O Xulgado impide a retirada do Pazo de Meirás dos elementos reclamados polos Franco

O Xulgado de Primeira Instancia número 1 da Coruña impediu a retirada do Pazo de Meirás dos elementos disputados pola familia Franco ao considerar que son bens inmobles. A decisión afecta a todos os elementos obxecto de controversia entre as partes comparecidas no proceso, agás as alfombras do corredor porque "se colocaron cun fin puramente funcional".

Deste xeito, o maxistrado titular do órgano acolle parcialmente a cuestión incidental exposta pola Administración Xeral do Estado, á que se adheriron a Xunta e os concellos da Coruña e Sada.

No auto, notificado este venres e do que informou o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG), o xuíz determina que os bens sobre os que existe discusión adquiriron a condición e natureza de inmobles por incorporación, por destino ou por ambos.

Con todo, en canto á propiedade do Estado sobre os bens mobles, o maxistrado subliña que nin na sentenza nin ao longo do proceso "tratouse e discutiu" esa cuestión, polo que "non pode constituír obxecto" do incidente sobre o que resolveu.

BENS SITUADOS NO EXTERIOR DO PAZO

O xulgado concluíu que todos os existentes no exterior do pazo teñen a natureza de bens inmobles por destino pois, aínda que moitos deles son susceptibles de ser trasladados e "fisicamente separables sen quebranto algún", iso non impide, segundo o xuíz, que sexan considerados bens inmobles por destino, pois foron colocados alí "cunha vontade de permanencia". Ademais, subliña que, "xa sexan figuras ou conxuntos pétreos (de santos e virxes, entre outras), atópanse colocados ao longo do xardín, co fin de conseguir un todo harmónico e artístico".

O titular do Xulgado de Primeira Instancia número 1 da Coruña engade que, a moitos deles, caracterízaos "a súa especial robustez e o seu elevado peso, coas dificultades que para a súa mobilidade e para o seu traslado suporía, mesmo dentro do propio pazo". No auto, indica que a envergadura e peso deste tipo de elementos pétreos fan que, polo seu propio peso, se estabilcen, polo que "non requiren cimentación", o que fai que o sistema de suxeición e a colocación das pezas sexa "a mesma que a dun cruceiro".

ELEMENTOS SITUADOS NO INTERIOR

En canto aos elementos que se atopan no interior, o maxistrado decretou que a porta de acceso desde o vestíbulo e o lavabo de pé con decoración floral teñen natureza de bens inmobles por incorporación e, por destino, a escultura de vulto de San Xosé, o altar/sarcófago, o alto relevo da piedade, a Virxe entronizada co neno, as esculturas de vulto redondo, a pila de auga bendita, o confesionario de madeira, a escultura de vulto redondo, a virxe orante e a escultura pétrea de vulto redondo. Así mesmo, o Cristo de vulto redondo, os angelotes de bronce, as figuras de vulto redondo en pedra, a lámpada sobre pilastra da escaleira, apliques de parede metálico, o tapiz con escudo e a parella de apliques electrificados teñen, segundo o xuíz, a dobre condición de ben inmoble por incorporación e destino.

En canto a estes bens, situados no interior, o titular do Xulgado de Primeira Instancia número 1 da Coruña considera clave á hora de analizar cada un deles "a localización, póndoa en relación coa finalidade perseguida á hora de realizar a colocación nun determinado lugar", así como "a relación e visión homoxénea que se poida formar con outros elementos existentes".

No auto, indica que no altar maior da capela están "gran parte dos elementos discutidos". Así, afirma que, aínda que "non hai controversia" en que se poidan trasladar as tallas "sen quedar afectados ou deteriorados o pedestal ou cada un dos retablos onde se atopan colocadas", entende que "non pode obviarse, dadas as características das mesmas, as súas dimensións, a súa posición e a interrelación que existe entre unhas e outras, que responden á idea de formar un conxunto iconográfico".

Ademais, recalca que "gardan harmonía coa arquitectura e tipoloxía do retablo (de finais do século XVII, principios do XVIII) e das súas propias dimensións, o cal conduce a afirmar que foron colocadas con finalidade decorativa e, sobre todo, cunha clara vontade de permanencia, o que fai que sexan consideradas inmobles por destino".

PROPIEDADE

En canto á propiedade do Estado sobre os bens mobles, subliña que nin na sentenza nin ao longo do proceso "tratouse e discutiuse" esa cuestión, polo que "non pode constituír obxecto" do incidente sobre o que resolveu.

Deste xeito, destaca que nesta fase de execución da resolución xudicial de 2020 que declarou que o Pazo de Meirás é propiedade do Estado só se poden dirimir os aspectos aos que se refire a súa parte dispositiva, "podendo utilizarse todos os argumentos utilizados para defender a propiedade do Estado sobre os bens mobles nunha demanda onde se reivindiquen os mesmos".

No auto notificado este venres, o xuíz tamén estimou a segunda cuestión incidental exposta polo Estado, á que se adheriron a Xunta e os concellos da Coruña e de Sada, polo que acordou a conservación do inventario efectuado o 11 de novembro de 2020 polos técnicos da Dirección Xeral de Patrimonio Cultural da Consellería de Cultura, Educación e Universidade.

VISTA

Na actualidade, o Estado é o titular do Pazo de Meirás de forma provisional, xa que se está á espera de que o Tribunal Supremo resolva sobre o recurso exposto polos Franco.

O obxectivo da vista celebrada o pasado 30 de xuño foi determinar que bens formaban parte do pazo e cales poderían retirar o Franco. En concreto, dos bens que o Estado expón como propiedade súa, un total de 133, estaban en disposta nesta vista 55, aínda que a familia renunciou a cinco deles, como un monólito, a escultura de San Xosé e uns escudos.

Na sesión, o Estado pediu a "entrega completa" de todos os bens en base ao dito polo seu perito e polos da Xunta, así como por unha testemuña do Concello de Sada, o historiador Manuel Pérez Lorenzo, que aseguraron que Meirás perdería o "valor histórico" se se retirasen estes elementos, que foron colocados cun carácter de "permanencia" nese lugar.

Pola súa banda, a familia alegou que o que reclama son elementos decorativos e elementos de culto. Tamén expuxo que, no seu día, para reclamar a titularidade do pazo, só se reclamou o inmoble, non os bens e que non hai dano no pazo por retirar os bens que demandan.