“(Morro # Cara...) Que lle arrastra” ou “(Morro # Cara...) De aquí a mañá”, equivalentes a “(Morro # Cara...) Que se lo/la pisa”

Un dos diversos xeitos que existen no idioma para dar a entender que unha persoa ten moita desvergonza, ousadía ou procacidade consiste en dicir que ten un morro ou cara (e mesmo un fociño ou papo) que + oración completiva. E moitas veces escoitamos que esa oración completiva é que o/a pisa, calcando ó dereito a expresión castelá.

Pero dispomos tamén doutras expresións máis nosas que achegan esa mesma significación. Vexámolas:

(Morro # Cara # Jeta) Que se lo/la pisa

{= Expresión que se usa para salientar a magnitude do morro, cara, fociño ou papo dunha persoa naqueles casos en que eses substantivos se empregan como sinónimos de desvergonza, descaro, ousadía ou procacidade.}

(Morro # Cara # Fociño # Papo) Que lle arrastra

(Morro # Cara # Fociño # Papo) De aquí a mañá

[E TAMÉN]:

(Morro # Cara # Fociño # Papo) Que non pode con el/ela

(Morro # Cara # Fociño # Papo) De aquí a alá

Ex.: ¡Es que tu hija tiene un morro que se lo pisa, Sole!

¡É que a túa filla ten un morro [fociño # papo] que lle arrastra, Sole ‡ de aquí a mañá, Sole ‡ que non pode con el, Sole ‡ de aquí a alá, Sole!

Ex.: Es un personaje digno de lástima, pero al mismo tiempo hace gala de un morro que se lo pisa.

É un personaxe digno de mágoa, pero ó mesmo tempo fai gala dunha cara que lle arrastra ‡ de aquí a mañá ‡ que non pode con ela ‡ de aquí a alá.

NOTAS:

1. Con respecto á locución completiva que lle arrastra, resulta obvio que ese pronome dativo lle (correspondente a unha terceira persoa singular ou a unha segunda con tratamento de respecto) variará en función do suxeito gramatical, adaptándose a el. Ex.:

Teño un morro que me arrastra & Tes un papo que che arrastra & Temos unha cara que nos arrastra & Tedes un fociño que vos arrastra & Teñen un morro que lles arrastra.

2. Nótese a semellanza na imaxe entre a locución castelá que se lo pisa (ou que se la pisa, de se aplicar á cara) e a galega que lle arrastra, no sentido de que ambas dan a idea de que o morro –ou cara, fociño ou papo, empregadas todas elas, como dixemos, no sentido de desvergonza ou semellante– que ten a persoa da que estamos a falar é tan grande que lle chega ata o chan.

3. A locución de aquí a alá pode ir acompañada dunha indicación xestual consistente en estirar o brazo e sinalar co dedo índice unha localización afastada que dea idea dese “alá”.

4. As expresións galegas están tiradas das seguintes fontes:

- Recolleita propia da oralidade galega.

- Recolleita propia documental (artigos de prensa, artigos ou comentarios na Rede, obras escritas, folletos publicitarios, etc.).