Así é a batalla en Galicia contra o lixo mariño

Varios proxectos atópanse activos en Galicia co fin de combater o lixo mariño. Recollida de refugallos por parte de mariscadores e pescadores, limpeza de dársenas e grupos con fondos europeos son algunhas das iniciativas que se desenvolven na actualidade. Segundo explica a Consellería do Mar, este departamento participa en tres proxectos en vigor nas costas galegas: o Plan Mar Limpo, CleanAtlantic e Ocean Wise.

Precisamente, esta semana o Parlamento Europeo reclamou a adopción de medidas urxentes para reducir os residuos mariños, como o impulso da reciclaxe no sector pesqueiro, deseños máis ecolóxicos dos aparellos de pesca ou un menor uso de produtos de plástico.

A estimación da Eurocámara é que a proliferación de lixo mariño provoca perdas ao sector pesqueiro que van desde o 1% ao 5%.

15 TONELADAS RECOLLIDAS POR CONFRARÍAS DE AROUSA E CAMBADOS

O proxecto CleanAtlantic, que busca reducir os residuos mariños na zona do Atlántico e concienciar sobre o seu impacto, está coordinado polo Centro Tecnolóxico do Mar (Cetmar), --con sede en Vigo--- e reúne a dezanove socios participantes, procedentes de Irlanda, Francia, España e Portugal.

Este proxecto transnacional, que ten un orzamento de 3,2 millóns de euros --2,4 millóns de fondos da UE--, conta cunha execución de setembro de 2017 ata xuño de 2021.

Leva recollidas máis de 15 toneladas de residuos mariños durante a actividade pesqueira grazas á participación das confrarías da Illa de Arousa e Cambados, así como a unha acción piloto en colaboración co servizo de Gardacostas.

COLABORACIÓN DE CENTOS DE MARISCADORES

Pola súa banda, o proxecto Plan Mar Limpo é unha iniciativa da Consellería do Mar, ligada ao Fondo Europeo Marítimo e de Pesca. Busca unha costa limpa e implantar boas prácticas no sector pesqueiro que contribúan á protección do medio mariño.

No marco desta actuación, en 2020 resolvéronse as subvencións para que preto de 200 mariscadores e cinco embarcacións participen na recollida activa de refugallos.

De feito, o informe da Eurocámara pon en valor o traballo deste Plan Mar Limpo ao contar coa colaboración de pescadores e mariscadores.

Mar Limpo seleccionou seis proxectos --tres de recollida activa con compensacións para mariscadores e outro tres de recollida pasiva durante o traballo ordinario de embarcacións-- que supoñen unha axuda de máis de 275.000 euros.

Entre os proxectos de recollida activa, está Econoia, da confraría de pescadores de Noia --con máis de 200.000 euros entre 2020 e 2021--. Inclúe a recollida de desperdicios, cunha compensación por días para 171 mariscadores.

A isto súmase un estudo de acumulación de lixo, traballo de clasificación e accións de concienciación. De feito, esta semana os mariscadores da Confraría San Bartolomé de Noia realizaron a sétima limpeza da ría desde a súa posta en marcha.

Outra proposta pasa por compensacións para 19 mariscadores da confraría de Cedeira polo seu traballo de limpeza. A terceira iniciativa no marco de recollida activa vai dirixida a cinco barcos e tres profesionais do marisqueo da confraría de Vigo.

Pola súa banda, os tres proxectos de recollida pasiva de lixo e sensibilización abarcan a 400 mariscadores e oito embarcacións. Trátase de: Lixeando da confraría de Arcade; Rías Sostibles, do grupo de acción local Fisterra e Ría de Muros-Noia, con colaboración de Adega, e que abarca ás confrarías de Lira, O Pindo, Muros, Noia e Porto do Son; e unha campaña de sensibilización da confraría de Vilanova.

CONTRA PRODUTOS DE POLIESTIRENO

Paralelamente, o proxecto Ocean Wise céntrase en actuar a longo prazo para reducir contra os produtos de poliestireno expandido (PPE) no Atlántico nordeste, envases de plástico máis propensos a chegar ao medio ambiente mariño e impactar nos seus ecosistemas.

É un programa de cooperación transancional Espazo Atlántico, no que hai 13 socios procedentes de cinco países: Portugal, España, Irlanda, Francia e Reino Unido. Galicia participa a través do Cetmar. O seu orzamento global é de 2,8 millóns de euros.

OUTRAS PROPOSTAS

Entre os proxectos xa finalizados, está o ML-Style, que se enmarca na iniciativa 'Blue Growth' da Autoridade Portuaria de Vigo e tivo financiamento por parte de Inditex. Estaba baseado no estudo da valoración de residuos inorgánicos de portos --plásticos, aparellos en desuso, caixas de poliestireno...-- para a fabricación de roupa por parte de Inditex. Contou coa participación de 10 confrarías da provincia de Pontevedra e 13 barcos de arrastre de Opromar. Saldouse coa recollida de preto de 60 toneladas de refugallos recolleitos por pescadores.

Noutra orde de cousas, a Consellería do Mar destaca que Portos de Galicia prosegue coas súas accións de limpeza de dársenas. Segundo as cifras achegadas, en 2018 recolléronse 63 toneladas de residuos dos fondos mariños de 15 portos autonómicos.

O Goberno galego espera alcanzar resultados tamén con novas ferramentas como a lei autonómica de residuos e as estratexias de cambio climático e economía circular.

A EUROCÁMARA PIDE ACELERAR

En concreto, os eurodeputados reclamaron esta semana que se acelere o desenvolvemento dunha economía circular no sector pesqueiro e que se avance cara á eliminación gradual dos envases de poliestireno expandido. Tamén esixen mellorar as canles de recollida e reciclaxe de residuos e deseños máis ecolóxicos dos aparellos de pesca.

A razón principal radica en que os residuos da pesca e a acuicultura representan o 27% do lixo mariño. Ademais, na UE só se recicla o 1,5% das artes de pesca, mentres que algúns aparellos abandonados, perdidos ou descartados seguen activos durante meses ou mesmo anos. Os eurodeputados tamén centran as súas críticas nas chamadas "redes pantasma", que afectan indistintamente a toda a fauna mariña.

Doutra banda, o Parlamento Europeo pide medidas comúns para diminuír o uso de plásticos e medidas contra a contaminación de ríos, cursos de auga e litorais. Así mesmo, piden fomentar a investigación sobre o impacto de nanoplásticos e microplásticos nos recursos pesqueiros e a saúde dos seres humanos.

Da mesma forma, o texto chama a compartir as "mellores prácticas" para "animar ao sector da pesca a protexer o medio mariño" e "garantir o uso sustentable dos seus recursos".