"Detrás do depauperamento da Sanidade hai un intento de que a privada cubra as carencias"

“Hai unha tendencia a aceptar o colapso das Urxencias como algo normal. No fondo iso é o que pretenden, que aceptemos isto como algo normal. Por iso nós insistimos en seguir denunciando, porque non se pode aceptar”. Tres anos xa denunciando, unha tras outra, as situacións de colapso nas Urxencias do CHUS, que se repiten nas últimas semanas en varios hospitais galegos mentres a Xunta se limita a pedir un uso racional dos servizos sanitarios.

Pacientes ciscados nos corredores de Urxencias do Complexo Hospitalario Universitario de Santiago (CHUS). | Fonte: Asociación de Usuarios do CHUS.

“Hai unha vulneración da dignidade das persoas nestas condicións, sen lugar a dúbidas. Non só dos que están nos pasillos, tamén os que están nos boxes atendidos, agardando por unha cama. Non pode ser. Son condicións inadmisibles. Unha señora de 90 anos non pode agardar toda a tarde nos pasillos. En canto hai unha situación de colapso, o persoal sanitario chama á Xerencia, para presionar, pero nada”, denuncia Fernando Abraldes, presidente da Asociación de Pacientes e Usuarios do CHUS, que cuestiona os reforzos defendidos polo Sergas: “Aquí houbo dous reforzos: unha auxiliar de clínica e unha enfermeira a tempo parcial, e ampliaron un turno adicional dos médicos, pero non contrataron a ninguén. Eses son todos os medios adicionais”.

Para a Asociación de Usuarios do CHUS o problema tería arranxo con máis medios: “A solución definitiva é habilitar máis camas dotadas de persoal, pero podería haber solucións intermedias: unha sala, como teñen outros hospitais, para que a xente non estea agardando en Urxencias. Cal é o problema? Esas salas de preingreso necesitan unha obra e necesitan persoal, non poden estar sen atención. E ao final o que prima é cumplir coa estabilidade orzamentaria, non desviarse do gasto”.

UN ÓRGANO INDEPENDENTE

Contanse xa por decenas as denuncias públicas deste colectivo, malia que asumen que sen moito éxito: “Fai falla un órgano independente, que de xeito permanente estea atendendo as reclamacións e que teña capacidade de presión, pero non temos a onde acudir. Non temos mecanismos de resolución de conflictos no ámbito sanitario. As reclamacións non se responden por parte de alguén que teña competencias para resolvelas. E trala constestación, o paciente non pode articular ningunha acción posterior. É unha vía morta. A outra vía que tiñamos, que era a Valedora do Pobo, pasou de puntillas”.

A asociación que dirixe Abraldes laiase da actitude amosada pola Valedora do Pobo ante as súas denuncias: “Limitouse a coller os informes do Sergas, dixo que ela non podía resolver e que polo tanto o arquivaba. Podía ter feito algunha recomendación, que tería unha trascendencia considerable, un informe recriminándolle ao Sergas a súa conduta, porque atenta contra a integridade das persoas, e polo tanto non pode estar reproduncindo estas condutas, pero non o fixo. Podía terlle dito: ‘Aporten os medios para tentar solucionar o problema’. O único que nos queda é a denuncia pública”.

A SANIDADE PRIVADA COMO ALTERNATIVA

“Fálase dunha administración aberta, participativa, pero aquí a Atención ao Doente é unha entelequia. Ti plantexas o tema, e recibes unha contestación tipo, pero aí morreu todo. Non tes a quen reclamar, nin posibilidade de facer unha reclamación posterior”, denuncia Fernando Abraldes sobre a falta de resposta da Administración ante as denuncias da asociación. E engade: “Esta situación favorece o caciquismo sanitario. Favorece que a xente, ante o deterioro da súa saúde, acuda á privada. Se a alternativa é a privada, automaticamente ráchase o principio de equidade. Imos cara ao modelo americano: o sistema público será só para os máis pobres”.

“As listas de espera, na maioría dos casos, están falsificadas, porque non recollen todos os casos. E se son moi avultadas, veñen os empresarios da Sanidade a ofrecerse a reducilas por uns poucos millóns. Detrás do proceso de depauperamento, hai un intento de que as carencias da pública sexan suplidas pola privada. Canta máis calidade hai na pública, menos campo de negocio hai na privada. En realidade, están a favor de que haxa unha relación moi estreita entre a sanidade privada e a pública”, denuncia Fernando Abraldes, que lembra as cifras de investimento actuais: “O orzamento para Sanidade son 3.500 millón anuais. Neste momento, aínda estamos 200 millóns por debaixo do que se gastaba no 2009. É un montón de pasta. No 2015, gastáronse 492 millóns menos que no 2009. Estamos falando dun proceso de deterioro moi serio”.

CENTROS DE ATENCIÓN PRIMARIA

“A Xunta manda acudir aos centros de Atención Primaria, pero alí non teñen medios, non teñen nada. Se vas alí por unha Urxencia, colapsas o centro. Fixeron un modelo asistencial basado na atención hospitalaria, cargáronse a Xerencia que había de Atención Primaria no 2008, centralizaron todo, aumentou a centralización e quitaron capacidade de atención aos centros de saúde. Os especialistas desaparecen. Cousas que había antes, desapareceron”, denuncia o presidente da Asociación de Pacientes e Usuarios do CHUS.

“Plantexamos á Xerencia o problema da atención primaria, e dixeron que os médicos de atención primaria tiñan que aprender a xestionar as axendas. Ese é un eufemismo, o que queren dicir é reducir o tempo de atención a cada paciente, para atender máis, co cal se reduce a calidade asistencial”.

REPRESENTACIÓN NO SISTEMA

“O sistema publico de Saúde compónse de tres partes. Os órganos directivos e os profesionais sanitarios teñen articulado mecanismos de intervención, pero os pacientes, non. Non temos representanción que nos permita acceder ao funcionamiento dos servizos. O paciente é o elemento esencial do sistema, pero non interven. Ao non intervir, non se habilitan os mecanismos para solucionar os conflitos entre os Servizos e os pacientes. Ese é o problema. E aquí estamos nós reclamando iso. Se fose xeralizado en todos os centros de saúde, outro galo cantaría. Pero non é fácil”, apunta Abraldes.

Sobre unha posible denuncia non xulgados, Abraldes apunta: “A denuncia nos xulgados é algo que nos reclaman moitos, pero os autos xudiciais din que os Servizos Públicos non sos responsables penalmente. A responsabilidade penal é individual, mentres non haxa un xuíz que determine responsabilidades penais, non se admitirán. Aquí os profesionais presentaron dúas denuncias: unha foi contestada así e a outra, tras falecer unha persoa maior nos pasillos no 2017, aínda está pendente… Estamos á espera de ver que ocorre. Nós podiamos denunciar, pero somos conscientes de que non vai a ningunha parte”.

E insiste en reclamar voz nos problemas da Sanidade: “Cando a reforma de Lei de Saúde, plantexamos que queremos estar integrados dentro do sistema, hai que habilitar mecanismos de representación. Igual que os sindicatos, pero iso sería dar poder aos pacientes. Un paciente consciente, ten unha capacidade de actuación brutal. Pero na Sanidade estamos como na transición, como no 78, aquí non chegaron os procesos democráticos”.