Artigos de Xurxo Ayán

Non me toquedes o “y”

Séchu Sende vén de publicar “Viagem ao Curdistám para apanhar estrelas”. Eu estiven na presentación do libro en Compostela e gostei moito do seu estilo retranqueiro, pouco usual nun país no que nos poñemos moi serios e barudos no tocante á lingua. Séchu bromeou coa súa condición de reintegrata e aínda nos botamos unhas risas a conta de normativas e academias. Tamén comentou un detalle xeitoso referido á lingua curda; seica hai uhas letras que non teñen correspondencia co idioma turco, e por iso son consideradas letras proíbidas polo Estado-nación turco e letras de resistencia polo nacionalismo curdo.

Sermos Colón ou sermos Galiza?

Os concellos lindeiros de Poio e Pontevedra andan metidos en avogados, como bos galegos, a causa duns lindes, alén Lérez. Esa fronteira mudou durante a guerra civil, xusto cando os falanxistas estraban de sangue inocente as terras d’A Caeira. Acerto a dar co litixio lendo o “Diario de Pontevedra”, onde unha fotografía amosa un representante do concello de Poio defendendo dialecicamente a causa da súa tribo. Non é iso o que chama a miña atención, senón a camisola amarela que loce fachendoso o concelleiro, cun lema en letras grandes: “Poio, terra de Colón”.

Obiang Baltar Nguema

Obiang, líder do Partido Democrático de Guiné Ecuatorial, gaña sistematicamente as eleccións ao xeito da Bulgaria soviética, co 98% dos votos. Durante un tempo o Parlamento só contaba cun deputado da oposición, Plácido Micó.

O tempo é ouro

A caída da fronte do Norde, primeiro e, despois, a conquista franquista de Catalunya inzaron a costa galega de campos de concentración para prisioneiros de guerra republicanos. Vellas curtidorías, fábricas de salgado, astaleiros e conventos a rentes do mar, dende Cedeira até Camposancos, serviron de escenario para a clasificación dos representantes da Anti-España.

Un Borbón

San Diego. Axencias.

O arquiveiro de Teo

“Ante papeis calan barbas”. Este afamado dito popular resume en grande medida a querencia do galego polas letras. Quizabes aquí reside o segredo do éxito do programa televisivo Cifras e Letras.

A trabe de ouro

Non cómpre sermos Keynes ou Marx para decatármonos dun feito evidente: as crises cíclicas do capitalismo poñen en perigo a moeda de curso legal pero consolidan o ouro como valor seguro. Esta realidade demostrada unha e outra vez pola Historia Económica tivo, e ten, as súas consecuencias arqueolóxicas, como non podía ser doutro xeito.

O berro, de Man

En Cerasia, a señora Lola do Varela tiña metade da familia en Cuba, pero nunca vira o mar. Un serán, pouco antes de morrer, preguntoulle a unha veciña que estivera en Barcelona como era o mar. A rapaza, que non era Rosalía de Castro pero case, contestoulle: “O mar éche como a Chá de Ribas, inzada de centeo, pero tinguida do azul do ceo”. A moza empregara a mesma metáfora que utilizaba o Binino do Izquierdo para explicar a masacre de Badaxoz: a Chá de Ribas inzada de cadavres e tinguida do vermello do sangue.