Os controis sobre o xabaril non son eficaces e sectores afectados piden solucións máis contundentes

Entidades animalistas e do sector agrario urxen á Xunta medidas para abordar a presenza de jabalíes en zonas urbanas e periurbanas, previr posibles accidentes como o que custou a vida a dous mozos en Chantada, así como os danos no rural. "O control poboacional non está a funcionar", asegurou a Europa Press o responsable de fauna salvaxe de Unións Agrarias, Jacobo Feijoo.

E é que, segundo denunciaron tamén algúns concellos, cada vez é máis frecuente a presenza destes animais en vías urbanas, como foi o caso hai unhas semanas nos accesos á cidade herculina; en Ourense antes ou en parques e zonas verdes como ocorreu en Oleiros, con danos materiais, aínda que non persoais.

Desde a organización animalista Fundación Franz Weber (FFW), o seu portavoz, Rubén Pérez, asegurou a Europa Press que estes "paseos" obedecen ao "acceso a alimentación fácil, a través do lixo depositado en colectores abertos". "En lugar de buscar en bosques de monocultivo, cuxa calidade é cada vez máis baixa e non ofrece resposta aos animais". "A iso súmase a falta de recursos hídricos", engade sobre as fontes.

Tamén apunta á "seguridade nocturna" ao darse estas situacións en horarios de pouco tránsito de vehículos ou peóns, "o que lles ofrece espazos máis seguros que o monte, principalmente en tempada de caza". "As franxas de seguridade con respecto a zonas prohibidas para a caza pasaron -- por unha reforma de 2013-- de 200 metros a 100, reducindo estas extensións onde se refuxiaban animais", sinala como outra causa.

Para o representante de FWW, "a caza non é nin foi unha solución e as probas demóstrano: seguen realizando incursións os jabaríns e establécense as batidas como unha medida de moi sinxela autorización e pouco impacto para a Xunta".

MEDIDAS ALTERNATIVAS

Como posibles solucións, expoñen desde esta organización facilitar espazos públicos menos atractivos para a fauna silvestre, "como podería ser a substitución de zonas verdes pola xeroxardinería" e "adaptar o resto de parques a medidas disuasorias como valados e no caso de cultivos, incluír sistemas de reacción eléctrica (pastores), olfativa (disuasores por cheiro) ou captura e traslado".

Tamén a posible implantación en Galicia de proxectos en marcha noutros lugares como "a esterilización de animais silvestres, que deron bos resultados noutras especies e que no caso do xabaril funciona no Parque Natural da Serra de Collserola".

A iso, suman xeneralizar as axudas para instalar métodos disuasorios/preventivos en agricultura, e dar resposta áxil a pagos compensatorios. "Agora os fondos son insuficientes e de cando en cando cobren todas as perdas", engade Rubén Pérez.

Desde Unións Agrarias, Jacobo Feijoo coincide en que nas áreas urbanas os xabaríns "carecen de inimigos naturais, teñen alimento alternativo e refuxio, especialmente en solares e áreas periurbanas con presenza de abandono e matogueira".

ACCIDENTES E DANOS NO RURAL

Con todo, incide en que "o máis relevante son os danos que producen nos cultivos e na seguridade viaria das estradas rurais". "En Galicia producen xa 10 accidentes de tráfico ao día e cuantiosos danos aos cultivos".

"Falamos de case 4.000 ao ano, o cal é un serio problema de seguridade viaria no rural". Xunto a isto, alude a "os 12 millóns de euros de danos directos aos cultivos, fundamentalmente millo para forraxe, pasto e outras producións como pataca, horta, castañas ou viñedo". Por todo iso, recalca que "hai que mellorar as liñas de axuda e diminuír a burocracia". Así, aínda que destaca a mellora na coordinación, sostén que as indemnizacións son "insuficientes".

USO DE GAIOLAS

Mentres, expón "ampliar o uso de gaiola para captura de mandas de jabalíes que entran nos cultivos de forma reiterada". Nas zonas urbanas e periurbanas, avoga tamén por "apostar máis" por este sistema. "As gaiolas tamén poden ser de moita utilidade, de forma complementaria á caza, en zonas de danos reiterados á agricultura e cultivos".

Sobre a caza, Feijoo argumenta que é "unha ferramenta de xestión insubstituíble para o control de especies como o xabaril". "Ademais de ser vectores de transmisión de enfermidades contaxiosas á cabana gandeira galega, hai unha moi seria preocupación de que a falta de xestión das súas poboacións, poida expandir a peste porcina africana, o que tería un impacto demoledor no sector".

Respecto das actuais medidas de control, expón que no que se refire á poboacional a Xunta "apóiase exlusivamente na caza". "Abátense uns 17.000 xabaríns ao ano en Galicia na tempada hábil de caza, mediante caza regulada". Con todo, indica que "non está a funcionar xa que, a pesar da caza, a especie está en clara expansión".

A XUNTA APELA Á COLABORACIÓN

Pola súa banda, a Consellería de Medio Ambiente insiste en "a necesaria colaboración dos concellos nas medidas informativas e preventivas de xestión da biomasa forestal e de control de zonas de maleza incontroladas que son idóneas para a cría, o encame e o asentamento dos xabarís, moitas veces preto de zonas de produción agrícola e de zonas urbanas e periurbanas".

En canto ás medidas xa en marcha, remítese ao grupo de traballo multidisciplinar constituído desde hai varios anos e ás xa adoptadas como mellorar a sinalización nas estradas; o establecemento de pasos de fauna acondicionados para os xabarís que eviten a invasión das estradas, así como o reforzamento dos peches das autoestradas.

"Tamén se está traballando coa Federación Galega de Caza na mellora da planificación das batidas para dirixir aos animais cara ás zonas máis afastadas das vías de alta capacidade", precisa a Xunta que asegura que non se traballa só no control cinexético senón tamén nunha posible superpoblación para "eliminar ou minimizar" posibles danos.

"Nesa liña, levan a cabo medidas como melloras na xestión dos tecores, con plans de ordenación cinexética axustados á realidade do territorio, e das zonas libres de caza, axilizando a tramitación de solicitudes de cazaría nas épocas críticas, así como a autorización para a colocación de gaiolas-trampa tanto a concellos como a gandeiros", asevera.

Un exemplar adulto de xabaril ou porco bravo. XUNTA - Arquivo / Europa Press / Europa Press