O Festival Irmandiño "mantén viva unha parte da historia" de Galicia durante 40 anos consecutivos

Constitúe un dos eventos deste tipo máis antigos do país, que naceu en 1980 para "enxalzar a cultura desde a propia identidade".

Por Europa Press / Redacción | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 10/08/2019 | Actualizada ás 13:06

Comparte esta noticia

O Castelo de Moeche, unha das fortificaciones con máis historia de Galicia no medio dos vales e montañas desta localidade coruñesa, acolle desde 1980 o Festival Irmandiño, un dos máis antigos da Comunidade, que este ano celebra a súa 40 edición do 16 ao 18 de agosto.

Festival Irmandiño de Moeche (A Coruña). CEDIDA - Arquivo
Festival Irmandiño de Moeche (A Coruña). CEDIDA - Arquivo | Fonte: Europa Press

O evento conmemora a 'I Revolta Irmandiña', unha batalla que supuxo o enfrontamento no que 10.000 campesiños, encabezados por Roi Xordo, se rebelaron contra os abusos feudais do rexedor da fortaleza situada en Moeche en 1431, segundo apunta o arquivo de historia do festival.

Seis séculos despois desa contenda, unha das antigas organizadoras do Irmandiño Susana Senra lembra que, se algo queda desa cruzada é "a semente de loitar e tentalo sempre". Desta maneira, os veciños do concello coruñés e todas aquelas persoas que "sempre" foron "moi Irmandiñas" dedícanse a darlle vida e forma á festividade, asegura Senra.

Desde 1980 o castelo é o epicentro ao redor do que celebra un evento "que mantén viva a historia de Galicia", segundo destaca a alcaldesa de Moeche, Beatriz Bascoy, nunha entrevista concedida a Europa Press.

Este festival é un dos máis antigos en Galicia xunto co de Pardiñas en Guitiriz (Lugo) e a edil do municipio considérao "dos máis singulares" e "emotivos" do territorio polos seus "valores", que van desde a súa creación, cando "saíu adiante grazas á unión e esforzo do pobo", ata a súa "capacidade para manter vivo un feito transcendental da historia deste país".

"DESDE ABAIXO"

"Todo naceu en plena transición" democrática, sinala un dos primeiros organizadores do Festival Irmandiño Luís Barcia. Foi un grupo de mozos con "inquietudes culturais e sociais" os que crearon esta iniciativa e se dispuxeron a "organizar o movemento asociativo", engade.

Entre os obxectivos do festival, o organizador destaca o desexo por "enxalzar a cultura desde a propia identidade" galega a través do 'I Revolta Irmandiña', "un motivo" que, desde o seu punto de vista, "foi máis que suficiente" para crear o evento e combinalo coa reivindicación da "música folk e tradicional galega".

A "ilusión" daqueles "tres ou catro mozos" que idearon a iniciativa era "dar alternativas a un modelo sociocultural moi anquilosado", engadiu. De feito, Barcia ten a impresión de conseguilo porque o Festival Irmandiño posúe "un contido social moi forte" a nivel de implicación e asistencia, o que conforma un evento "ecléctico" e un "referente" para outras festividades deste tipo que se desenvolveron cos anos.

A xuízo de Luís Barcia, "as cousas que nacen desde abaixo son as que permanecen" e ese é o truco do Festival Irmandiño, unha cita "practicamente autofinanciada" ano tras ano que xurdiu grazas ao "traballo das persoas".

"O FESTIVAL ERA ALGO QUE MOECHE NON PODÍA PERDER"

A pesar de que o evento se creou por mor dunha iniciativa de veciños, houbo un tempo no que o Concello de Moeche se encargou da súa administración. Con todo, a época de "maior dinamismo" deuse a mediados dos anos 90, explicou a alcaldesa do municipio.

Susana Senra foi unha desas persoas encargadas da organización do festival por aquel entón. Lembra "as ganas de cambio" de 1997, cando se implementou anualmente o "concurso de carteis" e xurdiu un "colectivo teatral" que estreaba unha obra en cada edición do Irmandiño e ofrecía unha "actividade continuada durante o resto do ano".

Outra das accións que se programou naquel momento consistía na presentación de traballos inéditos ao redor da investigación histórica en Galicia, que tiña como premio a publicación do estudo nunha revista de divulgación e unha contía en metálico.

En todas as súas versións, "máis grande ou máis pequeno" o festival "era algo que Moeche non podía perder", comenta Senra a Europa Press. "É como un nexo de unión" entre os veciños, pero tamén con todas as persoas das localidades limítrofes que se involucran, tanto maiores como mozas.

Ao seu parecer, son as novas xeracións as que collerán o legado dos maiores e de todas as antigas edicións. O máis importante é "non perder o carácter reivindicativo" polo que naceu o festival.

"Sempre hai polo que loitar, sempre hai cousas que mellorar na sociedade" e isto é algo que "sempre se tivo en conta na organización". En concreto, Senra considera que o pregón do Irmandiño "sempre trata un asunto da actualidade" que avala esa "reivindicación".

LOITA, ORGULLO E MEMORIA

O Festival Irmandiño ten por bandeira a loita e o orgullo pola historia de Galicia, pero tamén se basea no man a man entre xeracións e en manter na memoria a todas as persoas que lograron levar o evento ata onde está hoxe en día.

A alcaldesa Beatriz Bascoy fixo referencia a unha mostra deste "recordo" que os veciños de Moeche levan consigo e que evidencia a "unión". Explicou que este ano "haberá un pequeno recoñecemento" no castelo dedicado a cinco persoas que se "implicaban moito co festival" e que formaron parte del "en distintas épocas", algunha delas "nas de maior auxe".

Respecto desta cuadraxésima edición, a organización do evento tamén retomará vestixios da primeira celebración do Festival Irmandiño. En concreto, o grupo de música Saraibas xuntarase de novo para actuar a noite do sábado 17, antes do concerto de Sés e do asalto ao castelo, que se trata da recreación da contenda de 1431 entre os campesiños e os señores feudais.

Segundo Bascoy, a representación deste ataque é o momento "máis simbólico" de todo o festival, para o que polo menos espera "un total de 5.000 asistentes", que poden aumentar a "8.000 persoas" se as condicións climatolóxicas "son favorables" durante as xornadas de celebración.

"MIL EDICIÓNS MÁIS PARA O FESTIVAL IRMANDIÑO"

Durante estes 40 anos, o festival mantivo moitos elementos e modificou outros, con todo Beatriz Bascoy apela a unha "necesidade de renovación" nalgúns aspectos, aínda que asegura que "é moi fácil dicir isto" cando "é á mocidade á que lle toca" organizar e seguir "traballando duro".

Neste sentido, a edil destaca a "necesidade de potenciar" o "asalto ao castelo para nenos" que leva a cabo "desde hai uns anos", e a recuperación de actividades "como o teatro" ou as "exposicións de artesanía", que se realizaron durante a época de "máis dinamismo".

Ademais, Bascoy cre que cando se recrean feitos históricos como a 'Revolta Irmandiña', os que destacan "son os homes", porque parece que "na historia só había homes", pero subliña o traballo e a "presenza das mulleres" que "nunca aparecen". Neste sentido, non descarta facer "unha homenaxe nalgún momento" a eses nomes femininos que formaron parte da historia e da organización.

En aras de lembrar a todas esas persoas que formaron e forman parte do evento, Luís Barcia alude ás palabras de Álvaro Cunqueiro cando pronunciou 'mil primaveras máis para a lingua galega' e sobre as que el versa "mil edicións máis para o Festival Irmandiño".

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta