A segunda fase da reforma das pensións traerá máis ingresos por cotas e mellora das pensións mínimas
Contempla melloras na cobertura de lagoas de cotización, no complemento da fenda de xénero e nas pensións mínimas, así como o establecemento dun sistema dual para o cálculo da pensión.
Por Europa Press / Redacción | MADRID | 15/03/2023 | Actualizada ás 18:40
A segunda fase da reforma de pensións acordada polo Goberno, CCOO e UGT céntrase na obtención de ingresos para que o sistema afronte con garantías as tensións financeiras que implicará a xubilación dos 'baby boomers' nas decádas de 2030 e 2040.
Tamén contempla melloras na cobertura de lagoas de cotización, no complemento da fenda de xénero e nas pensións mínimas, así como o establecemento dun sistema dual para o cálculo da pensión para que as persoas con carreiras laborais irregulares non vexan mermada a súa prestación.
Estas son as principais medidas da reforma:
- Modelo dual para determinar a contía da pensión: esta poderá calcularse ou cos últimos 25 anos cotizados ou con 29 anos de cotización, dos que se poderán excluír os dous peores, polo que na práctica o cómputo neste segundo caso será de 27 anos. Esta nova opción irase introducindo de maneira progresiva, desde 2027 a 2038, ano no que xa quedarán completamente despregados os 29 anos (menos dous).
Ata 2040 poderá elixirse entre esta opción e os últimos 25 anos, mentres que entre 2041 e 2043 a opción de 25 anos irá subindo a razón de seis meses por ano, desde 25,5 anos en 2040 a 26,5 anos en 2043, podendo elixirse entre este período ou os 29 anos (menos os dous peores). A partir de 2044 xa non se poderá elixir e a pensión calcularase con 27 anos efectivos de cotización (29 anos menos os dous peores). De oficio, mentres existan as dúas alternativas, a Seguridade Social sempre aplicará a máis vantaxosa para o traballador.
- Cota de solidariedade: establécese unha cotización para a parte do salario que non cotiza por superar a base máxima de cotización. Esta será do 1% en 2025 e irá aumentando a un ritmo de 0,25 puntos por ano ata chegar ao 6% en 2045 (5% a cargo da empresa e 1% a cargo do traballador).
- Mecanismo de Equidade Intergeneracional (MEI). A actual sobrecotización do MEI, do 0,6%, subirá ata o 1,2% en 2029, a un ritmo dunha décima por ano e coa seguinte distribución: 1% a cargo da empresa e 0,2% a cargo do traballador. Esta sobrecuota manterase no 1,2% de 2030 a 2050 e poderá aumentar de maneira automática se o gasto en pensións excede o 15% do PIB.
- Bases máximas: as bases máximas de cotización subirán anualmente co IPC máis unha contía fixa de 1,2 puntos entre 2024 e 2050. Isto implicará un aumento acumulado do 38% ata 2050. O Goberno avaliará cada cinco anos no marco do diálogo social a subida das bases máximas de cotización e remitirá un informe á Comisión do Pacto de Toledo.
- Pensión máxima: as pensións máximas revalorizaranse ano a ano co IPC anual máis un incremento adicional de 0,115 puntos porcentuais acumulativos cada ano ata 2050, o que suporá unha alza aproximada do 3%. A partir de 2051 e ata 2065 produciranse incrementos adicionais para que ao final do período, en 2065, a pensión máxima subise de maneira acumulada un 20%. A partir dese ano valorarase a conveniencia de alcanzar un incremento total do 30%.
- Subida das pensións mínimas contributivas: establécese unha senda de converxencia das pensións mínimas contributivas para asegurar que, desde 2027, non sexan inferiores ao limiar da pobreza calculado para un fogar composto por dous adultos. Así, tomando como referencia a evolución da pensión mínima con cónxuxe a cargo, irán subindo entre 2024 e 2027 de maneira progresiva.
- Mellora das pensións non contributivas: estas crecerán ata converxer en 2027 co 75% do limiar da pobreza calculado para un fogar unipersonal.
- Cobertura de lagoas: mantense o modelo actual de cobertura de lagoas (meses no que non existe obrigación de cotizar e que son tidos en conta para calcular as pensións), pero con melloras para mulleres.
Así, os baleiros de cotización compensaranse co 100% da base mínima os primeiros 48 meses (4 anos), e co 50% da base mínima a partir do mes 49, engadindo para as mulleres asalariadas o 100% da base mínima entre o mes sen carga 49 e o 60 (ata o quinto ano) e o 80% da base mínima entre o mes 61 e o 84 (do quinto ao sétimo ano). Esta medida estará vixente mentres a brecha de xénero sexa superior ao 5% e poderá aplicarse a homes en situacións comparables.
Ademais, recoñeceranse como cotizados o tres primeiros anos de excedencia por coidado de fillos e familiares, e aos autónomos tamén se lles cubrirán, por primeira vez, lagoas de cotización.
- Brecha de xénero: o complemento de brecha de xénero das pensións subirá un 10% adicional á súa revalorización anual no bienio 2024-2025.
- Límites á disposición de activos da 'hucha das pensións': Desde 2033, a Lei de Orzamentos establecerá o desembolso anual a efectuar polo Fondo de Reserva en termos de porcentaxe do PIB, cun límite máximo para cada exercicio do período 2033-2053, que irá desde o 0,10% do PIB ao 0,91%, dependendo de cada exercicio.
- 'Fiscalización' por parte da AIReF: a Autoridade Independente de Responsabilidade Fiscal (AIReF) publicará e enviará ao Goberno, desde marzo de 2025 e cada tres anos, un informe de avaliación sobre o impacto das medidas destinadas a fortalecer os ingresos do sistema entre 2022 e 2050.
Se, tras a avaliación da AIReF, o impacto anual medio das medidas de ingresos é igual ao 1,7% do PIB, o gasto medio bruto en pensións no período 2022-2050 non poderá superar o 15% do PIB. Se supera ese 1,7% do PIB, o gasto en pensións non poderá superar o 15% do PIB máis a diferenza entre o impacto medio anual estimado das medidas e o 1,7%. E se o impacto anual medio das medidas de ingresos é inferior ao 1,7% do PIB, o gasto non poderá superar o 15% do PIB menos a diferenza entre o impacto medio anual estimado das medidas e o 1,7%.
No caso de que se produza algún exceso nalgunha destas tres situacións, o Goberno proporá posibles medidas para eliminalo. Ademais, negociará cos axentes sociais o envío dunha proposta ao Pacto de Toledo para corrixir este exceso de gasto vía aumento das cotizacións ou outra fórmula alternativa que eleve os ingresos ou reduza o gasto en pensións ou unha combinación de ambas.
Como resultado destas negociacións, o Goberno enviará un proxecto de lei ao Parlamento que conteña as medidas apropiadas antes do 30 de setembro, que entrará en vigor o 1 de xaneiro do ano seguinte.
No caso de que a lei coas medidas correctoras do exceso de gasto non entrase en vigor o 1 de xaneiro do ano seguinte, a cotización do MEI aumentará para compensar dúas décimas partes do exceso estimado pola AIReF a partir do 1 de xaneiro do ano seguinte e outras dúas décimas partes en cada un dos anos seguintes ata que se adopten novas medidas do mesmo impacto ou o exceso de gasto sexa corrixido.
- Xubilación parcial: O Goberno comprométese a negociar antes do 30 de xuño unha reforma da figura da xubilación parcial a fin de garantir un réxime de compatibilidade efectiva entre traballo e pensión, preservar a calidade do emprego dos relevistas, e equilibrar o custo desta modalidade de pensión.
- Observatorio para o 'paro' dos autónomos: crearase, no prazo de tres meses desde a entrada en vigor da reforma, un observatorio para mellorar a eficacia e cobertura da prestación por cesamento de actividade por causas económicas dos traballadores autónomos, así como da integración de períodos sen obrigación de cotizar. - Cotización por prácticas formativas ou académicas externas: integraranse na Seguridade Social os alumnos que realicen prácticas formativas en empresas, institucións ou entidades incluídas en programas de formación ou que realicen prácticas académicas externas.
