Martiño Noriega: "Son crítico co feito de que as mareas e Unidos-Podemos compitan nos concellos"

Hai pouco anunciou que se presentaría para as municipais de 2019 e que, en caso de repetir como alcalde, sería a última lexislatura. Por que esa decisión?
Foi unha decisión moi meditada durante os últimos meses en que existiu un debate entre razóns persoais, apetencias familiares e razóns de cidade colectiva e é unha decisión que se decantou cara razóns colectivas, de cidade e tamén cara a posibilidade de finalizar un traballo de posta en maracha durante estes catro anos. A pesar de que a xente poda pensar que existíu unha cuestión de estratexia, de medir os tempos, o debate foi real e o anuncio foi sopesado. Por que o límite de mandatos? Porque creo nel, creo que os ciclos nas institucións son necesarios e creo que moitas veces unha lexislatura necesita doutra para rematar determinadas liñas postas en marcha. Pero tamén penso que cando un bota máis alá de dúas lexislaturas nunha institución, un ten o risco de acomodarse. Gústame vivir na incomodidade permanente. Xa me aconteceu en Teo, onde no seu momento cando repetira como candidato anunciara o mesmo, e por tanto, quero deixar esa cuestión explicitada.

PP e BNG xa teñen os seus candidatos. Cal é a valoración que fai de cada un deles?
No caso do PP, coido que están en peor posición que en 2015, e xa é moito dicir. En 2015 viñan dunha situación de tres alcaldes nunha lexislatura, múltiples imputacións por casos de corrupción e ese foi o grande lastre. Está nunha peor situación porque eu creo que o actual candidato, que foi o último dos alcaldes daquel triunvirato, pois tentou facer política de “tabula rasa” e con ese exercicio da desmemoria da herdanza que nos deixaba a outros, puxo o nivel de esixencia nun lugar que el non o tiña cando tiña responsabilidades, tivo erros de bulto e sobre todo pecou de soberbia. Penso que nuncta fixo un exercicio de pedir desculpas á cidade polo que acontecera e de propósito de enmenda e por tanto é unha percepción que teño que non está feito para a política local. Moléstalle moito o contacto directo cos veciños e veciñas na rúa e nos actos. Está afeito a ter unha proxección pública desde unha posición encastelada cando nas súas etapas de conselleiro. A política local é primeira liña de trincheira. En canto o BNG, deséxolles o mellor, a míña mágoa foi queo BNG non entrase no goberno, sobre todo, despois de ter apoiado os orzamentos. Nese sentido, penso que por parte do BNG primaron políticas nacionais sobre a cidade e espero de darse a mesma situación noutra lexislatura, espero que a decisión sexa outra.

O PSOE non obstante, non dixo nada. Existen dúas posibilidades, Guinarte ou Bugallo. De confirmarse o segundo, sería un rival a ter en conta?
Non é unha pose, pero deséxolle o mellor ao PSOE no seu debate interno. Son propostas diferentes, unha é máis de futuro e outra é unha maneira de aproveitar o capital político dunha xestión que tivo luces e sombras, coa distancia do tempo, para ben e para mal. O tempo sempre dá esa desmemoria e tamén diminúe a polarización. Coido que un perfil como o de Bugallo preocupa máis no PP e en forzas emerxentes como poda ser Ciudadanos. Serían unhas eleccións onde as cabezas de lista serían tres ex-alcaldes. Van ser unhas competidas, pero tamén con outro escenario tocaría revalidar o traballo da lexislatura nestes catro anos. Por tanto non gasto un minuto no que decida  o PSOE e o que decida ben feito estará.

Existe a posibilidade dun tripartito CA-BNG-PSOE?
E dun bipartito tamén. Esperamos seguir liderando o proceso de cambio na cidade, cremos que é un proceso que con toda a herdanza e dificultades está posto en marcha. Non é atribuíble só á institución senón á mesma cidade, é dicir, pasar páxina e apostamos por liderar ese proceso. Pero temos claro que non imos facilitar a posibilidade dun goberno do PP para volver ao pasado e tampouco seremos dique de contención contra esa posibilidade ou doutras forzas emerxentes. Dentro desa vontade chegaría un momento no que eu creo que a situación sería diferente para buscar un goberno de coalición, porque nesta lexislatura o PSOE sentiu que houbera unha usurpación de espazo político por parte de CA, mantivo unha distancia que non se entendeu moi ben na cidade, entre o pasado do PP e do novo goberno. E o BNG como xa dixen, puxo por diante cuestións nacionais á hora de entrar no goberno, pero facilitou a gobernanza. Entón, seguramente ese tema despois das eleccións de maio estea clarificado e haxa posibilidade de ir cara outro tipo de fórmulas chegado o momento e se así o consideran as partes e primeiramente os homes e mulleres de Compostela Aberta.

Contará co mesmo equipo desta lexislatura?
Ese é un debate que non se pechará ata o primeiro trimestre do ano. Se eu tiven o meu proceso de reflexión, os concelleiros e concelleiras tamén teñen dereito a ter os seus. As dispoñibilidades son diversas polas consultas que fixen antes de tomar a miña decisión, pero aínda quedan meses. Unha vez que se diluciden as dispoñibilidades, eu non son cesarista nin teño un rol cesarista, o proceso será como en 2015, un proceso por primarias e aí se verá cal é o equipo. Pero creo que é un debate que nós non abriremos nin pecharemos ata o vindeiro trimestre.

Quedan cuestións pendentes como a depuradora, remunicipalizacións ou pisos turísticos. Apretarase o acelerador agora?
Si, si, nestes momento hai un esforzo en demanda de obra pública en barrios históricos como Castrón D´Ouro, no ascensor de Triacastela e noutras obras que están nesas coordenadas de Compostela Aberta que non son grandes obras pero que si foron demandadas e que agora están coincidindo nun impulso de obra pública, non porque o decidiramos agora senón que houb captación de fondos europeos. Todo o proceso de licitación, captación e administración alongouse máis do que debera. Nese sentido, ese paquete importante de obra pública hai que pechalo, dalgunha maneira hai que pechar grandes obras como a variante de Aradas que é de competencia autonómica que está apiques de rematar, penso na intermodal na que o Concello colaborou  cunha importante aportación económica, onde xa se iniciou a licitación da primeira fase da pasarela e xa se está construindo pola Xunta a nova estación de autobuses. A nova depuradora, que co cambio de goberno en Madrid, parece que agora hai unha boa predisposición para empregar o espazo que ocupa a actual depuradora, nunha transición no mesmo espazo con menor custo que a alternativa que se nos propuxo, con  menor impacto medioambiental. Hai unha proposta de abrir o debate da gobernanza do turismo, creo que é irreversible. Coido que non podemos asumir, a pesar dos beneficios indirectos, o proceso de xentrificación no casco histórico, da marcha de veciños e veciñas polo encarecemento de pisos e alugueres turísticos. Mantivemos unha moratoria para a construcción de hoteis no casco histórico, pero o que se gañou por esa vía perdeuse cos pisos turísticos. Mesmo nunha auditoría que temos feito demostramos que a cuestión de pisos turísticos, non é en clave de economía alternativa, familiar de buscar recursos, senón que hai multipropietarios, están certos sectores da hostalería e por tanto, hai un intento de regularización, un intento de normativización que corresponda, como calquera negocio, ter autorizacións autonómicas e locais. Logo tamén hai un intento claro de fiscalización pero faltan medios para abrir  expedientes.

O día 17 de outubro reunirase co presidente da Xunta. Que espera desa reunión e que puntos se tratarán?
Somos dous gobernos antitéticos no ideolóxico pero que estamos condenados a cohabitar nun espazo. Levamos feito un esforzo de poñer a outra meixela durante estes anos, porque entendemos que a cidade demanda ese espazo de consenso e cohabitación, e non perfís como o de Vigo, de permanente reivindicación e colisión coa Xunta. Hai cuesións desbloqueadas importantes nas que o Concello é pioneiro, pero hai outras como a da depuradora como comentabamos antes, aí a Xunta tiña unha posición contraria  ao emprazamento fóra da Silvouta. Hai máis proxectos de cidade, como no terreo deportivo, como a Cidade da Raqueta, e outras cuestións comprometidas polo goberno galego ou nas que estamos traballando. Hai un protocolo asinado coa Xunta para acondicionar determinados lugares problemáticos do Camiño de Santiago que están no termo municipal e que van incidir na calidade de vida dos veciños, en Conxo, no polígono do Tambre, lugares de paso do Camiño, onde se vai facer un investimento importante e onde faremos un seguimento e vermos de cumprir os compromisos que están aí. Espero iso, pero vexo a Xunta en actitude claramente electoral nos últimos meses, hai determinadas cuestións da Xunta que me están alarmando porque non manteñen un perfil máis alá das cuestións partidarias.

Feijóo, acabará en Madrid?
Iso só o sabe el, pero é un debate que o acompaña e el saberá cales son as intencións detrás dese debate. Teño a sensación de que quería pero non lle deixaron. Outra consa é que as cousas son moi cambiantes na política actual. Pero en fin, preguntádelle a el.

O goberno Sánchez, vai ben, mal ou desorientado?
É un goberno que supuxo unha inflexión diante de determinadas dinámicas instaladas na indecencia e afectaban a un partido condenado por corrupción por primeira vez na historia do período democrático nestas últimas décadas, e sen que iso non tivese unha traducción no campo da representación. Hai houbo un mandato de rexeneración democráticas e  un peche de filas que se pode considerar un bloque democrático e plural. Dito isto quedo co positivo, pero son consciente do hábitat, da debilidade do novo goberno, das cuestións numéricas e das ameazas do bloque formado por PP, Ciudadanos e forzas emerxentes como Vox. Nese sentido si que detecto unha maior polarización. Cal é a miña pena? A constatación dos meus temores e o feito de que non houbo unha saída pola esquerda da crise, a pesar de haber unha fiestra de cambio, iso colócanos nunha tesitura de ou hai un goberno de posición de extremadereita con todas as súas consecuencias, ou hai un mal menor que sería un goberno socialista con todas as súas contradiccións, onde o bloque de cambio teña que ter unha posición de caxato. No libro que fixemos entre Daniel Salgado e eu, “A contradición permanente”, chegamos á conclusión desas dúas posibilidades.

Gonzalo Caballero estará dirixindo ben o PSdeG ou será un líder de transición?
Creo que ten vontade de dirixir o PSdeG e non ser líder de transición. Coñézoo de hai anos, coincidImos en espazos de tertulias políticas, teño unha boa relación con el. Pero eu sigo dicindo que o motor de cambio no país debera ser o espazo constituido pola unidade popular con todas as súas contradiccións. Ou polo menos que obxectivamente, se as partes estivesen corresponsabilizadas, ese debera ser o resultado. Outra cousa é que non esteamos á altura do momento histórico.

O proceso que está vivindo Podemos Galicia complica as relacións internas de En Marea?
Creo que non, é un proceso interno dunha das forzas que participa no espazo da unidade popular e tamén con todas as súas contradiccións e terá que substanciarse nese proceso interno. Eu mantéñome á marxe por unha razón, non son militante de Podemos. Podo entender que forzas participantes no bloque de cambio no país ou de unidade popular, nesa mestizaxe de federalistas e soberanistas, desexarlles o mellor no proceso sempre que o resultado siga apostando pola construcción dese bloque de cambio. Pero a ninguén se lle escapa que en todas as forzas hai elementos tractores que traccionan cara un maior patriotismo partidario. Iso sería a certificación da morte do espazo popular.

Dentro de En Marea, Anova segue coa mesma influencia?
Creo que segue co mesmo capital simbólico que sempre tivo, outra cousa é que sexa a forza que máis prezo político pagou por ese colocar ese capital político no espazo de construcción de unidade popular. Porque para unha forza soberanista e de ruptura as contradiccións de crear un bloque de cambio con forzas federalistas, sempre están acentuadas, e logo para o resto de forzas federalistas segue sendo un anatema que unha forza soberanista constrúa a unidade popular contra a barbarie da dereita. Para Anova, todo o proceso de construcción do espazo de unidade popular foi un extractor de enerxías humanas e políticas. Fixémolo porque pensamos que tiñamos que facelo. Nese sentido, só a perspectiva tempora dirá cal foi o peso da aportación. 

Pacto de Esquerda Unida-Podemos para que haxa candidatos agás nas tres grandes cidades. Isto non crea confusión no electorado?

Creo que todas as propostas lexítimas, pero que impliquen unha competencia entre forzas do espazo de unidade popular nos concellos penso que creará confusión no electorado. Teño sido moi crítico polo feito de que nalgunhas cidades pola dirección actual de En Marea existise arroupe a candidaturas paralelas como Ferrol En Común, que está gobernando Ferrol. Eu por debaixo do debate cativo, intento escoitar á rúa e a rúa non o entende e eu menos. Esa é unha derivada, derivadas de construcción de espazos que dalgunha maneira non reflicten o que a xente entende polas Mareas, non teño dúbida que existirán casos e que forman parte da contradicción do proceso. Sairemos desa contradicción nun sentido negativo ou positivo? Pois o tempo dirá. Hai elementos para o pesimismo pero tamén para a esperanza e a querencia polo que está en construcción nun período curto da historia de seis anos como é este espazo. Eu son crítico co feito de que se compita nos concellos, sobre todo se estamos pensando en osixenar concellos, abrir as institucións á cidadanía, a xente non entenderá que esteamos a repartir os restos.

Cal é a relación que mantén con Luis Villares?
É unha relación cordial e de cooperación pero é certo que nos últimos tempos se enfriou por discrepancias sobre a construcción do espazo político. Sobre todo por dúas cuestións, unha, que non foi condicionante, que Luis tomou unha decisións, as súas razóns tería, para refuxiarse nun certo sector de En Marea que era crítico co proceso de construcción do espazo de unidade popular e non era representativo. Iso fíxoo nun momento no que as formacións políticas decidiron non exercer, tamén en En Marea e non corresponsabilizarse, co que todo non é atribuible a el. Eu xa lle dixera que non o podía acompañar nese camiño, non podía construir algo con credibilidade dentro do espazo de unidade popular, con xente que levaba desde a creaciónde AGE sendo moi crítica coa acumulación de forzas. É unha contradicción. Nos últimos tempos houbo un intento de intermediación por parte de Compostela Aberta, apoiado na asemblea por sensibilidades de todo tipo, ben intencionado e que buscaba por unha banda adiantar os procesos internos aos municipais, para que non coincidiran, e por outra parte xerar un espazo de diálogo e corresponsabilizar a todo o mundo. Aí si que botei en falta unha posición clara de entender a proposta como positiva e non reducir a un debate nominal e mesmo a unha estigmatización da proposta, con cuestións que non viñan a conto. Hai un espazo dentro das cidades que é Compostela Aberta que todo o mundo entende como intermediario, que se expón sen necesidade ningunha polo menos para que por nós non quede, que quere falar con todos os axentes para construir e relanzar o espazo, e recibimos por parte sobre todo da dirección actual de En Marea, uns cualificativos que tentaron estigmatizar o proceso, que se era un proceso de cúpulas. Algo que non axudou a manter unhas relacións dentro duns parámetros de normalidade e porque era inxusto e é difícil explicarlle á xente que non queres entrar nos espazos de corresponsabilización de  todo o mundo. Dito isto, é só un termómetro que non di nada, sigo leal ao espazo en construcción. Os liderados hai que poñelos ao servizo do espazo e non ao servizo dunha posición que pode ser minoritaria ou individual.

Luis Villares candidato á Xunta?
Iso teráo que decidir o espazo, aínda queda moito tempo. Non teño ningunha dúbida que esa poda ser unha das opcións, facer prediccións a case dous anos e medio vista é fiar de maneira pouco fina.

Martiño Noriega candidato á Xunta?
Eu estou fóra dese debate. Xa foi o debate que me acompañou cando me presentei en Santiago en 2015, acompañoume cando era alcalde de Teo e na creación de AGE e xa asumo que me vai acompañar moito tempo. No seu momento cando saín do BNG e a creación de AGE era o meu lanzamento á Xunta e cando se dixo que se gañaba en Santiago ía marchar e non aconteceu. Os feitos van falando, dito isto de verdade que estou a quilómetros dese debate, aínda que sei que se emprega para crear debates nominais e eu intento non retroalimentalos.