A Xunta non contempla comprar o Pazo de Meirás ante unha eventual venda dos Franco

A Deputación da Coruña sospeita que os herdeiros do ditador Francisco Franco queren vender o Pazo de Meirás antes de que se poida producir unha eventual expropiación avalada polos distintos informes xurídicos que se están impulsando, un deles do ente provincial.

Segundo o xornal 'OK Diario', o Pazo de Meirás, lugar de veraneo da filla do ditador, Carmen Franco, recentemente falecida, tería sido posto á venda cun prezo de oito millóns de euros. Con todo, a Xunta de Galicia, que declarou o inmoble Ben de Interese Cultural (BIC) en 2011 tería que estar informada de porse á venda de forma oficial, pola Lei de Patrimonio Cultural de Galicia, cousa que non sucedeu de momento. Concretamente, a Xunta asegura que non ten "ningunha comunicación" oficial desta situación. 

A Xunta ten dereito a comprar de forma preferente o Pazo de Meirás os Franco deciden poñelo á venda. Con todo, a Consellería de Cultura, que di non ten constancia de que se atope nesta situación, reitera que non vai investir diñeiro público para incorporalo ao patrimonio galego, como ordena o mandato parlamentario e expresou o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo.

De feito, o acordo dos grupos parlamentario foi impulsar unha comisión para estudar a incorporación deste ben ao patrimonio público e que preside o profesor da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Xosé Manuel Núñez Seixas.

Sobre a posibilidade de que os netos herdeiros poñan á venda o Pazo de Meirás, que volveu á polémica este verán por mor das visitas guiadas que xestiona a Fundación Francisco Franco, a vicepresidenta da Deputación da Coruña, Goretti Sanmartín, considera que queren "librarse dun ben conseguido de maneira ilícita".

A Xunta Pro Devolución do Pazo de Meirás, impulsada pola Deputación da Coruña, reclama que o inmoble "pase a ser ben de uso público". De feito, ultima un informe xurídico co que se pretende buscar unha fórmula para que este ben pase a mans públicas.

PREFERENCIA DE COMPRA

Segundo recolle o artigo 49 da Lei de Patrimonio galega, "calquera pretensión de transmisión" das propiedades protexidas como Bens de Interese Cultural debe ser comunicada á Administración. A intención, apunta "deberá ser fehacientemente notificada á consellería competente en materia de patrimonio cultural con indicación do prezo e das condicións nas que se propoña realizar".

Do mesmo xeito, prosegue, chegado a un acordo, deberá "acreditarse tamén a identidade da persona adquiriente", chegado o momento. Ao tratarse dun BIC, a Xunta "disporá dun prazo de tres meses para exercer o dereito de tenteo", isto é, terá preferencia para adquirir o ben ao mesmo prezo que se acordou cun vendedor privado.

"Se a pretensión de transmisión e as súas condicións non fosen notificadas correctamente, poderase exercer, nos mesmos termos previstos, o dereito de retracto, no prazo dun ano a partir da data na que se teña coñecemento das condicións e do prezo do alleamento", finaliza a Lei de Patrimonio.

"NON ESTAMOS POLO LABOR DE PAGAR DÚAS VECES"

Sobre a posibilidade de que o Pazo de Meirás pase a mans públicas, o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, xa se pronunciou o pasado mes de setembro cando rexeitou unha expropiación forzosa, así como de adquirir o ben con fondos públicos.

"Podemos expropiar ou podemos comprar. Eu creo que os galegos non estamos polo labor de pagar dúas veces o Pazo de Meirás. Pagámolo no ano 1938 cando o doamos á familia e estou seguro de que no ano 2017 non estamos dispostos a volver comprar esa propiedade", indicou entón, cando chamou ao Franco a realizar unha cesión "gratuíta".

CARGAS LEGAIS

O presidente da comisión de expertos que analiza a incorporación ao patrimonio público do Pazo de Meirás, Xosé Manuel Núñez Seixas, advertiu de que se se vendese o BIC, os compradores terían as mesmas "cargas" legais que as que teñen os seus herdeiros actualmente, incluíndo se se declara nula a forma en que se adquiriu o inmoble por parte da familia Franco.

A comisión de expertos, nomeada en cumprimento dun acordo do Parlamento de Galicia, reuniuse xa en tres ocasiones para seguir avanzando en distintas liñas de traballo co fin de conseguir que a que fora propiedade de Emilia Pardo Bazán se converta en patrimonio público de Galicia.

Para iso, o grupo de traballo composto por un total de 11 expertos —do mundo académico, xurídico e patrimonial—, e que se constituíu a finais de novembro de 2017, marcouse como horizonte "dous ou tres meses" para alcanzar as conclusións que poidan arroxar luz sobre esta propiedade, aínda que unha eventual posta en venda do pazo podería acelerar os traballos.

As Torres de Meirás (como se coñece o inmoble e ao que despois se lle engadiron outras leiras expropiadas polas que algunhas se documentou que nunca se pagaron) nunca foi de titularidade pública. O edificio pasou da familia Pardo Bazán a Francisco Franco como particular, despois de que unha comisión —da que formaban parte sublevados do réxime— solicitase o diñeiro.

"CONSECUENCIAS XURÍDICAS"

Precisamente, os detalles da transmisión patrimonial son os que estudan os expertos da comisión, que parte da premisa de que o pobo galego xa "pagou" en 1938 por este pazo, declarado Ben de Interese Cultural (BIC) en 2011.

Neste escenario, o profesor Núñez Seixas manifestou que, se se confirma a posta en venda do inmoble, "evidenciaríase que non teñen ningún interese en quedar" co pazo, algo do que a comisión xa tiña as súas sospeitas.

Con todo, advertiu de que a venda do inmoble "non cambia nada", porque se se pode "declarar nula" a transacción inicial, o resultado final para Galicia sería o mesmo. "O novo comprador", dixo, ten que contar con que "as consecuencias xurídicas se lle aplicarían a el e non á Familia Franco", avisou.

"RAPIDEZ DOS HERDEIROS"

"Que apenas mes e medio despois da morte da filla do ditador, os fillos (netos de Franco) decidan vender o Pazo, explícase coa vontade de querer desprenderse dun ben que conseguiron ilicitamente e que está a ser reclamado social e institucionalmente", aseverou a vicepresidenta da Deputación da Coruña, Goretti Sanmartín.

Sanmartín lembrou o traballo que está realizando o equipo de xuristas que abre camiños para o que Pazo de Meirás "deixe de estar en mans da familia Franco".

Por iso, sostén que este traballo "está na orixe da rapidez dos herdeiros, que saben que hai vías legais que cuestionan a propiedade familiar".

MEMORIA HISTÓRICA

Tamén ao paso da repercusión da noticia saíu a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica da Coruña (CRMH), que reclamou que o Pazo de Meirás pase "a mans públicas". 

A comisión considerou que "o que quere é protexer o que chaman o seu patrimonio, sen atender á realidade social que maioritariamente pide que se faga efectivo o paso ao patrimonio público".

Respecto diso, insiste en que a familia Franco goza "dun ben ilexitimamente conseguido nos tempos da ditadura". En todo caso, rexeita que se adquira con diñeiro público o que "xa pagou a cidadanía galega, expoliada nos negros tempos do franquismo", polo que pide que pase a mans do patrimonio público sen custo nas arcas públicas.

RESTRICIÓNS DE USOS

Por outro lado, o alcalde de Sada, Benito Portela, subliñou que o Concello "se anticipou" a unha posible venda do Pazo de Meirás na reforma do Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM), xa que nesta normativa se recollen restricións de uso.

Concretamente, tal e como indicou, o plan xeral publicouse en outubro do pasado ano 2017 e entrou en vigor en decembro, xusto o mesmo mes en que faleceu a filla de Franco, Carmen Franco.

Benito Portela destacou que, en todo caso, a limitación de usos incluída no plan municipal impide que se venda para "fins especulativos" o pazo, como apunta o dixital 'OK Diario' que é intención dos netos levar a cabo.