Día da Galiza Mártir pola "verdade, a xustiza e a reparación"

A homenaxe a Alexandre Bóveda en Poio (Pontevedra) adquiriu este ano un carácter "trasversal" ao contar cunha asistencia plural de partidos, nun acto que serve para reclamar "a verdade, a xustiza e a reparación" das vítimas da represión franquista.

No acto, a portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, afirmou que nesta formación son "escépticos" ante a súa petición para que o 17 de agosto sexa "institucionalizado oficialmente" como Día da Galiza Mártir e a Xunta "o recoñeza e o celebre".

"En dez anos, a achega de Núñez Feijóo á recuperación da memoria histórica foi de cero euros", criticou Pontón do presidente do Executivo autonómico, "pero á familia Franco déronselle máis de 60.000 euros para que converta o Pazo de Meirás nunha especie de lugar de apoloxía do fascismo".

Con motivo da súa participación na homenaxe e a ofrenda floral a Alexandre Bóveda no lugar da Caeira, en Poio (Pontevedra), preto de onde o político galeguista foi fusilado o 17 de agosto de 1936, Ana Pontón tamén insistiu en que "Galicia necesita unha lei propia" de memoria histórica, que anule os xuízos franquistas e "se faga por devolver os bens expoliados polo franquismo", rexeitando a posibilidade dunha lei "de punto final".

Para a portavoz nacional do BNG, a situación que sufriron Bóveda e "miles" de vítimas da represión "deixou unha ferida na sociedade que non se vai curar coa represión e o esquecemento, senón coa verdade, a reparación e a xustiza".

Ademais de lembrar que Alexandre Bóveda "deu a súa vida por defender Galicia, a liberdade e a democracia", xustificou a "necesidade" do nacionalismo fronte a outros modelos políticos que "non teñen a axenda galega sobre a mesa nin atenden as necesidades de Galicia".

Representantes doutros partidos do ámbito parlamentario galego como Anova e o grupo mixto En Marea sumáronse ao acto na Caeira.

Así, o portavoz nacional de Anova e viceportavoz parlamentario de En Marea, Antón Sánchez, xustificou a súa presenza para "achegar" o seu "gran de area" ao recordo e "axudar a reparar ás vítimas e ás súas familias a súa dignidade, que foi atropelada no 36".

Pola súa banda, En Marea apelou á "memoria rescatada" para que as "máis de 5.000 persoas asasinadas e as represaliadas" polo franquismo "non caian no esquecemento e non se repitan as atrocidades padecidas" durante esa etapa, especialmente no caso das mulleres. "Sufriron a represión por partida dobre: por defender a República e a liberdade, e por ser mulleres", engadiu.

O deputado de En Marea no grupo mixto Pancho Casal destacou a "memoria da xente lúcida" como Bóveda, "fronte ás sombras". Xunto á súa figura e a "doutros anónimos", contribuíron ao "espertar de Galicia", lembrou.

Ademais, a homenaxe contou coa presenza de concelleiros do PSdeG-PSOE e do PP no concello de Pontevedra, xunto co alcalde nacionalista Miguel Anxo Fernández Lores; a edil de Avante Poio, Silvia Díaz; outros dirixentes do BNG como Bieito Lobeira e o deputado autonómico Luís Bará; representantes das asociacións de recuperación da memoria histórica de Marín, Vilaboa e Vigo; e do ámbito da cultura e a literatura, como a escritora Montse Fajardo.

FAMILIARES

Durante o acto, a filla do homenaxeado, Amalia Bóveda, destacou que as demandas das familias das vítimas da represión "comezan a ser interpretadas en clave transversal" e argumentou que "a memoria atravesa a todos, sen excepción". Así, referiuse á procura da "verdade, a xustiza e a reparación" como un "trazo desa parte da sociedade que quere avanzar".

Tamén rexeitou a "división" como un "erro" no que "non caer", fronte á "xenerosidade" para "conseguir as ansias de progreso dos mártires galegos" nun "futuro soñado que está por vir".

En representación da Fundación Alexandre Bóveda, Valentín García Bóveda, agradeceu, en clave política, a "asistencia plural" a este acto. "Estamos no camiño de institucionalizar que a sociedade entenda que é merecido", explicou o neto de Bóveda, para quen "a única esperanza dos asasinados era que algún día se lles ía a homenaxear".

Por iso, referiuse a esta celebración como unha "aprendizaxe democrática para asentar os alicerces dun sistema político mellor".

OUTROS COLECTIVOS

O presidente da Fundación Castelao, Carlos Mella, instou a realizar un "esforzo" para ser "mellores galegos", o que equivale a "vivir mellor desde Galicia como viviron Bóveda e Castelao", explicou.

"Un deixou a súa vida en América e outro a deixou a uns metros aquí á beira", engadiu, apelando a que o "respecto" cara a ambos conduza a que Galicia sexa "unha patria".

Como galardoado co Premio Galiza Mártir, o presidente da Asociación Viguesa pola Recuperación da Memoria Histórica do 36, Telmo Comesaña, referiuse a Bóveda como o seu "guía" e o seu "pensamento", ao inspirarlle a colocación dun monólito na praia de Fontes, en Alcabre, en recordo das vítimas dos "asasinatos continuados" que alí se produciron.

POIO E DEPUTACIÓN

Por parte do Concello de Poio, a concelleira Margarida Caldas centrou a súa intervención nas mulleres que "fixeron posible recuperar e reconstruír a historia", mentres que o alcalde, Luciano Sobral, lembrou a Fernando Quintela Nóvoa, que presidiu a Fundación Alexandre Bóveda ata o seu falecemento en 2015, e a Avelino Pousa Antelo, falecido hai sete anos, que estivo á fronte da Fundación Castelao. Ambos "deixaron unha pegada tan forte como Bóveda e Castelao", asegurou.

A ofrenda floral tamén contou coa achega da Deputación de Pontevedra, representada pola responsable de Memoria Histórica, María Otero.