"Estamos na segunda transición demográfica, a do envellecemento"

España atópase na segunda transición demográfica, a do envellecemento, do mesmo xeito que o resto dos seus veciños europeos, e o seu crecemento débese ao saldo migratorio positivo, a pesar de que morren máis persoas das que nacen, é dicir, que hai un saldo vexetativo negativo.

Así o pon de manifesto de manifesto catedrático de Socioloxía na Universidade da Coruña, Antonio Izquierdo, tras coñecerse este martes 25 de xuño as cifras de poboación do INE, que revelan que hai 46,9 millóns de habitantes, record desde que se realiza este rexistro, e produciuse o maior incremento de poboación desde 2008, grazas ao aumento da poboación estranxeira.

Ademais, as estatísticas de estrutura de poboación revelan que a idade media aumentou dez anos en España nas últimas catro décadas e case un 20 por cento dos habitantes ten máis de 65 anos.

Trátase, segundo explica, dunha tendencia que non é nova, senón que xa se deu o ano pasado. Deste xeito, España, como os países da súa contorna, deixou atrás a primeira transición demográfica, na que a poboación crecía porque nacían máis dos que morrían e atópase desde hai quince ou vinte anos na segunda.

"Os saldos vexetativos son negativos, xa que en Europa a fecundidade é baixa, estruturalmente baixa, aínda que non tan baixa como en España, pero en todos os países hai saldo vexetativo negativo", explica este experto. Mentres, o saldo migratorio é positivo. Pois isto é o que se chama a segunda transición demográfica".

Izquierdo lembra que ata 2008 a inmigración foi o principal factor do crecemento da poboación. En particular, en 2007 e 2008 as entradas eran de 920.000 persoas, e agora atópanse en 640.000, que é un fluxo "moi potente" e probablemente equivalente aos de 2006.

Así, comenta que a tendencia dos fluxos de entrada é a crecer. Descendeu durante os anos da crise, cando houbo saldo negativo e volve crecer cando mellora a situación. "Se veñen máis é porque pensan que a situación vai ben. Non se emigra aos países que van mal", sinala.

En definitiva, sinala que en España agora entra máis xente e hai máis mobilidade. "Vanse menos dos que se foron o ano anterior. Segue habendo fluxos de saída, pero van diminuíndo, mentres que os de entrada van aumentando", engade.

Izquierdo indica que, en termos xerais, o que se observa é que hai moita circulación e a mobilidade está en aumento, unha característica que atribúe á globalización e as migracións. "A idea de que a xente se vai e queda... A xente vaise e vén, a xente circula, unha parte vaise quedar, pero hai tamén xente que volve. Os fluxos son de dobre dirección", recalca.

Ademais, considera unha "boa noticia" que a poboación creza en trece comunidades autónomas porque iso significa que hai dispersión. Respecto das zonas que descenden en poboación -Asturias, Estremadura, Castela e León e Ceuta- sinala que os motivos heteroxéneos, aínda que apunta ao envellecemento da poboación en Asturias e Galicia, entre outros.

Sobre o feito de que un 20 por cento dos españois que saíron o ano pasado fosen a Reino Unido, o catedrático precisa que o Brexit non é un feito polo momento senón "unha noticia" e que o país ten un mercado que xera emprego, do mesmo xeito que Alemaña, onde tamén emigran, aínda que o idioma é máis difícil.

En relación ás diferentes nacionalidades que residen en España, tamén pon o acento en que os individuos de cada unha delas non son homoxéneos e poden migrar por diversos motivos pero, ás veces, a nacionalidade supón unha etiqueta que agocha esas diferenzas.

Por exemplo, refírese a que os motivos polos que os venezolanos veñen a España son diversos: unha clase media que se pode sentir ameazada; outros que veñen movidos pola lei de Memoria Histórica -fillos e netos de españois-; outros que o fan porque son fillos de italianos; e outros que emigran desde España para chegar a Estados Unidos como comunitarios.

Do mesmo xeito, sinala que o motivo polo que crece agora o fluxo de cidadáns colombianos é porque en España existe un 'stock' de poboación importante procedente deste país, que anima aos seus compatriotas a vir cando as cousas en España parece que van ben, do mesmo xeito que lles prevén de facelo se hai crises.

Estes datos súmanse a outros publicados a pasada semana polo INE que pon de manifesto que en España caeu a natalidade un 29 por cento en corenta anos. Para Izquierdo este dato débese fundamentalmente a que non se pode ter o número ideal de fillos, senón o real. Con todo, non cre que esta situación deba levar ao alarmismo e lembra que Alemaña, motor económico de Europa, leva décadas con crecemento vexetativo negativo e a súa industria non se resentiu.