A acuicultura xa achega máis da metade do peixe que consumimos

A produción pesqueira mundial continuará aumentando durante a próxima década, a pesar de que a cantidade de peixes capturados no medio natural se estabilizou e o crecemento da acuicultura —que antes era exponencial— agora retárdase, segundo un novo informe da Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO).

A última edición do estado mundial da pesca e a acuicultura (SOFIA, polas súas siglas en inglés) informa que para o ano 2030 a produción combinada da pesca de captura e a acuicultura alcanzará os 201 millóns de toneladas. Trátase dun aumento do 18 por cento respecto ao actual nivel de produción, de 171 millóns de toneladas.

Pero a FAO advirte de que o crecemento futuro requirirá esforzos constantes para reforzar os réximes de xestión pesqueira, reducindo as perdas e o desperdicio, e abordando problemas como a pesca ilegal, a contaminación dos ambientes acuáticos e o cambio climático, segundo o informe.

“O sector da pesca é crucial para cumprir o obxectivo da FAO dun mundo sen fame e  malnutrición, e a súa contribución ao crecemento económico e a loita contra a pobreza vai en aumento”, asegurou o Director Xeral da FAO, José  Graziano da Silva.

“Con todo, o sector non está exento de desafíos, incluída a necesidade de reducir a porcentaxe de poboacións de peixes capturados máis aló da sustentabilidade biolóxica”, engadiu.

TENDENCIAS

O Estado Mundial da Pesca e a Acuicultura sinala que en 2016 se capturaron no medio natural 90,9 millóns de toneladas de peixe —unha lixeira diminución de 2 millóns de toneladas respecto do ano anterior—, debido principalmente ás flutuacións periódicas nas poboacións da anchoveta peruana asociadas ao evento do 'Niño'.

En xeral, a cantidade de peixes capturados no medio natural estabilizouse a partir da década de 1990, e mantívose en gran medida estable desde entón.

A pesar diso, o mundo leva consumindo cantidades cada vez maiores de peixe desde hai décadas –20,3 kg  per  cápita en 2016 fronte a pouco menos de 10 kg/por habitante na década de 1960– grazas en gran medida ao aumento da produción da acuicultura, un sector que se expandiu rapidamente durante as décadas de 1980 e 1990.

En 2016, a produción acuícola chegou aos 80 millóns de toneladas, segundo o SOFIA 2018, achegando o 53 por cento de todo o peixe destinado ao consumo humano.

Aínda que o crecemento da acuicultura se ten desacelerado –experimentou un crecemento anual do 5,8 por cento entre 2010 e 2016, comparado co 10 por cento nas décadas de 1980 e 1990-, continuará aumentando nas próximas décadas, en especial en África.

Os esforzos para reducir a cantidade de peixes que se descartan no mar ou se refugan despois da captura –por exemplo, usando os descartes e recortes para producir fariña de peixe– axudarán tamén a cubrir o continuo incremento na demanda de produtos pesqueiros, sinala o informe.

ESTADO DAS POBOACIÓNS DE PEIXES NO MEDIO NATURAL

Ao redor do 59,9 por cento das principais especies de peixes comerciais que a  FAO supervisa péscanse agora a niveis bioloxicamente sustentables, mentres que o 33,1 por cento se pesca a niveis bioloxicamente insustentables, situación que o SOFIA 2018 describe como “preocupante”.

Hai apenas 40 anos, o 90 por cento das pesqueiras monitoreadas pola FAO explotábanse a niveis bioloxicamente sustentables, e só o 10 por cento de forma insustentable.

Estas tendencias non significan necesariamente, segundo a FAO, que non se avanzou para alcanzar o Obxectivo de Desenvolvemento Sustentable 14, que insta á comunidade internacional a regular de forma efectiva a pesca e a sobrepesca, a pesca ilegal e as prácticas de pesca destrutiva, e implementar plans de xestión con base científica e enfocados a restablecer as poboacións de peixes.

Pero a FAO advirte que o mundo empregou estratexias desiguais para lograr unha pesca sustentable, agravándose a sobrepesca e o estado das poboacións —demasiados barcos perseguen a moi poucos peixes— nos países en desenvolvemento, que compensa a mellora da xestión pesqueira e do estado das poboacións ícticas nos países desenvolvidos.

Facer fronte a esta situación requirirá establecer alianzas eficaces, en particular na coordinación de políticas, a mobilización de recursos financeiros e humanos e o despregamento de tecnoloxías avanzadas (por exemplo, para  monitorear a pesca), advirte a FAO.

OUTROS DESAFÍOS

O cambio climático e a contaminación son tamén motivo de preocupación. Aínda que as investigacións suxiren que o cambio climático podería causar unha variación de menos do 10 por cento nos niveis globais de captura mundial de peixes, prevense cambios significativos nos lugares onde se pesca, advirte o SOFIA 2018.

É probable que as capturas diminúan en moitas rexións tropicais dependentes da pesca e aumenten nas zonas tépedas do norte.

Os cambios na distribución das pesqueiras terán importantes implicacións operativas, xerenciais e xurisdicionais, di o informe. Polo que será necesario investigar para desenvolver estratexias que permitan que a pesca e as especies que se explotan se adapten sen dificultades ao cambio climático.

Tamén será necesaria, segundo a FAO, unha maior colaboración para abordar os problemas que os restos dos aparellos de pesca abandonados e a contaminación por microplásticos están a causar nos ecosistemas acuáticos. A FAO pide dar prioridade ás medidas preventivas que reduzan o lixo mariño e os microplásticos, a esforzos para actualizar os plans de reciclaxe ás “economías circulares”, así como a eliminación progresiva do plástico dun só uso.