O Pazo de Meirás é recuperable como patrimonio público pola "forza de uso" que Franco fixo deste como xefe do Estado

A Comisión de Expertos sobre o Pazo de Meirás promovida polo Parlamento de Galicia finalizou o seu informe e presentará o vindeiro luns as conclusións que, en síntese, propoñen a incorporación do inmoble ao dominio público pola vía da "forza de uso" como inmoble de Estado.

A palabra técnico-xurídico é "demanialización" e, segundo fontes da comisión que preside o profesor da Universidade de Santiago (USC) Xosé Manoel Núñez Seixas, esta fórmula serviría para, cos documentos que se achegan, demostrar que aínda que formalmente o pazo figuraba como de titularidade privada, en realidade era un edificio de uso público que se nutría de fondos públicos para o seu mantemento.

Na comisión está están representados tamén o Concello de Sada —municipio onde se sitúa o pazo— e da Deputación da Coruña, que fixo o seu propio informe, o cal se fundamentou na nulidade da compra do inmoble. Con todo, Patrimonio Nacional —dependente da Presidencia do anterior Goberno de Mariano Rajoy— descartou iniciar un procedemento para recuperar o pazo en virtude dese documento.

Á marxe do informe da institución provincial, en febreiro deste ano os herdeiros Franco puxo á venda nunha web de inmobles de luxo o pazo, aínda que ao ser un ben declarado de interese cultural (BIC) —en 2011, a Xunta sempre terá prioridade de tenteo no caso de que aparecese un comprador.

Polo momento, non se coñece ningunha oferta para a adquisición do inmoble tamén coñecido como as Torres de Meirás, ao que posteriormente se lle agregaron leiras expropiadas. Dáse a circunstancia, de que o Concello de Sada modificou o Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) de maneira que non está permitido ningún outro uso que non sexa o residencial particular, polo que o pazo non se pode converter nun establecemento hostaleiro.

"DEMANIALIZACIÓN"

A vía que esta comisión de expertos proporá ao Parlamento de Galicia, que previsiblemente deberá impulsar algunha iniciativa respecto diso tomando como referencia as conclusións deste comité, será a "demanialización", como confirmaron fontes consultadas.

É dicir, "pola forza do uso e o emprego reiterado entre 1938 e 1975" do Pazo de Meirás, como inmoble do ditador como xefe do Estado, e tendo en conta que para o seu mantemento e funcionamento, incluídas as expropiacións, estas propiedades foron "tratadas como residencia do Estado". Segundo as mesmas fontes, "hai xurisprudencia" na incorporación de bens inmobles á estrutura pública por esta vía.

COMITÉ DE EXPERTOS

No relatorio do informe do comité presidido por Núñez Seixas traballaron o profesor de Historia Contemporánea da Universidade de Santiago de Compostela Emilio Grandío Seoane e o de Dereito Civil da Universidade da Coruña José Manuel Busto Lago. Formado por 11 membros —do mundo académico, xurídico e patrimonial— constituíuse a finais de novembro de 2017.

As Torres de Meirás, inmoble ao que despois se lle engadiron outras leiras expropiadas polas que algunhas se documentou que nunca se pagaron, nunca foi de titularidade pública. O edificio pasou da familia Pardo Bazán a Francisco Franco como particular, despois de que unha comisión —da que formaban parte sublevados do réxime— solicitase o diñeiro.