Freixanes: "Moitos pais denuncian que os fillos volven da escola falando castelán e deixan o galego"

O presidente da Real Academia Galega (RAG), Víctor Freixanes, renovou o seu mandato á fronte da institución cunha chamada á responsabilidade dos poderes públicos e a sociedade ante a situación do idioma entre os mozos, especialmente polos desequilibrios de competencia e coñecemento detectados nas contornas urbanas: "Algo está a fallar, non miremos para outro lado".

A Academia deu a coñecer esta mesma semana o resultado dun rigoroso e profundo estudo sociolingüístico no que se analiza o grao de competencia en galego e en castelán co que o alumnado termina os seus estudos no ensino secundario obrigatoria.

O informe reflicte un acusado desequilibrio, especialmente nas contornas urbanas. A pesar de que o alumnado galegofalante mostra un dominio similar en ambos os idiomas, máis do 35 por cento dos estudantes castelanfalantes presentan unha escasa competencia no idioma propio de Galicia.

Do mesmo xeito, o documento constata a maioría de uso do castelán entre os mozos, posto que case o 70 por cento dos participantes responderon que falan única ou preferentemente neste idioma fronte a un 30 por cento que se comunica en galego de forma prioritaria.

Nunha entrevista concedida a Europa Press, o escritor e docente reivindicou o papel exercido pola Academia para, a través deste tipo de investigacións e estudos, "chamar a atención" sobre "aqueles aspectos que deben ser reforzados". No entanto, lembrou que a institución "realiza propostas" na medida das súas posibilidades, pero a execución das medidas "depende da iniciativa civil e da iniciativa política".

"Hai un universo de persoas e institucións que teñen que comprometerse, a lingua é algo de todos", advertiu, para matizar que a potestade para regular a política lingüística do territorio está nas mans do Goberno galego. "Creo que hai que facer unha reflexión, que algo non estamos a facer ben", considerou respecto diso.

O DECRETO, NON CUMPRE

O presidente da Academia insiste en que as cifras evidencian unha realidade moi clara: que boa parte de "os futuros cidadáns galegos" sae do sistema educativo sen competencia en ambos os idiomas e "sobre todo nos ámbitos urbanos".

Neste sentido, instou a non mirar "para outro lado" ante a evidencia de que as formulacións unánimes plasmados na Lei de Normalización Lingüística "non se cumpren" na actualidade coa normativa e o modelo implantado pola Xunta nos centros de ensino.

Outro dos membros do seu equipo e un dos impulsores do estudo, o académico Henrique Monteagudo, tamén advertiu esta semana de que o cambio na lexislación realizado polo Goberno de Alberto Núñez Feijóo, coa implantación do sistema plurilingüístico desde 2010 e a supresión da discriminación positiva do galego nos centros, acentuou aínda máis ese desequilibrio a favor do castelán.

Freixanes sinalou que "moitos pais denuncian" en zonas como Ames, Brión ou Bertamiráns que os seus fillos volven da escola "falando en castelán" e que "deixan de falar galego", a pesar de ser a lingua coa que foron educados en casa e coa que os seus proxenitores se comunican con eles. "Algo está a pasar e iso ocorre e está documentado. O que sobran son estudos, non só da Academia, tamén as universidades, o Consello da Cultura Galega...", insistiu.

NOVOS ESPAZOS

O presidente da RAG mostrouse disposto a afrontar o reto de ilusionar e conectar ás novas xeracións co idioma e explicou que para iso será necesario levar a lingua aos novos formatos, á tecnoloxía e a aqueles espazos nos que os mozos interactúan e socializan.

É por iso que a Academia potenciará as iniciativas e a actividade relacionada coas redes e o audiovisual, "dando cancha e escaparate aos novos creadores" e situándose como plataforma de dinamización "pensando nesas novas xeracións". "Eu son un comunicador e entendo moito o significado desa actividade. Por iso estivemos a traballar moito na renovación da web, a incorporación nas novas tecnoloxías, os novos creadores... seguiremos e continuaremos aí", explicou.

PROPOSTAS PARA A SOCIEDADE

Sobre as súas propostas para estes catro ano, din que deben pasar tanto polo ámbito da creación como "polas novas linguaxes", como evidencian as "moitas consultas" que chegan á institución de familias que preguntan por propostas para os seus fillos, materiais ou alternativas de lecer en lingua galega.

Outro ámbito de acción debe ser o estudo e a comunicación, sobre todo co obxectivo de que a lingua "estea presente na cultura do século XXI" e nun contexto mundial marcado pola globalización.

IR "SUBINDO A ESCALEIRA"

Tamén recoñece a importancia de lograr unha mellora no financiamento e os recursos da entidade, que "todos os anos" atópase "chamando nas portas das institucións públicas" ou fundacións e entidades privadas para "pedir apoios e financiar proxectos".

Freixanes insistiu que a Academia galega está "moi por baixo" en termos económicos que os seus equivalentes en Cataluña e Euskadi, o que lles obriga a estar en "conversación permanente" coa Xunta. "Hai cousas que si imos avanzando. Hai que ir subindo a escaleira. Comprendo que non se arranxe da noite para a mañá, que hai prioridades... pero sempre teño esa esperanza", sinalou.