Alertan á Unesco do "atentado arqueolóxico" que supoñen as obras de varios castros de Pontevedra

Varios colectivos de defensa do patrimonio e do territorio dirixíronse á Delegación Permanente de España ante a Unesco para instar a esta organización internacional a intervir fronte ás obras de "restauración e musealización" que se están realizando en varios castros da provincia de Pontevedra.

En concreto, estas entidades denuncian as actuacións que se realizan nos castros da Subidá en Marín, de Toiriz en Silleda e de Alobre en Vilagarcía, todas elas impulsadas pola Deputación de Pontevedra e o Ministerio de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana, co aval da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Xunta e a colaboración dos concellos.

As asociacións Umia Vivo, Irmandade Illa de Tambo, ANovaTerra e A Forneiriña cualificaron de "agresivas" as intervencións realizadas con "cuantiosos fondos públicos" -a primeira fase adxudicouse en maio deste ano á empresa murciana Patrimonio Intelixente por case 520.000 euros-, á vez que denunciaron a súa "indefensión ante a negativa da Xunta e a deputación a corrixir os proxectos en execución".

Ademais do "impacto" das obras, que inclúen a instalación de bloques de pedra serrada e estruturas metálicas ancoradas con zapatas de formigón a escasa distancia dos xacementos arqueolóxicos, estes colectivos cuestionan o cumprimento da lexislación estatal e autonómica en materia de protección do patrimonio cultural.

Así, advirten que o proxecto "está asinado por un arquitecto" no canto de contar coa firma preceptiva dun arqueólogo, tal e como establece o Decreto 199/1997 que regula a actividade arqueolóxica en Galicia. Tamén alertaron do incumprimento da normativa ao encomendar o control arqueolóxico do tres obras simultaneamente a un mesmo profesional.

TOIRIZ

Máis de 1.500 persoas asinaron xa a campaña creada por Pablo González en Change.org demandando a paralización do "atentado arqueolóxico" en Toiriz, onde argumenta que os expertos alertan "de que se vai a facer un parque urbano que faría desaparecer o castro".

Desde que entre os anos 2002 e 2010 o Colectivo pola Recuperación do Castro de Toiriz logrou a posta en valor deste asentamento primitivo, esta entidade sinalou que "só necesitaba limpeza" para o seu mantemento -unha tarefa á que o Concello de Silleda "non axudaba"- e tachou de "despropósito" esta intervención. "Rómpenos o corazón que acabe así despois de partirnos o lombo para sacar o castro do esquecemento", sinala o colectivo.

A SUBIDÁ

Ademais de Umia Vivo, Irmandade Illa de Tambo, ANovaTerra e A Forneiriña, outras entidades culturais e de defensa do territorio como Queremos Galego Marín, Colectivo Monte Pituco e a Plataforma en Defensa dos Montes do Morrazo rexeitaron as obras na Subidá.

O responsable desta plataforma, Cándido Martínez, criticou que o concello "unicamente se ocupa da promoción dos petróglifos de Mogor mentres a inmensa maioría das estacións de arte rupestre están abandonadas". Neste sentido, censura que esta actuación no castro "é susceptible de incidir na súa degradación pola urbanización e posterior masificación da contorna, a deterioración dos seus recursos arqueolóxicos e a súa alteración ambiental".

Pola súa banda, o presidente da Irmandade Illa de Tambo, Antonio Costa, lembrou que os petróglifos afectados pola proximidade dun zócalo de formigón teñen a mesma consideración -como Ben de Interese Cultural- que a Catedral de Santiago, comparando esa "aberración" coa pintada con bigotes sufrida por unha das esculturas da fachada de Praterías en 2018.

Costa, que responsabilizou deste "atentado contra o patrimonio" ás Administracións estatal, autonómica, local e provincial, reprochou que a primeira fase do proxecto "Obras de restauración e musealización dos xacementos galaico-romanos de Pontevedra: trazas de Pontevedra" estea redactado por un estudo de arquitectura hispano-kuwaití e que o seu financiamento sexa "un malgasto de diñeiro público que, nun momento de crise, debería investirse en xerar valor engadido ao patrimonio, non en destruílo".

Por mor das protestas destes colectivos sociais, o BNG de Marín convocou unha concentración ante o castro á que asistiu unha vintena de persoas e o responsable local do partido creou unha campaña en 'Change.org' que reclama a paralización das obras, unha petición que os nacionalistas tamén rexistraron no Parlamento.

DEPUTACIÓN

No entanto, a Deputación de Pontevedra insistiu en que os tres proxectos en Alobre, Toiriz e A Subidá cumpren os requisitos e en que se axustan aos informes preceptivos de Patrimonio da Xunta, ademais de contar co aval dos concellos; unha valoración asumida tamén desde o Grupo Provincial do BNG, que comparte a "postura institucional" común ás dúas formacións que compoñen a coalición de goberno.

Tras as obras nos castros de Vilagarcía, Silleda e Marín, o proxecto de Turismo Rías Baixas estenderase aos xacementos da Lanzada (Sanxenxo), Penalba (Campo Lameiro), Mercado dos Mouros e Igrexa Vella (Valga), Adro Vello (O Grove), Alto dos Cubos (Tui), Cruz do Castro (Cotobade) e nunha terceira etapa está previsto que as obras se desenvolvan nos castros de Taboadexa (As Neves), Troña (Ponteareas), Trega (A Guarda), O Facho (Cangas), Cabeciña (Oia) e Castrolandín (Cuntis).

As discrepancias xurdidas como consecuencia da primeira fase desta iniciativa alarmaron a outros colectivos de defensa do territorio situados no ámbito das demais localidades, onde algúns están dispostos a mobilizarse. De feito, a Rede do Patrimonio Cultural de Galicia, que agrupa a 107 entidades de toda Galicia, tamén expresaron a súa "preocupación" polo resultado destes traballos.

Castro da Subidá, en Marín (Pontevedra) | Fonte: Europa Press