A igualdade efectiva só se conseguirá con corresponsabilidade, educación e políticas públicas

O papel da corresponsabilidade, da educación e das políticas públicas para impulsar unha conciliación real e efectiva entre homes e mulleres, de forma que as mulleres non vexan truncada a súa carreira profesional por mor da maternidade e rompan definitivamente o coñecido como teito de cristal foi unha das conclusións que se extraeron este venres da Comisión non permanente de estudo para a Igualdade e para vos Dereitos das Mulleres do Parlamento.

Nela compareceron Concepción Campos Acuña, da Asociación de Mulleres no Sector Público; María Cadaval Sampedro, profesora do departamento de Economía Aplicada da Universidade de Santiago; e Ana Jesús López Díaz, da Asociación de Investigadoras e Tecnólogas de Galicia. A representante das mulleres no sector público, en base aos últimos datos ofrecidos polo Global Woman Report, sinalou que se estima que non se alcanzará a igualdade real ata dentro de 132 anos.

Segundo un informe da ONU, apuntou, resulta "preocupante" que as mulleres representen menos dun de cada tres postos de liderado a nivel mundial, "cando somos a metade da poboación". "É neses postos onde se toman decisións e onde falta unha mirada. Non somos un colectivo, somos a metade da poboación", sinalou Concepción Campos, instando as institucións a solicitar máis e mellores datos de forma disgregada.

Respecto desa falta de mirada, Campos alertou de que se está rexistrando un retroceso nas mulleres licenciadas e traballadoras no que se coñece como o sector STEM (Ciencia, Tecnoloxía, Enxeñaría e Matemáticas), "cun número menor que nos anos 90". "O futuro está a construírse en dixital e se falta a mirada da muller, está a construírse sen elas", comentou.

Tamén no que respecta á intelixencia artificial, onde alertou do "serio problema" que suporá non establecer unha regulación ética respecto diso. "Os resultados son, de momento, sexistas canto menos, por non dicir ofensivas. Como se pode cambiar iso? Coa participación das mulleres", defendeu.

SÍNDROME DA IMPOSTORA E CORRESPONSABILIDADE

Lembra tamén que a pesar de estar máis presentes en todos os sectores, especialmente en educación e sanidade, non ocupan postos de poder. Ademais, a calidade do traballo adoita ser peor, copando os contratos temporais o xénero feminino.

Entre outras razóns desa limitación, apuntou, está o que se coñece como 'síndrome da impostora', que non sofren --ou polo menos na mesma medida-- os homes, que non dubidan "tanto" das súas capacidades para exercer un determinado alto cargo. "As mulleres danlle moitas máis voltas, reflexionan, dubidan de se poderán facelo. Fai falta fortalecer as chamadas soft skills (habilidades sociais) para que se postulen", argumentou.

Pero o factor principal da persistencia dese teito de cristal, como conviñeron o tres relatores, é a falta de conciliación e corresponsabilidade efectiva e o "parón enorme que supón a maternidade".

Isto repercute ademais na calidade dos empregos femininos, "moito máis precarios". "Son as mulleres as que recorren a traballos a tempo parcial porque son as que se ocupan de coidar a outros. Moitas viven o que se coñece como 'etapa sandwich', pasar de coidar dos fillos a coidar dos maiores", explica.

Denunciou tamén a brecha salarial, "que tamén existe no sector público" aínda que ás veces non se aborde dado que hai postos moi masculinizados e outros moi feminizados. "Isto soluciónase desde a educación, en casa e nas escolas", concluíu.

Campos abordou tamén as vantaxes e desvantaxes do teletrabajo, como fixo tamén a segunda relatora, María Cadaval. Remarcaron que esta debería ser unha ferramenta que se utilizase para favorecer a flexibilidade, pero non para "facer labores do fogar". A este respecto apuntan que, segundo diferentes enquisas, os homes valoraban a organización e a produtividade que gañaban co sistema, e as mulleres a maior conciliación.

MATERNIDADE OU CARREIRA PROFESIONAL

Cadaval considera que agora se está nun momento no que se deben pór en marcha políticas de igualdade de xénero "transversais" que "afecten a todos os ámbitos e políticas sectoriais que se desenvolvan".

Entre os datos que achegou, en base ao Global Gender Gap Report elaborado polo Foro Económico Mundial e en canto á representación de mulleres en estruturas de poder, a brecha salarial, a educación e a equidade e niveis de pobreza, a economista destacou que 7 de cada 10 fogares monoparentais están formados por unha muller, que se sitúan no número medio máis baixo de fillos ou que, a pesar da falta de representatividade nas altas esferas, presentan un nivel educativo superior aos homes (unha 42% fronte ao 34%).

Sinalou ademais que desde 2016 as mulleres emprenden máis, pero "tamén son as que máis abandonan, en gran parte por dedicarse á maternidade". O mesmo ocorre coa carreira investigadora, comentou. "A carreira das mulleres con fillos viuse interrompida, mentres que a deles continuou sen cambios", apunta. "Non é xusto que teñan que renunciar, á carreira laboral ou a ter e coidar da súa familia", esgrime.

Neste tema tamén profundou a última relatora, Ana Jesús López, que subliñou que só un 25% das cátedras universitarias están ocupadas por mulleres. "Somos vicedirectoras e vicedecanas, pero moito menos directoras ou decanas. Isto débese, en parte, á carreira de obstáculos que enfrontan as mulleres con constantes acreditacións e avaliacións nas que só se ten en conta o currículo, sen exames nin probas obxectivas, e sobre o que calquera parón suporá tamén un parón na folla laboral difícil de compensar", explicou.

En canto aos doutoramentos, que se conseguen entre os 30 e os 40 anos, "en moitos casos as mulleres ven na situación de tomar unha decisión transcendental na súa vida como é escoller entre a maternidade e a carreira profesional".

IGUALDADE NA UNIVERSIDADE

A isto engade os rumbos e estereotipos de xénero presentes aínda na universidade, "aínda moi conservadoras e cunha estrutura moi patriarcal", e o acoso sexual no ámbito académico, "situacións propiciadas pola vulnerabilidade dos doctorandos nas etapas máis temperás da carreira investigadora, cando dependes de que o teu director de tese déache o visto e prace para determinadas cousas".

Ante isto, López Díaz propón formar en igualdade e perspectiva de xénero para o alumnado, pero tamén para o profesorado, en todos os niveis educativos; medidas de discriminación positiva en bolsas, prazas...; deseñar e implantar de forma efectiva plans de igualdade e protocolos contra agresións sexuais e establecer mecanismos de vixilancia das medidas de igualdade.

Por último, sinalou, "é necesario preguntarse ata que punto a elección das mulleres é totalmente libre ou ata que punto inflúen discriminacións de xénero e a invisibilidade das científicas". Sobre isto, o tres coincidiron en resaltar a importancia de publicitar --sobre todo en medios de comunicación-- a mulleres referentes en ámbitos habitualmente máis masculinizados para que sirvan de exemplo e inspiración ás novas xeracións.

Votación no Parlamento | Fonte: Arquivo