Os Franco afrontan este venres o xuízo pola devolución das estatuas do Pórtico da Gloria

Na vista previa, na que non houbo acordo, admitiuse un informe que evidencia que as pezas foron adquiridas polo concello en 1948

Por E.P. | Santiago de Compostela | 31/01/2019 | Actualizada ás 12:49

Comparte esta noticia

O Xulgado de Primeira Instancia número 41 de Madrid celebrará este venres, día 1 de febreiro, o xuízo contra a familia Franco pola titularidade das estatuas do Pórtico da Gloria da Catedral de Santiago, figuras que reclama o Concello compostelán nun proceso que dura xa máis dun ano.

O inicio do xuízo foi fixado por este mesmo tribunal o pasado 19 de novembro, despois de que non se alcanzase ningún acordo entre as partes na audiencia previa celebrada en Madrid. Naquela xornada, a xuíza Nieves Medrano admitiu un informe pericial proposto polo avogado do Concello no que un catedrático de arte expón que as estatuas foron adquiridas polo Consistorio en 1948.

O avogado da parte demandada, pola súa banda, tratou de combater a proba afirmando que a mesma non era pertinente, segundo confirmaron fontes xurídicas. Ao comezo do proceso, a familia Franco mantiña que as obras foron adquiridas por un familiar nun anticuario. Con todo, o seu avogado sostivo que a propiedade é da familia a raíz do paso do tempo.

As estatuas dos profetas Abraham e Isaac, pertencentes orixinalmente á fachada do Pórtico da Gloria, foron adquiridas polo concello en 1948 baixo a premisa de que permanecesen sempre en poder público. Con todo, por un proceso do que non consta ningunha documentación, as dúas pezas patrimoniais, en vías de ser declaradas BIC, pasaron a mans da familia Franco nos anos 60. En setembro de 2017, o consistorio compostelán iniciou un proceso para reclamar a súa devolución, que chegou a sede xudicial.

TERCEIRA VISTA

Esta será a terceira vez que este caso que enfronta ao Concello de Santiago coa familia Franco chegue aos tribunais. En concreto, o pasado 13 de outubro, o tribunal madrileño fixou a audiencia previa inicial do caso, unha sesión que tivo que aprazarse por mor das alegacións presentadas polos descendentes do ditador, que aseguraron que aínda non "herdaran o patrimonio" da súa nai, Carmen Franco, falecida en decembro de 2017, uns meses despois de arrincar o proceso.

A vista foi entón trasladada a novembro de 2018 para analizar as alegacións. Finalmente, celebrouse, pero non houbo acordo, polo que o xulgado convocou para este 1 de febreiro o inicio do xuízo.

A demanda presentada polo Concello de Santiago fai referencia a dúas esculturas que representan aos profetas Abraham e Isaac, orixinalmente pertencentes á fachada situada ante o Pórtico da Gloria da Catedral de Santiago e que foron retiradas durante as obras do século XVI.

Ambas as pezas foron incluídas en 2017 nunha exposición dedicada ao Mestre Mateo como pertencentes a unha "colección particular". Foi neste momento cando o Concello de Santiago detectou que a documentación no seu poder atribuía ao patrimonio público a propiedade e iniciou as xestións para reclamar a devolución das pezas.

En primeiro lugar, o Concello de Santiago comezou a principios de setembro do pasado ano a reclamación destas figuras directamente aos Franco. Con todo, tras non obter contestación da familia, o goberno local decidiu interpor unha demanda xudicial contra Carmen Franco o 24 de novembro de 2017. A demanda, na que esixían a devolución destas pezas, foi admitida a trámite en decembro. De forma paralela, a Xunta iniciou o procedemento para declarar Ben de Interese Cultural (BIC) estas pezas.

PROHIBICIÓN DE VENDA OU CESIÓN

A demanda de Santiago viuse apoiada, pouco despois do inicio das accións, coa localización no arquivo da Universidade de Santiago do expediente de adquisición das pezas, así como da propia escritura notarial, facendo constar todas as características das estatuas, da titularidade municipal.

Segundo estes documentos, tras a súa retirada da Catedral, as esculturas pasaron a mans do Conde de Ximonde no século XVIII, un nobre que as vendeu ao Concello de Santiago por 60.000 pesetas en 1948. No documento de venda existe unha reserva "para evitar que desaparezan do concello" -cunha multa no caso de que así sexa- e presérvese a súa propiedade "pública, dos veciños de Santiago", sen posibilidade de venda ou cesión.

A pesar diso, as dúas esculturas pasaron nalgún momento a mans da familia Franco hai máis de medio século, aínda que non se localizou ningún documento de cesión. Nun principio estiveron no polémico Pazo de Meirás e, posteriormente, foron depositadas en casa Cornide, ata que se tivo noticias delas na exposición do Mestre Mateo.

OS FRANCO NEGAN O AGASALLO

A demanda municipal presentouse no seu día contra Carmen Franco Polo que, precisamente, faleceu en decembro de 2017, o que obrigou a reorientar a querela cara aos seus herdeiros.

No escrito que os demandados presentaron no xulgado, e ao que tivo acceso Europa Press, o sete netos de Francisco Franco e Carmen Polo -fillos de Carmen Franco Polo e herdeiros do ditador- alegan que as estatuas foron "adquiridas" polo "matrimonio" a un "particular, a través dun anticuario" e afirman que o Concello de Santiago non acreditou que as chegase a ter na súa posesión.

Os herdeiros de Franco negaban así o "rocambolesco e incrible relato" do Concello de Santiago, segundo o cal, din os netos do ditador, "Carmen Polo se encaprichou das esculturas nos actos da ofrenda ao Apóstolo do ano 1954" para que logo "o señor alcalde, e coma se dunha caixa de bombóns tratásese, 'compraza' á esposa do xefe do Estado 'regalándolle' as figuras".

Estatuas de Isaac e Abraham, obras do Mestre Mateo, en Santiago de Compostela. EUROPA PRESS - Archivo
Estatuas de Isaac e Abraham, obras do Mestre Mateo, en Santiago de Compostela. EUROPA PRESS - Archivo

Concretamente, o Consistorio relata o "interese moi insistente" de Carmen Polo ao alcalde, "suxeríndolle de forma inequívoca o seu desexo de posuílas". No entanto, durante a vista previa, o letrado do Franco baseou a súa posesión no tempo que fai que obran no seu poder, segundo puido saber Europa Press.

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta