A COVID, a patada final ao sistema público de pensións?

As mobilizacións das persoas xubiladas en todo o Estado están chamando a atención sobre unha situación que o actual goberno de Pedro Sánchez tiña como obxectivo, incrementar a contía das pensións de acordo co aumento do IPC. Ademais das dificultades polas que atravesaban as negociacións para uns orzamentos novos (ata o de agora están prorrogados os últimos do ministro Montoro baixo goberno de Rajoy), con tirapuxas entre as forzas políticas e a reforma das pensións pendente desde 2018, engadimos agora a situación sociosanitaria coa COVID. As medidas económicas, sociais e sanitarias excepcionais para esta época “botaron un manto” sobre as reivindicacións do colectivo de pensionistas.

Pensións. Europa Press - Archivo

PENSIÓNS E AXUDAS EUROPEAS

Gonzalo Balo, secretario do Movemento Galego Pola Defensa das Pensións Públicas (MODEPEN), estima que agora mesmo as negociacións sobre o modelo de pensións están monopolizadas polo Pacto de Toledo “un organismo que non se sabe ben que é, un órgano escurantista do que o Goberno acepta ou non as medidas propostas”. Gonzalo Balo cre que a partir das reformas laborais de 2011 e 2012, o que se busca é articular un sistema metade privado, metade público para a xestión das pensións. “Hai dous grandes sindicatos que están nese Pacto de Toledo, CCOO e UGT que coxestionan plans privados de pensións” que para Balo terían que ir parar á caixa pública das pensións.

Preguntado sobre se os fondos de axuda solicitados á UE poderán aliviar o problema coas pensións, o secretario de MODEPEN insiste en que “temo que detrás exista un motivo máis para seguir precarizando o sistema de pensións”. En definitiva, existe un temor grande ao esquecemento dos pensionistas e os seus ingresos e das persoas que peor o están pasando.

“A curto prazo as axudas non van solventar algúns problemas, mais por primeira vez na historia, o Goberno tivo que afrontar unha crise sanitaria con medidas como ERTES ou axudas a autónomos” como sinala Victoria Portas, experta en Seguridade Social. Con todo, Victoria Portas cre que de momento “a presión social pode frear que toquen a caixa da Seguridade Social e a das Pensións”.

Manuel Alfonsín, membro de MODEPEN cre que polo de agora non haberá movementos encamiñados a tocar as pensións, “moita xente non vai transixir que se faga algo así”. Manuel Alfonsín lembra que en Galicia as pensións son das máis baixas do Estado por estaren ligadas a PEMES, pequenas industrias e un amplo sector de autónomos. “Diso derivan cotizacións pequenas que logo se traducen en pensións baixas”, de aí que para Manuel, se tire da idea de estender a idade de xubilación.

CRISE SANITARIA SOBRE XUBILADOS

“Estamos diante dunha crise sanitaria que nada ten que ver coa burbulla inmobiliaria e ademais, tampouco o Estado pode vender débeda pública” sinala Victoria Portas. O que si pode frear esta crise e evitar un desgaste sobre as pensións sería “asumir que isto é responsabilidade de todos” e por tanto, así durará máis ou menos a situación que vivimos. Portas sinala tamén que a COVID obrigou a experimentar sistemas de produción, traballo e educación que non se exploraran con anterioridade.

Un deses “experimentos” foi o teletraballo “un sistema implantando sen normas previas” ata que o pasado 22 de setembro apareceu a primeira lexislación relacionada con este punto. Mais sería necesario regular a teleasistencia coas pensións? “Moitas persoas con pensións non contributivas por exemplo, para poder axilizar os cobros” non teñen o acceso necesario ás webs que lles poderían tramitar os cobros. Por outra parte, tamén en atención sanitaria, os pensionistas fan fronte á demora en atención médica, pois a atención telefónica non lles pode resolver un problema sanitario de urxencia.

Isto último agrava a situación dos pensionistas con prestacións baixas por teren que facer gasto extra en desprazamentos sobre todo se vive no rural, por exemplo. “Teñen que acabar as dinámicas que diferencian tanto a unhas provincias de outras, como por exemplo Ourense, cunha das poboacións xubiladas máis elevadas do Estado” di Portas.

A COVID colocou a situación das pensións nun estado de latencia en parte debido á propia dinámica social motivada polos confinamentos e limitacións en movementos. Mais tamén porque agora mesmo o Goberno priorizou outras medidas, esquecendo ou adiando a equiparación das pensións co IPC. Tampouco se presentou unha solución unánime a problemas como a asistencia telemática para axilizar prestacións ou a atención a persoas maiores con dificultades de mobilidade.

Algúns analistas consultados cren que “os que nos xubilemos en 20 anos teremos pensións con contías moi baixas en comparación cos nosos pais”.