que políticas públicas que ata este momento viñan realizando, fundamentalmente, de maneira centralizada pasan a realizarse en réxime de descentralización funcional", avisa.

O informe do Consello de Contas recolle a relación de axencias públicas autonómicas constituídas a 31 de decembro de 2015, que son 14: Igape, Cixtec, Inega, Agader, Intecmar, Ingalac, Axega, Agadic, AXI, Amtega, Gain, Aturga, Atriga e Axencia Galega de Servizos Sociais.

En concreto a AXI (Axencia Galega de Infraestruturas) é citada noutro punto para chamar a atención sobre o "importante descenso dos créditos para investimentos a partir do exercicio 2012", que, segundo expón, "débese, en boa parte, ao comezo" da súa actividade, xa que asumiu competencias da Dirección Xeral de Infraestruturas, dependente da Consellería de Infraestruturas.

"NON VAI NESA DIRECCIÓN"

Xa na declaración definitiva da conta xeral da comunidade do exercicio de 2015, o órgano fiscalizador dedica un apartado específico para o control interno da actividade económico-financeira.

E avisa, neste extremo, de que "as actuais esixencias derivadas da necesidade dun maior rigor no gasto e na información contable de leste aconsellan unha intensificación do control interno coa extensión da función interventora ás distintas entidades públicas", entre as que cita organismos autónomos e axencias, do sector institucional.

En concreto, di que o réxime de control "previsto para as novas axencias, que asumen parcelas de xestión ata agora en mans de órganos administrativos, non vai a en esa dirección".

Para o Consello, a "migración" está a producirse en áreas definidas: as infraestruturas, a innovación, as tecnoloxías de información, a xestión tributaria e os servizos sociais.

A Intervención Xeral é a que ten atribuído o control interno, pero, aínda que respecto da administración xeral exérceo "mediante a función interventora (fiscalización previa)", no que ten que ver cos organismos e entidades faino a través do "control financeiro nas súas distintas modalidades (ordinario ou permanente", segundo explica Contas.

Por iso é polo que recomende unha "intensificación do control interno" coa extensión desa "función interventora" ás distintas entidades públicas.

AVISO AO SERGAS

Saíndose do exercicio obxecto de fiscalización, Contas sinala a un decreto do pasado marzo e a un acordo de abril do Consello da Xunta que tivo como resultado o establecemento para o Sergas de "un novo sistema de control financeiro de ciclo continuo".

Alerta, así, de que, no Sergas, "a substitución da fiscalización previa polo control financeiro permanente, co actual enfoque orientado á análise de procedementos en áreas específicas de gasto, non suple os controis anteriores" e "dificulta" a cuantificación do gasto real de cada exercicio.

Neste suposto, chama a atención sobre unha "limitada capacidade" dese control financeiro permanente e conclúe que se produce "unha redución do control sobre a actividade do organismo".

MÁIS NECESIDADES DE CONTROL

No ámbito das sociedades públicas, o control "parece esixir que se complete con revisións orientadas cara a criterios económicos, que aborden a capacidade ou necesidade de financiamento, o seu endebedamento comercial e os riscos que afecten á súa sustentabilidade financeira".

Tamén avoga para elas por "priorizar as auditorías operativas orientada a verificar o cumprimento dos obxectivos estratéxicos e operativos e a boa aplicación dos fondos asignados".

O Consello tamén cre que "é necesario ampliar o perímetro de control da Intervención Xeral aos fondos de capital risco e ás entidades públicas nas que a participación non é superior ao 50% pero nas que é o socio público maioritario".

Ao seu xuízo, a maiores, os controis "contratados directamente" polas propias entidades instrumentais "esixen unha maior presenza da Intervención Xeral" no seguimento dos resultados.

"RAZOABLEMENTE"

Contas considera que a conta xeral da comunidade en 2015 "reflicte razoablemente a actividade económico-financeira", a pesar de "deficiencias na contabilidade patrimonial".

Con todo, advirte de que "segue recorrendo" ás ampliacións de crédito (340,27 millóns de euros) para "os mesmos conceptos" de gastos que en anos anteriores "sen que cumpran a condición de imprevisibilidad esixida".

"Segue constatándose", tamén, un "uso excesivo" da utilización do programa de imprevistos "coa finalidade de programa-ponte para realizar transferencias de crédito".

O fondo de continxencia, engade, "lonxe de servir para a atención de gastos imprevistos e non discrecionales, constituíu unha ferramenta para a cobertura de gastos que son obxecto dunha deficiente presupuestación, por escasamente realista".

FACENDA

A Consellería de Facenda, pola súa banda, reivindicou que os informes "ratifican que a Xunta segue facendo unha mellor xestión orzamentaria e financeira".

Alude á "diminución significativa" do gasto imputado ao exercicio seguinte, que baixou case un 15% sobre o ano anterior e tamén á redución nun 18,7% no risco vivo nos avais do Igape.