O Defensor del Pueblo avala que comunidades poidan limitar dereitos sen estado de alarma

O Defensor del Pueblo ve constitucional que as comunidades acorden, coa lexislación vixente e sen necesidade do estado de alarma, medidas de protección de saúde pública que "supoñan limitacións temporais de dereitos fundamentais de alcance xeral".

E avala que as comunidades o fagan "sempre que xustifiquen adecuadamente, en calquera caso, a súa necesidade, idoneidade e proporcionalidade" das mesmas, segundo sinala a institución no seu informe anual presentado este xoves. O documento publícase pouco antes de que expire o estado de alarma e coincide precisamente co debate aberto polo escenario que iso debuxa agora nas comunidades e os plans que teñen que deseñar para conter ao virus sen este paraugas de excepción que leva vixente desde finais de outubro.

O Defensor recoñece que existe un debate doutrinal a este respecto e mostra o seu pleno respecto "ás opinións discrepantes, ás decisións dos órganos xudiciais e ao pronunciamiento último que, no seu momento, poida emitir o Tribunal Constitucional". Sostén que nun contexto de crise sanitaria están en xogo os dereitos á saúde, a vida e a integridade física e a protección da saúde pública, dereitos e bens protexidos pola Constitución.

Por iso, explica o Defensor, a lei de medidas especiais en materia de saúde pública (LOMESP) permite ás autoridades sanitarias autonómicas a adopción de medidas que limiten dereitos fundamentais de maneira xeral, nunha situación concreta de grave risco para a saúde pública como o é a pandemia de covid-19.

"En suma, o Defensor estima que resulta constitucional que as autoridades sanitarias autonómicas, nun contexto de emerxencia sanitaria e dentro do marco xurídico mencionado, en especial ao amparo do artigo 3 da LOMESP, acorden medidas de protección da saúde pública que supoñan limitacións temporais de dereitos fundamentais de alcance xeral", subliña no informe.

Ademais, agrega o Defensor, as disposicións administrativas que aproban as medidas "deben razoar suficientemente" nos seus preámbulos que contribúen a mellorar a situación sanitaria con coñecemento científico dispoñible, entre outras cousas.

Por outra banda, o Defensor del Pueblo cre que os acordos que se toman no Consello Interterritorial do Sistema Nacional de Saúde cando este exerce as funcións de coordinación en determinadas materias non unicamente relacionadas coas emerxencias de saúde pública, "deben poder ser adoptados por maioría e obrigar a todos os territorios".

QUEIXAS SOBRE A SANIDADE

Ata 2.183 queixas relacionadas coa Sanidade xestionou o pasado ano a Oficina do Defensor del Pueblo, o que supón o triplo que en 2019, segundo sinala o Informe Anual 2020, sendo o motivo directamente sinalado a emerxencia sanitaria provocada pola covid-19, a actividade das administracións sanitarias e as decisións de saúde pública, en materia de contención e prevención dos contagios.

O Defensor del Pueblo en funcións, Francisco Fernández Marugán, presentou este xoves o último informe, onde afirma que "a crise ha de servir para a imprescindible reflexión sobre as carencias que hoxe afectan o sistema sanitario", unha reflexión que lembra ao longo do texto, é compartida por un gran número de expertos e organizacións.

Así, espera que este cambio se produza e dea paso á materialización de "grandes acordos e medidas lexislativas e administrativas concretas", que "ofrezan solución ás debilidades constatadas e á vez consoliden as fortalezas do sistema e fagan posible a súa modernización, mediante un incremento intelixente do investimento en medios materiais e humanos".

ATENCIÓN PRIMARIA

O Defensor del Pueblo insistiu na "imprescindible" necesidade que existe de reforzar o sistema de Atención Primaria e avisou de que, desde o pasado mes de xullo e como consecuencia da pandemia do coronavirus, comezou a recibir queixas por parte dos cidadáns sobre as "deficiencias" no funcionamento dos centros.

En concreto, segundo sinala a institución no seu 'Informe Anual' relativo ao exercicio 2020, os cidadáns queixáronse polas "dificultades e tardanza" á hora de pedir unha cita médica ou de Enfermaría por teléfono, para realizarse unha proba PCR ou ter os resultados, así como polo "prazo excesivo de espera" para asistir a unha consulta ou as "dificultades" que houbo pola asistencia telefónica ou a suspensión do servizo de Atención Primaria nalgúns centros.

Así mesmo, o Defensor informou de que os profesionais sanitarios tamén lle remitiron queixas sobre a presión asistencial existente e achegáronlle datos relativos ao número de pacientes que atenden por hora de consulta en Medicina de Familia e Pediatría, o que "pon de relevo" que non se cumpren os obxectivos e indicadores de calidade asistencial.

Ademais, na súa condición de Mecanismo Nacional de Prevención (MNP), realizou 178 actuacións de oficio en gobernos autonómicos e concellos durante o ano 2020. Moitas destas intervencións teñen que ver coa xestión da Covid-19 nestes territorios.

Así se recolle nun anexo de actuacións de oficio do Informe Anual do Defensor do Pobo que se publicou este xoves. Aquí, detállanse as intervencións de oficio deste órgano en distintos organismos, aínda que as Consellerías e os Concellos son as administracións que máis acumulan estas actuacións.