Gabriel, ghanés: "Subín a esa patera convencido de que non ía chegar, estaba 100% seguro"

No último ano, as costas españolas recibiron máis de 24.000 persoas migrantes segundo datos do Ministerio do Interior. Cada unha delas cunha historia detrás e unhas metas por diante. De entre tantas, aquí vai a dun rapaz que chegou en patera xusto o día en que cumpría 23, vai facer doce anos. El é a cuarta voz da serie de entrevistas 'Chegada: Galicia'.

Por Uxía Iglesias | SANTIAGO DE COMPOSTELA | 17/01/2020 | Actualizada ás 14:23

Comparte esta noticia

Gabriel é un home emprendedor, sorrinte, dinámico. Mentres buscabamos un lugar no que sentar para charlar, foime contando os seus proxectos actuais. O camiño fíxose longo ata chegar ata aquí, e non sen moitos esforzos, agora traballa do que lle gusta e do que estudou, como programador informático. Faino noutro punto do Estado pero sen esquecer Galicia, esa terra á que segue regresando cada Nadal. Baixo un nome ficticio para non desvelar a súa verdadeira identidade, este rapaz que agora rolda os 35 anos de idade relatoume a súa historia, que recibín como a maior das entregas, en torno a un café e unha infusión que enfriaron por esquecidas. El, sen nada, fíxoo todo. 

Un grupo de persoas ao bordo da embarcación de Salvamento Marítimo tras ser rescatadas dunha patera en augas de Melilla
Un grupo de persoas ao bordo da embarcación de Salvamento Marítimo tras ser rescatadas dunha patera en augas de Melilla | Fonte: EFE

A súa aspiración sempre fora ter un negocio propio. Gabriel é de ideas claras e non tardou en botarse a andar no mundo empresarial. Rematou os estudos e marchou buscar vida noutro país dentro das fronteiras africanas. Aos 19 anos emigrou de Ghana, o lugar onde medrou, a Gambia, o lugar onde emprendeu. Alí, da nada, construíu a súa propia empresa de mercadorías da que viviu durante uns cantos anos. Mais as cousas non saíron ben: o seu socio rouboulle todo canto tiña e deixouno coas mans baleiras. "Da noite á mañá atopas o banco perseguíndote, unha cousa leva á outra...".

SAL NA PEL E BRUXERÍA

"E subín a unha patera", relata Gabriel. "Non coa intención da maioría da xente. Subín convencido de que non ía chegar, estaba cen por cen seguro. A miña chegada foi un accidente". O silencio aprópiase da conversa ata que el mesmo volve rompelo: "Si... Esa é a miña vida". Daquela decisión non dixo nada a ninguén, agás a dúas amizades. Posuía información de primeira man para ter a certeza de que aquela viaxe non ía saír ben: "O chico co que vivía tamén intentou fuxir, pero a medio camiño, despois de seis días no mar, partiu a patera en dous e regresaron para reparala. Entón eu vin a oportunidade de meterme aí. Estaba seguro de que se rompera e a amañaran non ía volver sobrevivir o mar". Cando montou, nin sequera sabía a onde ía. E tampouco ao que se enfrontaba. "Nunca subira ao mar, nunca fora de cruceiro".

"Aquí chámanlles mafias", conta para referirse a quen xestionan as pateras. "E o que fan é márketing: vas alí e véndenche que ao outro lado hai policías esperando para recollerte e levarte aos campos de cultivo de Murcia para traballar". Mais a realidade está moi lonxe diso. Por 150 dalas e unhas cantas súplicas, Gabriel subiu a aquela patera de 11 metros de eslora. Diante súa houbo xente que pagou 2.000. Eran un total 123 varóns. "Unha lata de sardiñas. Sabes cando a abres e o peixe está todo apretado? Pois algo así". 

Unha patera de persoas migrantes fotografada dende a costa
Unha patera de persoas migrantes fotografada dende a costa

Por diante, once días de "guerra", de "inferno". "Nada do que te poidas imaxinar, nada que desexes ao teu peor inimigo". Os primeiros días comezan con moita enerxía, conta Gabriel, pero o tempo corre e o horizonte non muda. "Empézache a entrar o cansancio, somos tanta xente...". O frío vai calando nas infinitas capas de roupa. Aínda que pegue, "asegúroche que cando estás aí arriba non sentes o sol". O sal si. "Comeza a comerche a pel. Empezan os cortes por todos os sitios do corpo onde hai dobras. Comeza a dor. Cústache moverte". Tanto, que mesmo para coller a comida, había quen nin o intentaba. "Facíana nun camping gas e botábana nun bidón cortado á metade. Cando din que si, ti colles as dúas mans, mételas, e o que agarras é a túa comida". 

Son 123 persoas que de nada se coñecen entre si. Xente diversa, que fala idiomas diferentes. Moita dela cría na bruxería, na superstición, e isto tamén ten provocado pelexas na patera. O mareo xerado polas ondas do mar afectaba psiquicamente a algún home, e daquela, comezaba a dicir sensentidos. "Cando isto pasaba, había xente que quería matalo, collelo e arroxalo ao mar. Dicían que era un espírito maligno da súa terra, enviado para facer o mal na viaxe". Gabriel pelexou con paus e martelos para salvar alguén que non coñecía de nada. "Nin sequera falas o seu idioma, só sabes que se o soltas, o van tirar ao mar; e hoxe é el, pero mañá podes ser ti". 

NOITE NOVE, DEZ, ONCE... E TERRA

Unha forte tormenta bateu neles na novena noite. A intensidade do mar fixo un buraco na patera polo que entraba toda a auga. Case afundiron, pero deron sobrevivido. Con todo, quedaron sen a comida, xa levaban dous días sen auga e non había gasolina para aguantar moito máis tempo. A situación era de urxencia. "A xente empezou a beber auga do mar, que era o peor que podías facer, pero naquel momento... Ata a auga do mar convidaba", recorda Gabriel. O GPS fallou e as súas lecturas eran erróneas. Os mariñeiros experimentados comezaron a guiarse polas estrelas ata que avistaron un avión de Salvamento Marítimo. "Nós fixemos sinais de socorro coa roupa, o avión tirou fotos e marchou, e nós rezamos para que viñera axuda". 

Por fortuna, sobre as nove da noite, apareceu o barco que os recolleu e os levou a Canarias. "Non sei que praia era. A policía estábanos esperando para dirixirnos a unha nave onde montaron tendas de campaña e literas, en Maspalomas. Había pouca xente", busca nos recordos. Logo de loitar co mar, en terra, as cousas son de todo menos humanas. Á mañá seguinte foron á comisaría. "Acórdoo perfectamente, aquel día cumpría 23 anos. Cando me tocou, empezaron a cantarme "cumpleaños feliz, cumpleaños feliz...". Eu non entendía español, non entendía por que me cantaban... Foi anos despois cando me din conta".

Da comisaría, metéronos no calabozo tres ou catro días. Asignáronlles un avogado e dixéronlles que firmaran uns papeis. "Ti non sabes o que les, está en castelán... Pídenche que firmes e nós firmamos coma tolos. Cando levei iso a un avogado, explicoume que eses documentos eran as nosas ordes de expulsión do país". "Dereitos humanos, verdade?", queda pensativo. "Vexo á xente de Amnistía Internacional que loita pola acción social e... Mmm, vale, moita sorte". A resignación inúndao.

No xuízo, Gabriel tampouco entendeu nada. Non houbo tradutor. E de aí, metéronos de volta nun autobús e explicáronlles que nun prazo de máximo 40 días irían sacando as listas dos que quedaban e dos que regresaban ao país de orixe. Gabriel botou naquel campamento 19 días. "Aínda hoxe non sei que criterio seguen para escoller. Só sei que a min me tocou quedar... Nese caso vén un autobús con dous ou tres policías para levarnos, pero para os que volven á casa, veñen seis policías armados ata os dentes. Entón ves escenas moi tristes: vai ao baño un chaval pequeniño e ségueno seis policías". 

Durante aquelas 19 noites que Gabriel pasou no campamento, os rapaces sentaban xuntos para se contaren as súas historias. "Había un que levaba case dúas semanas sen falar. Cando abriu a boca empezou a chorar. Dicía que na súa patera comezaran a morrer todos, un a un, da fame e do frío. Cando un morría arroxábano á auga, collían a súa roupa e pola noite encendíana para que algún barco os localizara. Segue tendo pesadelos". Outros, despois de sobrevivir aquilo, non podían escoitar o son do mar, e tampouco velo. "Eu viñen aquí e ao próximo verán metinme nunha piscina para aprender a nadar", queda en silencio. "Deus non pon a un ser nunha situación que non está preparado para superar, pero hai unha peza clave: a confianza nun mesmo". 

RECONSTRUÍR A VIDA

Un avión, ao que entraron pola porta traseira, levounos ata o centro de Madrid. Alí metéronos noutro bus e leváronos a outra comisaría. "Non sei que parte era, non o preguntei, pero tampouco creo que mo foran contestar". Cando a policía comprobou que estaban todos, botáronos á rúa. "Queredes España? Aí a tedes". "Así te deixan, cos papeis de orde de expulsión na man". Ao saír da comisaría atopáronse con dous homes de Accem que axudaban os refuxiados. E así foi como Gabriel deu con Galicia. 

Non puido convalidar os estudos, así que pasou as probas necesarias para entrar nunha Formación Profesional, sen bolsas e sen recursos. "Todos os meses ía á obra social da Igrexa coller comida, con iso me alimentaba. E a xente que me coñecía dábame pequenos traballos na horta ou formateando equipos", relata. Cando comezou as prácticas, non remuneradas, quedou sen tempo para facer eses traballiños cos que se gañaba a vida. "Fun a servizos sociais, era a primeira vez na miña vida que ía a un sitio así. Foi un momento moi clave para min. Conteilles a situación... E a chica sorprendeuse. Díxome: 'case sen nada, fixeches todo'"

"Foi un longo camiño, non hai un libro que te prepare para isto, así que tes que levantarte, sacudir o po das caídas e saír adiante". Aquí, en Galicia, coñeceu unha familia evanxelista que lle prestou as chaves da súa casa e coa que aínda hoxe segue mantendo relación. "Son as persoas máis grandes que coñecín na miña vida. Teño amigos con casoplóns pero eu veño aquí, porque sei o corazón que teñen. A xente que me rodea é xente traballadora, humilde, son galegos... Esa é a xente coa que me identifico". 

"Nacín no inferno e loitei por chegar ata aquí con esforzo. Se me pos un muro, subo para cruzalo ou busco unha saída polo lateral", di contundente. No camiño de volta, a piques de nos despedir, Gabriel fálame de libros. "Cando leo, o mundo desaparece". Laméntase de que non ten tempo para volver mergullarse nun, e de súpeto vénlle a cabeza ese neno que un día foi e que lía dunha tirada todos os xornais da semana na empresa do seu pai. "Teño un amigo que sempre me di que escriba un libro... Pero eu non teño nada que contar".

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Comenta