Curtocircuito arrinca con "Eles transportan a morte", relato histórico que revisiona a morte en todas as súas formas
A longametraxe dirixida da compostelá Helena Girón e o canario Samuel M. Delgado debuta en Santiago tras ser premiado en San Sebastián e Venecia.
Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 03/10/2021 | Actualizada ás 11:59
A XVIII edición do festival de cinema Curtocircuito arrincou este sábado coa proxección de 'Eles transportan a morte', un filme que, dirixido pola compostelá Helena Girón e o canario Samuel M. Delgado, mostra o duelo en todas as súas formas e revisiona o colonialismo español partindo dun dos momentos históricos máis relevantes: a chegada de Colón a América en 1492.
Á inauguración, celebrada no Teatro Principal de Santiago de Compostela, asistiron, ademais dos directores, a produtora e parte do elenco da película; o rexedor municipal, Xosé Sánchez Bugallo; a concelleira de Acción Cultural, Mercedes Rosón; o concelleiro de Mocidade, Rubén Prol; o deputado de Cultura da Deputación da Coruña; e o director do festival, Pela del Álamo.
Rosón, a primeira en intervir durante a presentación, recoñeceu sentir "nervios bonitos" ante a "maioría de idade" dun festival que continúa achegando "alternativas novas" non só en canto a cinema, senón agora a todo tipo de actividades diferentes e nun momento no que "a cultura é tan necesaria como sempre, ou mesmo máis". "Curtocircuito é moito máis que cinema", sinalou a concelleira.
Todos os presentes fixeron fincapé en que o teatro "estea un pouco máis cheo". "Grazas ao público, aos que estades aquí, porque sen o público non temos razón de ser", recalcou do Álamo.
O responsable de Curtocircuito incidiu en que Galicia "debe ser consciente do momento doce" que experimenta cun ecosistema de festivais "con moitas e moi boas" citas, recoñecidos "máis aló dos Ancares". "É un valor que hai que seguir coidando", destacou.
O alcalde de Santiago, pola súa banda, recoñeceu sentir orgullo por ver nacer o festival "como o irmán pequeno de Cineuropa" e, tempo despois, velo crecer e madurar. Bugallo reflexionou sobre a implementación dun sistema mixto para o público cultural, un sistema que permita axuntar público presencial, "que dá calor", e os novos medios de comunicación e redes sociais, que abren novas xanelas á proxección.
A MORTE DESDE DIFERENTES PRISMAS
Tras as intervencións institucionais e antes de pasar aos concertos da Sala Capitol que pechan a xornada de inauguración do festival, o Teatro Principal -case ao completo, dada a súa capacidade reducida polas medidas anticovid-- visionou "un dos filmes galegos e españois máis destacados do ano"--en palabras de Pela del Álamo--, 'Eles transportan a morte'.
A longametraxe, unha ficción histórica, narra a fuxida de tres reos condenados á morte que conseguen escapar do seu destino participando nunha expedición comandada por Cristóbal Colón ás Illas Canarias en 1492, tripulación que abandonan e de onde foxen cargados cunha das velas da embarcación. Mentres, en "O Vello Mundo", unha muller trata de salvar á súa irmá moribunda, coa esperanza de que unha curandeira poida axudala.
Aínda que a historia se inspira nun dos fitos históricos por excelencia como é a viaxe de Cristóbal Colón a América, os directores despéganse da realidade "abrazada a finais do S.XIX co obxectivo de crear unha identidade nacional", en palabras de Girón, para mostrar a morte desde diferentes prismas: a perda da terra e a identidade, revisionando o colonialismo non só en América senón tamén das Illas Canarias -un dos personaxes é canario--; ou o duelo polos que xa non están e polo que "morre" nos propios personaxes tras enfrontarse a determinadas experiencias.
A cinta aborda tamén a violencia contra as mulleres, baseándose, segundo explicou a directora compostelá no coloquio posterior á sesión, en 'Calibán y la bruja: mujeres, cuerpo y acumulación originaria', un libro de Silvia Federici que aborda a transición do feudalismo ao capitalismo, e como para iso utilizouse unha violencia extrema contra as mulleres, analizando a queima de bruxas.
ÉXITO INTERNACIONAL
Tras o éxito cultivado noutros festivais, non só nacionais como o OUFF de Ourense, senón tamén internacionais como o de San Sebastián ou a Mostra de Venecia, Girón mostrouse encantada de poder estrear a película en "a súa cidade, rodeada de familia, amigos e amigas".
Aínda que os directores recoñeceron que enfrontarse a unha coprodución -Galicia e Canarias-- é un "reto", o máis difícil foi a escritura do guión, segundo sinalaron. "Costa non perder o punto de vista, e ao final perdémolo. Reescribimos a película unhas 27 veces", chanceou Delgado. Mesmo, "máis que para abrir o final da historia", recoñeceron incluír algunha "punkarrada".
Con todo, e a pesar das dificultades que pode supor, por exemplo, integrar imaxes de arquivo coa propia película ou traballar con actores que se estreaban no mundo do cinema, "todo foi moi fluído e orgánico". Tamén para o propio elenco que, sentado entre o público, cualificou a experiencia de, canto menos, "sorprendente".
"Foi a hostia, aínda que eu tampouco sei moito disto porque é a miña primeira película", comentou Xoan Reices. Para Nuria Lestegás, outra das actrices principais, a clave estivo en que os actores participaron, xa non só da construción das personaxes, senón que estiveron "integrados na propia creación da película". "Ademais, a curandeira interprétaa a miña avoa, e poder compartir isto con ela é un agasallo que me fixeron os directores", sinalou Nuria, visiblemente emocionada.
