O 1% dos pacientes con covid-19 que estiveron en UCI morreu durante o primeiro ano despois da alta hospitalaria

Sábese que a covid-19, causada pola infección do coronavirus SARS-CoV-2, pode provocar discapacidades graves naqueles pacientes que tiveron que ser ingresados na Unidade de Coidados Intensivos (UCI). Con todo, aínda non está claro como esas secuelas poden aumentar a mortalidade. Para tentar esclarecer que acontece con eses pacientes, investigadores de toda España avaliaron a mortalidade a un ano nunha gran cohorte de contaxiados que requiriron coidados intensivos. E o que se observou foi que “só o 1% dos pacientes covid-19 que pasaron por UCI morreron durante o período de seguimento dun ano”.

Trátase dun estudo multicéntrico, observacional e prospectivo/retrospectivo de pacientes ingresados ​​en 60 UCI de todo o Estado e no que participaron o Hospital Universitario Alvaro Cunqueiro de Vigo, o Hospital Clinico Universitario de Santiago de Compostela e o Hospital Universitario Lucus Augusti de Lugo, no marco do proxecto CIBERESUCICOVID.

A mortalidade a un ano definiuse como o falecemento dun paciente durante a hospitalización ou nalgún momento durante o seguimento dun ano desde o ingreso na UCI. Os pacientes incluídos nesta cohorte foron visitados ou chamados durante este período de seguimento para determinar o estado de supervivencia.

En total, analizáronse datos de 3.249 pacientes ingresados ​​entre o 28 de febreiro e o 31 de xullo de 2020, dos que 3.210 realizaron un seguimento dun ano desde o ingreso na UCI.

O número medio de días entre o ingreso hospitalario e a mortalidade tras a alta foi de 145

A taxa de mortalidade hospitalaria foi do 34% (1.102 faleceron na UCI), mentres que o 1% (28 pacientes) morreron despois da alta hospitalaria.

O estudo tamén sinala que a mortalidade a un ano foi do 14% e do 40% en pacientes con ventilación non invasiva (83 de 592 pacientes) e pacientes que recibían ventilación mecánica invasiva (1.000 de 2.507 pacientes), respectivamente.

As principais causas de morte tras a alta hospitalaria foron a parada cardíaca extrahospitalaria (10 pacientes, 37%), enfermidades infecciosas (seis pacientes, 21%) e insuficiencia respiratoria (seis pacientes, 21%). Tamén houbo

O número medio de días entre o ingreso hospitalario e a mortalidade naqueles pacientes que morreron mentres non estaban no hospital foi de 145.

Por último, un total de 205 pacientes visitaron o servizo de urxencias e 67 requiriron readmisión despois da alta hospitalaria. 

Esta porcentaxe de mortalidade tras ingreso na UCI e alta hospitalaria “foi menor que a reportada noutros estudos”, apuntan os investigadores, que resaltan tamén o feito de que, “en comparación con outras causas de pneumonía, a mortalidade a longo prazo relacionada coa covid-19 tamén é menor”. “De feito, as taxas de mortalidade na pneumonía grave adquirida na comunidade aumentaron do 27% aos 30 días ao 47% a un ano, principalmente debido a eventos cardiovasculares”, engaden.

Como se explica isto? “As taxas de mortalidade non aumentaron a pesar do feito ben coñecido de que a covid-19 grave causa discapacidades como resultado da síndrome de coidados post-intensivos e a covid-19 persistente. A razón pola que estes pacientes tiveron menor mortalidade e reingresos despois da alta aínda non está clara; porén, un seguimento estreito, menos comorbilidades e menos secuelas cardiovasculares poden proporcionar unha explicación para tal observación. A pneumonía adquirida no hospital foi máis común naqueles pacientes que morreron despois da alta hospitalaria en comparación cos pacientes que sobreviviron despois dun ano de seguimento, o que indica un posible marcador de mal prognóstico”, explican os autores do estudo.

MORTALIDADE E VENTILACIÓN

O equipo de CIBERESUCICOVID vén de publicar tamén máis datos doutro estudo no que se evidencian asociacións entre a mortalidade e as variables medidas durante os primeiros tres días de ventilación mecánica en pacientes con covid-19 intubados no ingreso na UCI.

“Un maior cociente ventilatorio no primeiro día e, o que é máis importante, un aumento non cociente no terceiro día, foron preditores significativos de mortalidade hospitalaria"

O estudo, tamén multicéntrico, observacional de cohortes, incluíu 1.118 pacientes con covid-19 ingresados ​​en 44 UCI entre o 25 de febreiro e o 31 de xullo de 2020, que requiriu intubación ao ingreso na UCI e ventilación mecánica durante máis de tres días.

O que atoparon foi “unha mortalidade intrahospitalaria do 38,7% dunha poboación razoablemente grande de pacientes con características moi homoxéneas”, destacan.

Neste estudo, que comparou os cambios nos parámetros entre o día un e o día tres da ventilación mecánica, “un maior cociente ventilatorio no primeiro día e, o que é máis importante, un aumento non cociente no terceiro día, foron preditores significativos de mortalidade hospitalaria".

COMORBILIDADES

Por outro lado, un estudo publicado agora por investigadores do Rexistro SEMI-COVID-19, impulsado pola Sociedad Española de Medicina Interna (SEMI), e no que participou o Hospital Clínico Universitario de Santiago de Compostela, analizou como inflúen as comorbilidades nos resultados da enfermidade causada polo SARS-CoV-2.

O obxectivo foi determinar se as diferentes asociacións de enfermidades que concorren nun paciente con covid-19 hospitalizados inflúen na evolución da enfermidade. Para isto, realizaron un estudo retrospectivo multicéntrico de cohortes baseado na práctica clínica, con datos do Rexistro SEMI-COVID-19. Os datos se lles aplicaron dous algoritmos de aprendizaxe automática para clasificar as comorbilidades e os pacientes. O criterio de valoración principal foi unha combinación de morte por todas as causas ou ingreso na unidade de coidados intensivos durante o período de hospitalización.

As comorbilidades máis importantes foron insuficiencia cardíaca/fibrilación auricular e enfermidades vasculares e neurodexenerativas

En total, analizáronse datos de 16.455 pacientes hospitalizados. Os resultados mostraron que as comorbilidades máis importantes foron a insuficiencia cardíaca/fibrilación auricular, as enfermidades vasculares e as neurodexenerativas.

Cos datos na man, conclúen que “a interacción de varias comorbilidades pode afectar o resultado e as complicacións dos pacientes hospitalizados con covid-19”.

POLÉMICO USO DE CORTICOIDES

Os investigadores que traballan co Rexistro SEMI-COVID-19 tamén veñen de publicar os resultados doutro estudo sobre o impacto do polémico uso de corticoides en pacientes con covid-19. Nesta investigación participaron o Clínico de Santiago e o Hospital Universitario da Coruña.

Os resultados indican que os pacientes baixo tratamento crónico con corticoides de forma previa ao ingreso hospitalario por covid-19 tiveron peor prognóstico durante a hospitalización, realidade que non sucedeu coa toma crónica previa ao ingreso doutros medicamentos inmunosupresores como os denominados inhibidores da calcineurina.

Neste caso, avaliáronse 14.973 enfermos, cunha idade media de 69 anos e dos que 868 (5,8%) eran pacientes inmunosuprimidos, e entre estes últimos, 654 pacientes tiñan antecedentes de enfermidade  inflamatoria inmunomediada (4,36% en total) e 214 eran receptores de transplante de órgano sólido (1,42% en total, con 151, 32, 16 e 15 sometidos a transplante de ril, fígado, pulmón e corazón, respectivamente). No estudo non se incluíron pacientes con cancro.

Houbo 1.243 prescricións de medicamentos inmunosupresores entre os 868 pacientes inmunosuprimidos. Os tratamentos máis frecuentes foron os glucocorticoides (593 pacientes, 68,3%), seguidos de  antimetabolitos como micofenolato, azatioprina e  metotrexato (369 pacientes, 42,5%), inhibidores da calcineurina (155 pacientes, 17,9%) e  inhibidores de  m- TOR (65 pacientes).

Entre os tratamentos específicos de inmunosupresores crónicos, só o uso de corticoides ao ingreso se asociou con maior mortalidade

A taxa de mortalidade hospitalaria, nestes casos, foi do 19,1% (2.857 mortes). Entre os tratamentos específicos de inmunosupresores crónicos, só o uso de corticoides ao ingreso se asociou con maior mortalidade, segundo os datos obtidos no estudo.

Despois de axustar polo uso crónico de glucocorticoides ao ingreso na análise de supervivencia, o estudo mostra que os receptores de transplante de órgano sólido presentaron maior risco de mortalidade, mentres que os pacientes con enfermidade inflamatoria  inmunomediada tiñan un risco similar ao da poboación xeral sen  inmunosupresión.

Ademais, os pacientes en tratamento crónico con  corticoides antes do ingreso hospitalario por COVID-19 presentaron máis complicacións  intrahospitalarias, como Síndrome de  Distrés Respiratorio Agudo grave,  sepse, shock séptico, insuficiencia renal aguda e Síndrome de Disfunción Multiorgánica. Finalmente, o tratamento crónico con corticoides  sistémicos tamén se asociou con peores resultados entre os receptores de órgano de transplante sólido.

Porén, o tratamento crónico con  inhibidores da calcineurina antes do ingreso hospitalario non se asociou con peores resultados. En particular, a maioría dos pacientes a terapia con esta medicación eran receptores de órgano de transplante sólido.

Os investigadores destacan que “as terapias inmunosupresoras forman un grupo heteroxéneo de fármacos con diferentes perfís de risco de covid-19 grave e morte” e que “mentres que os  corticoides presentan un beneficio ben establecido durante a fase  inflamatoria da covid-19, o tratamento crónico con glucocorticoides no momento do ingreso conleva un risco especial de covid-19 grave, complicacións e morte”.

Con todo, precisan que “se necesitan máis estudos para aclarar o perfil de covid-19 en diferentes pacientes inmunosuprimidos e a influencia de fármacos inmunosupresores específicos nos seus resultados”.

COIDADOS EN RESIDENCIAS DURANTE A PANDEMIA

Por último, investigadores do Departamento de Psicoloxía Evolutiva da Universidade de Santiago de Compostela, en colaboración co Complexo Terapéutico Xerontolóxico A Veiga de Lugo veñen tamén de presentar un estudo de caso sobre o impacto que tivo o confinamento pola pandemia nos usuarios de residencias de maiores.

As medias adopatadas nas residencias pola pandemia "favoreceron previsiblemente o deterioro dos residentes, incluíndo un aumento dos síntomas condutuais e psicolóxicos da demencia”

Como explican estes autores, estes centros tiveron que adoptar unha serie de medidas restritivas pola covid-19 que “afectaron a saúde física e cognitiva dos pacientes”. “Alteráronse as rutinas dos pacientes, así como as intervencións dos profesionais”, explican.

Para entender o problema, realizaron un estudo de caso cunha persoa de 75 anos residente no centro lugués que presentaba sintomatoloxía cognitiva e condutual compatibles cun diagnóstico de demencia mixta. Estudáronse tamén as medidas que o centro adoptou para xestionar a situación de confinamento da mellor forma posible, incluíndo protocolos de atención personalizada e programa de videochamadas.

No caso deste residente, durante a súa estadía na unidade de psicoxeriatría, puxéronse en práctica unha serie de estratexias co fin de minimizar os efectos do illamento social. En canto á promoción do contacto social do residente con persoas de referencia, indican que as tecnoloxías foron o “recurso social máis relevante”. E conclúen que “as medidas implementadas axudaron a reducir, pero non eliminar, o deterioro cognitivo e condutual do paciente”.

“Medidas como a sectorización do centro [separación espacial dos residentes con covid-19 dos non infectados], a limitación de espazos, a realización de probas relativamente invasivas como a toma de mostras de PCR ou antíxenos, o uso continuado de equipos de protección individual, a ausencia de contacto social, e a alteración das rutinas diarias provocada pola covid-19 favoreceu previsiblemente o deterioro dos residentes, incluíndo un aumento dos síntomas condutuais e psicolóxicos da demencia”, conclúen os autores deste estudo.