Un sistema galego de pensións independente “hipotecaría a súa viabilidade futura”
Miguel Vázquez Taín, presidente do Consello Galego de Colexios de Economistas, analiza os "elementos diferenciais" de Galicia dentro do sistema público de pensións estatal, no que a galega é "unha das comunidades autónomas máis beneficiadas", conclúe o profesor da USC, que critica as modificacións introducidas nos anos 2011 e 2013 e alerta de riscos para o sistema español se non hai ingresos adicionais.
Por Galicia Confidencial | Santiago de Compostela | 28/11/2016 | Actualizada ás 08:00
"Galicia presenta peores indicadores que a media do Estado. Aínda que a estrutura económica e laboral, pasada e presente, condiciona a realidade dun sistema de pensións de repartición, en Galicia incide en maior medida a súa estrutura poboacional que, de individualizarse e separarse territorialmente do sistema, hipotecaría a súa viabilidade futura". Esta é a principal conclusión que aporta Miguel Vázquez Taín —profesor de Economía Pública da Universidade de Santiago de Compostela (USC) e presidente do Consello Galego de Colexios de Economistas—, tras analizar o sistema público de pensións contributivas en Galicia, afondando nos seus elementos diferenciais dentro do Estado español.
Concretamente, Vázquez Taín incide nos "elementos diferenciais negativos" que presenta Galicia dentro do sistema único no que se integra a nivel estatal. "Estes aspectos diferenciais teñen a súa orixe, en parte, na estrutura económica e laboral, pasada e presente, aínda que cobra cada vez máis peso a configuración e dinámica da poboación galega, verdadeiro condicionante da evolución futura do sistema de pensións", advirte o economista.
Neste sentido, o profesor da USC salienta que o 24,3% do total da poboación galega ten a condición de pensionista, seis puntos máis que no conxunto do Estado, "xerando un gasto en pensións equivalente ao 14,2% do PIB, fronte ao 10,7% no total do sistema". Porén, "este maior peso do gasto en pensións non ten o seu correspondente reflexo na contía das pensións medias, presentando Galicia o segundo importe máis baixo das comunidades autónomas, necesitando ademais que o 33% das pensións galegas sexan complementadas para garantir os mínimos legalmente establecidos", describe Vázquez Taín.
Con todo, segundo o profesor, "Galicia é unha das comunidades autónomas máis beneficiadas do importante grao de solidariedade territorial que presenta o sistema público de pensións contributivas español".
DESEQUILIBRIO ENTRE AFILIADOS E PENSIONISTAS
No seu estudo do sistema de pensións contributivo, analizou a correlación existente en cada momento temporal entre o número de afiliados, que sosteñen as pensións coas súas contribucións, e os pensionistas beneficiarios. Nesta variable, o profesor constatou os efectos da crise económica, "pasando a relación de afiliados-pensionistas de 2,55 no ano 2007 a 2,03 no ano 2015 para o conxunto do sistema, e do 1,74 ao 1,42 en Galicia durante o mesmo período".
Ao confrontar os ingresos e os gastos directamente ligados á parte contributiva para as diferentes comunidades autónomas, Vázquez Taín estima que "son necesarias ratios superiores a 2,4 para equilibrar ingresos e gastos no momento actual", ratio que semella case imposible alcanzar en Galicia.
Así pois, existe un desequilibrio entre afiliados e pensionistas que, "atendendo exclusivamente aos ingresos e gastos directamente relacionados coa parte contributiva do sistema", é de "18.487 millóns de euros no total do sistema, dos cales 2.385 son imputables á Comunidade Autónoma de Galicia", isto é, o 12,9% do total.
A estas cifras, para completar o conxunto do sistema público de pensións en España, Váquez Taín suma os gastos derivados dos complementos a mínimos, das pensións non contributivas e do sistema de Clases Pasivas, que se financian con cargo aos Orzamentos Xerais do Estado.
"Aínda que o sistema da SS conta con outros ingresos, ademais dos estritamente derivados das cotizacións, estes non permitiron cubrir o desfasamento antes referido, xerándose un déficit total no ano 2014 de 11.202 millóns de euros". Segundo o profesor da USC, este desequilibrio do balance financeiro do sistema de pensións en España "evidencia un problema estrutural que ameaza a súa viabilidade futura nas condicións actuais".
UN SISTEMA EN PERIGO
Vázquez Taín non contempla outra solución que abrir novas vías de ingresos para o sistema de pensións español, ben polo incremento do número de cotizantes ou ben pola a contía das cotizacións, e critica duramente as modificacións introducidas nas reformas operadas no sistema nos anos 2011 e 2013 que, "en suma, empeoran e reducen as condicións nas que se causan as pensións e a súa contía".
"Os efectos da dinámica demográfica superarán o resultado destas reformas e os posibles incrementos nos ingresos derivados dunha mellora no mercado laboral, sendo necesario abrir un debate fundamentado nas análises técnicas, e transparente para a cidadanía, sobre a realidade futura do sistema público de pensións en España", conclúe o profesor, nun artigo publicado na Revista Galega de Economía, Vol. 25-2 (2016) , co título "El sistema público de pensiones en Galicia: elementos diferenciales dentro del Estado español".
