Por Xosé Antonio Pena | Compostela | 02/02/2020 | Actualizada ás 12:00
Abordamos desta volta varias expresións que, polo menos no que á nosa experiencia e observación se refire, teñen máis pulo cá equivalente castelá, chegando mesmo a ocuparen os espazos desta nos falares de xente galega que se expresa no idioma de Cervantes (supomos que ás máis das veces por culpa de descoñecer a locución que sería a propia en castelán): referímonos ás locucións á rapañota, ás rapañotas e á pillota.
A la rebatiña
{= A quen primeiro colla ou se apropie fisicamente de algo cuxa posesión se pon en disputa, concorrendo con outros con quen se porfía ou compite.}
Á rapañota
Ás rapañotas
Á pillota
Ex.: Me acuerdo de que, cuando éramos pequeños, los reyes magos tiraban caramelos y los chiquillos andábamos a la rebatiña a cogerlos.
Lémbrome de que, cando eramos pequechos, os reis magos tiraban caramelos e os cativos andabamos ás rapañotas a recollelos.
● Tamén:
A rapañotas && Ás rapañiñas && Á pillalebre && [E MESMO]: Á pilla pillota
NOTAS:
1. En relación coa locución á pilla pillota, podemos lembrar a existencia, no dereito civil de Galicia, da figura das augas de pilla pillota, que fai referencia ó uso, por parte dos partícipes dunha comunidade, dun acuífero para a rega das súas leiras ou predios segundo a necesidade de cada un deles e sen suxeición a distribución temporal ou cuantitativa ningunha (isto é, ó uso por parte de quen as colla simplemente porque nese momento lle fan falta e se adianta ós demais).
2. As expresións galegas están tiradas das seguintes fontes:
- Recolleita propia da oralidade galega.
- Recolleita propia documental (artigos de prensa, artigos ou comentarios na Rede, obras escritas, folletos publicitarios, etc.).
- Asociación de Escritores en Lingua Galega: Sección “Palabras con memoria”, á que se pode acceder a través de Internet no enderezo seguinte: https://www.aelg.gal/palabras-con-memoria.
- Filgueira Valverde, X. F. & Tobío Fernandes, L. & Magariños Negreira, A. & Cordal Carús, X.: Vocabulario popular castelán-galego. Publicado por entregas en 1926. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Hermida Alonso, Anxos: “Fraseoloxía de Matamá (Vigo)”. En Cadernos de Fraseoloxía Galega, 11, 2009, páxs. 283-304. Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.
- Martínez Seixo, Ramón Anxo (dir.): Dicionario fraseolóxico galego. Edicións A Nosa Terra, Vigo, 2000.
- Otero Álvarez, Aníbal: “Vocabulario de San Jorge de Piquín”. Revista Verba, anexo 7. Universidade de Santiago de Compostela. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Pereda Álvarez, José María: Aportaciones léxicas y folklóricas al estudio de la lengua gallega. Publicado en 1953. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Real Academia Galega: Diccionario gallego-castellano, de entre 1913 e 1928. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Real Academia Galega: Dicionario da Real Academia Galega (versión en liña).
- Rivas Quintas, Elixio: Material lexicográfico da súa elaboración consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina):
a. Frampas, contribución al diccionario gallego, publicado en 1978.
b. Frampas II, contribución al diccionario gallego, publicado en 1988.
c. Frampas III, contribución al diccionario gallego, inédito e cedido polo autor para o Diccionario de diccionarios da lingua galega.
- Rodríguez González, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego castellano, vols. I (1958), II (1960) e III (1961). Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Sobreira Salgado, Juan: Material lexicográfico elaborado por Juan Sobreira Salgado entre 1787 e 1805. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
- Valladares Núñez, Marcial: Diccionario castellano-gallego. Publicado en 1884. Consultado no Dicionario de Dicionarios da lingua galega (dirixido por Antón Santamarina).
Se tes problemas ou suxestións escribe a webmaster@galiciaconfidencial.com indicando: sistema operativo, navegador (e versións).
Agradecemos a túa colaboración.