A investigación da Universidade de Santiago sobre o cancro sitúa Galicia na "vangarda mundial" da biomedicina

Os avances descubertos no desenvolvemento dos tumores polo centro CIMUS da Universidade de Santiago de Compostela (USC) sitúan a Galicia "na vangarda mundial" do a biomedicina, xa que constitúe un dos principais achados da maior investigación levada a cabo ata a data sobre o xenoma do cancro.

Os resultados do estudo do equipo encabezado polo doutor José M.C. Tubío foron presentados de maneira oficial este xoves na sede do CIMUS, onde o salón de actos quedou pequeno para a cantidade de xente e medios de comunicación que asistiron.

Alí, arroupados pola conselleira de Educación, Carmen Pomar, e a subdelegada do Goberno na Coruña, Pilar López Riobóo; o doutor Tubío e o investigador asturiano Bernardo Rodríguez-Martín expuxeron as principais conclusións dos traballos, que se enmarcan na iniciativa 'Pan-Cancer', na que participaron durante o últimos sete anos 1.000 investigadores de todo o mundo analizando 38 tipos diferentes de cancro en 3.000 pacientes.

Tubío confesou a súa sorpresa polo "impacto" mediático dos resultados do estudo levado a cabo a nivel mundial e no que se apostou pola "especialización", dividindo a investigación en 16 grupos diferentes interconectados que, á súa vez, se subdividían noutros subgrupos.

Un destes subgrupos, 'Xenomas e Enfermidade', foi liderado polo CIMUS, que centrou os seus traballos na análise dos transposóns. Aquí reside un dos principais avances de Pan-Cancer, pois entre o que ata agora se consideraba como "ADN lixo" descubriuse un mecanismo de mutación que pode producir perdas de material xenético, aumentando isto o risco da aparición dun cancro, especialmente nas variedades de esófago, cabeza e pescozo, pulmón e o colonorrectal.

CONCLUSIÓNS

Segundo expuxo Tubío, a investigación reafirmou varias consideracións que se tiñan sobre o cancro e que, aínda que algunhas delas non son "novas", si permiten avanzar no coñecemento desta enfermidade e a súa abordaxe.

A primeira delas é que o xenoma do cancro é finito, aínda que "moi complexo", grazas á identificación de maneira "moi" detallada as distintas mutacións xenéticas, o que lles levou a determinar que cada cancro debe abordarse "de maneira diferente". Neste sentido, o doutor Tubío sentenciou que "gañar ao cancro será unha loita de porta a porta".

A segunda das conclusións é que "quedan poucas vías por descubrir sobre as causas do cancro" ao estar xa identificado "todo" o catálogo de mutacións. En terceiro lugar, Tubío resaltou os avances na catalagación da idade das mutacións, o que permitirá identificar de maneira temperá que tipo de mutacións poderían chegar a desenvolver cancro, coa súa consecuente aplicación á hora de previr o seu desenvolvemento de maneira temperá.

"UN TESOURO NO LIXO"

En Santiago, os traballos centráronse no que ata agora se consideraba "ADN Lixo" e onde descubriron "un tesouro", segundo expuxo o investigador Bernardo Rodríguez-Martín, primeiro asinante do 'paper' (artigo de investigación na xerga científica) publicada nas prestixiosas revistas 'Nature' e 'Nature Genetics'.

Esta investigación "cento por cento galega", como destacou o doutor Tubío, profundou no coñecemento dos retrotransposóns, que representan ata o 75% do material xenético humano e que, ata non fai moito, era considerado unha parte residual do ADN.

"Desenvolvemos algoritmos bioinformáticos dirixidos ao estudo desta 'materia escura' e atopamos varios tesouros", resaltou Rodríguez-Martín, que sinalou que cada paciente estudado xerou uns 1.000 terabytes de datos que foron analizados a través do supercomputador do Cesga.

Tubío tamén destacou a parte informática do estudo a nivel global, xa que, de xestionarse o volume de datos xerados con computadores convencionais, o tempo de análise elevaríase a 150 anos.

Por contra, grazas á supercomputación, os traballos en Santiago desenvolvéronse en tres anos para chegar á conclusión de que determinadas mutacións xenéticas ocasionan unha perda de ADN que pode derivar no desenvolvemento dun cancro.

Ademais, os investigadores do CIMUS foron máis aló e chegaron a acoutar os entre 100 e 150 retrotransposóns que se activan no cancro. "Estes compórtanse como volcáns, podendo estar silenciados durante moito tempo e, de súpeto, estourar de forma violenta, promovendo decenas ou centos de mutacións no xenoma tumoral", incidiu Bernardo Rodríguez-Martín, que emprazou a continuar cos traballos en aras de lograr unha aplicación clínica os descubrimentos alcanzados.