Avivando espazos: o labor dos artistas que converten Ordes nun gran "museo a ceo aberto"

"Unha señora acaba de pasar pedíndonos que vaiamos pintar a súa casa! Iso é xenial!", contan riseiros Twee Muizen, un colectivo de artistas formado por Cris e Denís. Eles, e tamén Alegría del Prado, Daniel Muñoz (SAN), Leandro Barea e Artez, son os artistas urbanos que viñeron dar a Ordes durante toda esta semana pasada. O seu cometido é encher de nova vida aquelas paredes máis esquecidas ou degradadas do pobo. A veciñanza xa está máis que afeita a que todos os veráns, durante uns cantos días, a vila acolla uns novos visitantes ben especiais: artistas vidos de diversas partes do mundo que empregan o espazo público como lenzo para botar a andar a imaxinación... e crear historias pintura en man. 

Fano no marco do Desordes Creativas, un festival internacional de arte na rúa que xa vai pola duocécima edición. A paixón polo graffiti e o street art foi o nexo de unión entre uns cantos rapaces que, alá polo 2007, decidiron poñer en marcha este proxecto. Sokram, un dos organizadores xunto con Mou, conta que Ordes, a propia vila en que naceron e medraron, resultaba un bo lugar para plantar a semente deste festival: "é un pobo, coma tantos outros, que sofre a lacra do feísmo urbanístico e de distintas cafradas que se foron facendo dende os sesenta en diante. Neste contexto, parecíanos positivo intervir coa arte urbana: fomos mutando o pobo co tempo". 

Non cabe dúbida. Os impulsores do festival, que forman parte de Mutante Creativo, traballan coa teima de crear un "gran museo público e gratuíto a ceo aberto" mediante o emprego da "arte como ferramenta de rexeneración urbana e diálogo social". Nestes doce anos, a cor foi inundando diferentes puntos do pobo, e a día de hoxe, visitar Ordes implica tamén coñecer o talento de artistas diversos que quixeron deixar a súa pegada sobre a vila. 

NOVAS CREACIÓNS

Nesta edición a choiva non deu descanso, mais os seis artistas que traballaron sobre as paredes ordenses tampouco pararon o seu labor. A un lado da rúa Nova atopábase Twee Muizen e ao outro Octavio Alegría, do colectivo Alegría del Prado. Subidos nunha grúa, Denís e Cris pintaban o mércores os primeiros trazos do seu mural. Ámbolos dous xuntáronse en Holanda, e de alá trouxeron o seu nome, Twee Muizen, que significa "dous ratos". Amais de murais, pintan cadros, máscaras, fan bonecos de autor... Móvense entre o modernismo e o surrealismo, e nas súas creacións de rúa sempre queda patente esa relación humana co entorno natural. "Somos galegos, e iso nótase!", bromean. Esta é a segunda vez que pintan un mural grande en Galicia. "Das un distintivo ao lugar, fas que o espazo sexa especial", conta Cris. 

Do outro lado, Octavio, de Alegría del Prado, xa estaba dando as súas últimas pinceladas ao seu debuxo. El vén de México e a compañeira coa que sempre traballa é de Burgos. Relata que dende cativo estivo apegado á arte mural, moi estendida nas cidades do outro lado do océano. Este artista deixa en Ordes a súa pegada particular: unha composición que baila entre "a ilustración e a pintura", que evoca diferentes interpretacións e que nace das "imaxes que monta o subconsciente". "Todo depende de como vemos o mundo e como apreciamos os lugares e as persoas...", conta mirando para a súa obra. "O fondo era feo, agora coa pintura véxoo bastante bonito", continúa pensativo. A Octavio gústalle pintar na rúa porque "vive máis os lugares". Transfórmanse coa pintura, adquiren outros sentidos. 

Un pouco máis adiante unha parede negra e outra branca esperaban pola creatividade de Leandro Barea, que interviu en varios espazos ao longo do pobo; e preto del tamén estaba a piques de comezar a súa obra Daniel Muñoz "SAN". Un lugar das aforas do pobo foi reservado para Artez, un artista que viaxou dende Bosnia. Arribou en Ordes para debuxar unha gran parede, o soporte no que se sente máis cómodo. "O entorno no que se sitúa o muro - os edicios, as árbores...- sempre me dan pé para crear. En cambio, un cadro é un lenzo en branco moito máis difícil de afrontar para min porque non está inserto nun contexto", relata.  Fronte á gran parede que é o seu lenzo, explica a súa idea antes de poñerse mans á obra: "aquí representarei ese silencio incómodo que se produce no momento en que unha parella acaba de discutir... Paréceme un bo nome 'Silencio'", conta ilusionado.

O GRAFFITI, "A ARTE DO POBO"

Artez iniciouse no mundo da pintura urbana cando tiña quince anos e a través do graffiti. Denís e Cris (Twee Muizen) veñen do mundo das belas artes e do deseño de moda, respectivamente. Hoxe en día os artistas que teñen que ver co muralismo contemporáneo proveñen de formacións moi diversas, máis a arte na rúa, sexa como for, é algo tan natural que se leva desenvolvendo ao longo de toda a historia da humanidade. Así o explica Sokram, que alude a aqueles primeiros nomes pintados nas rúas de Nueva York e Philadelphia para defender que a arte urbana é "a verdadeira expresión da poboación no espazo que habita". Unha "reapropiación" dos lugares vitais dun pobo, deses lugares en desuso e deteriorados que a través da pintura se converten nunha canle de expresión entre o viandante e o artista. 

Sokram di que é "a arte máis xenerosa". Twee Muizen refírese a ela como "a arte do pobo". E Octavio Alegría conta que só cre na arte que está ao alcance de todas as persoas. Ese gran museo a ceo aberto, baixo estas premisas, é difícil que non se faga realidade. Con todo, a privatización dos espazos xoga na contra destes artistas. "A sociedade capitalista que fai que todo espazo público se convirta en privado reduce a capacidade da xente para actuar na rúa... Todo está copado pola publicidade e a institucionalidade", relata Sokram. Dalgun xeito, o DesOrdes funciona como un espazo para dar oportunidades a artistas urbanos e ilustradores que non tiveron a ocasión de intervir nun muro grande en boas condicións. "Intentamos facer canteira, sobre todo a nivel galego". Andan sempre atentos de pillar a quen despunta, de maneira que o festival, xa cunha importante proxección internacional, sirva de "xanela" e "trampolín". 

Sobre o papel das mulleres no mundo da arte na rúa, Sokram explica que historicamente é un eido bastante masculinizado. "Nos anos sesenta e setenta en EEUU o mundo do graffiti era perigoso, implicaba arriscar o físico, saír de noite en barrios moi fodidos... Era perigoso para calquera, e para as mulleres aínda máis". Iso magoou a porcentaxe de mulleres que se fixeron oco no ámbito do graffiti máis ortodoxo. Con todo, no muralismo os datos hoxe en día están un pouco máis equiparados: quizais un sesenta-corenta, bota contas Sokram.

"Dende a organización sempre intentamos sacar un cartel parello e dar chance a todas as rapazas", conta. Desta volta, elas son maioría na outra cara deste festival: o DesOrdes Sonoras. A música puxo este sábado o broche final a unha semana ben intensa. Ssssekone encargouse da sesión vermú, e á noite volveu xunto con Agoraphobia, Ortiga e High Paw. Tamén se puido gozar dun roteiro guiado polas obras do festival co propio Sokram e dunha exhibición de pintura en directo con Sekone durante toda a tarde. Se perdiches estas citas, neste mapa-rueiro online tamén se poden visitar virtualmente os diferentes murais que agocha cada esquina da vila.

Sen dúbida Ordes convértese no punto de mira de moitos referentes da arte e da propia veciñanza que ve como vai mudando ese lugar en que vive... Así é o Desordes: artistas da rúa brindando unha nova vida ao espazo que, logo de enmudecer, volve falar rexuvenecido.