As mareas municipalistas prepáranse para o 2023 con receos ante Sumar, o novo partido de Yolanda Díaz

A desaparición do panorama autonómico dunha marca aglutinadora das denominadas forzas 'rupturistas' deixou orfas para as eleccións do 28 de maio 2023, no que respecta a referente supramunicipal, ás candidaturas municipalistas que irromperon en 2015 logrando en Galicia as Alcaldías de Ferrol, Santiago de Compostela e A Coruña, ademais dun peso importante por todo o país.

A pesar desa ausencia do arco parlamentario, o movemento local mantense con alicerces máis sólidos tras beber de distintas fontes, desde proxectos xurdidos da escisión do BNG en 2012 á implantación --extraparlamentaria pero sostida no tempo nalgunhas comarcas-- de Esquerda Unida xunto co xurdir da marca Podemos. Con todo, mentres que as confluencias urbanas atlánticas consolidáronse, salvo Pontevedra, Lugo e Ourense as alianzas quedaron danadas e está por ver como se formulan as municipais, para o que podería ser clave un proxecto máis aló do local.

A formación morada en Galicia, que logrou ter maioría no grupo de confluencia que estivo no Parlamento na lexislatura iniciada en 2016, renunciou nas primeiras municipais a presentarse con marca propia e apoiou, con distinta intensidade, os proxectos xurdidos. Pero Podemos nunca chegou a contar cunha estrutura galega forte, mantendo agora como case único baluarte ao seu secretario xeral, Antón Gómez-Reino, deputado pola Coruña no Congreso.

Tras a desfeita electoral que algúns cualificaron de "frustración", as candidaturas municipalistas teñen en 2023 o seu primeiro exame 'en solitario' tras a extinción do último experimento de confluencia --En Marea--, o partido instrumental que acabou por supor a ruptura definitiva dos que foron os seus socios impulsores, feridas que foron cicatrizando de forma desigual.

Algúns destes proxectos, consultados por Europa Press, ven con receo ou simplemente distancia a posibilidade de reconstruír un espazo común. Mentres, outros miran de esguello ou mesmo entusiasmo 'contido' a idea de 'Sumar' de Yolanda Díaz, unha das cabezas visibles da primeira experiencia de confluencia en España, cando en 2012 --da man de Xosé Manuel Beiras-- lanzouse a coalición Alternativa Galega de Esquerda, fai agora dez anos.

De feito, Díaz, que se deu de baixa como militante de Esquerda Unida fixo das súas políticas á fronte do Ministerio de Traballo e en plena pandemia a súa mellor bandeira para agora tratar de construír unha alternativa despois do éxito e posterior fracaso da experiencia galega, na que ela tamén foi protagonista.

O proxedo de Díaz suma apoios das mareas de Vigo ou Ferrol --precisamente en ambas as con peso de Esquerda Unida--, cuxos representantes, en declaracións a Europa Press, adiantaron un apoio a este proceso, aínda que todas as mareas consultadas destacan que están "centradas" no proxecto local, no cal ven asentados.

"UNHA EXPECTATIVA"

Así, Rubén Pérez (dirixente de Esquerda Unida e que foi secretario de Organización tamén coa propia Yolanda Díaz), sinalou, a Europa Press, que existe "unha expectativa, unha plataforma política que dea continuidade" á idea exposta pola ministra de Traballo. Ao seu xuízo, "hai que recuperar o que se falou na orixe da marea", tras "o fracaso do partido instrumental", unha fórmula "que se demostrou fracasada".

Pola súa banda, Jorge Suárez (Ferrol en Común) defendeu que "as mareas seguen vivas, non son unha especie de extinción" e, con respecto ao proxecto da tamén política ferrolá, foi claro ao afirmar que "xoga en casa". "Dámoslle todo o noso apoio, temos que sumar a maior cantidade de apoio e os partidos teñen que ser acompañantes; non é máis que unha continuación do que se fixo en Galicia", manifestou Jorge Suárez, partidario de que tecer costuras que unifiquen en criterios comúns de participación, feminismo, sustentabilidade e "aparcar as diferenzas".

Recentemente, as mareas das cidades víronse nas festas da Ascensión de Santiago, unha cita informal que vén completar outras aparicións nun foro de debate baixo o marco 'Construíndo Alternativa' no que participaron referentes de mareas.

Nesa cita menos formal, estivo o que foi alcalde da Coruña, Xulio Ferreiro que, aínda que retirado agora da primeira liña política, segue traballando en Marea Atlántica e mesmo participou no peche da súa 'marea viva', un proceso que, en palabras da súa portavoz, María García, supuxo "acender os motores" para as municipais.

Nesta foto, ademais do ferrolán Jorge Suárez, non faltou o ex alcalde Martiño Noriega e a actual portavoz de Compostela Aberta, Marta Lois, que a título individual viuse involucrada no proceso de "escoita" de Díaz ata o punto de figurar como presidenta da plataforma que dará soporte a este percorrido da ministra.

Lois remarcou, en declaracións a Europa Press, que CA é un "espazo consolidado", centrada no local, e "vai seguir traballando e escoitando de maneira activa" para 2023. En paralelo, esta formación participa en encontros con outras mareas, nun "espazo de fraternidade municipalista" que, dixo, "vai seguir construíndo esa rede".

Foto da Ascensión, cos ex alcaldes de Ferrol, A Coruña e Santiago --Jorge Suárez, Xulio Ferreiro e Martiño Noriega--, xunto á actual portavoz de Compostela Aberta, Marta Lois. COMPOSTELA ABERTA | Fonte: Europa Press

RECEO OU DISTANCIA DOUTROS PROXECTOS

Máis aló das grandes cidades, outras mareas mantéñense á marxe de procesos máis amplos e mesmo os ven con certo receo, ante a posibilidade de volver caer nunha "decepción" á cidadanía.

En declaracións a Europa Press, o alcalde de Teo, Rafa Sisto, que non se volverá a presentar, apuntou que "hai contactos" a nivel galego, pero "non forma parte" do foro que se impulsou a nivel autonómico --en referencia a Construíndo Alternativa--. "Estamos atentos á iniciativa e decatados, pero non formamos parte", manifestou, seguro que antes de "sumarse ou decantarse" por manterse como proxecto local, aseguraranse " ben dos pasos" para evitar unha expectativa frustrada.

María García subliñou, pola súa banda, as "boas relacións" entre as candidaturas municipalistas, emprazadas a "facelo máis". En canto ao "proxecto de axuntar, soa ben, soa coñecido", dixo, aínda que matizou que non se decidiu ningunha postura.

Mentres, en Lugo, Vilalba Aberta desmárcase dun proxecto supramunicipal. Nada en 2015, e aínda que algúns dos seus integrantes participaron a individualmente, preséntase netamente "proxecto autónomo". "Aquí si funcionou a unidade popular, é real, ten fondas raíces", destacou, en declaracións a Europa Press, o seu portavoz, Modesto Renda.

Na provincia de Ourense uno dos proxectos máis consolidados, Ribeiro en Común. O seu responsable, Brais Fidalgo, manifesta que "cada marea é autónoma" máis aló das alianzas supramunicipais que poidan xurdir, o "municipalismo ten raíz no concello".

Así, Fidalgo (vinculado a Anova) defendeu "colaborar" en todos os foros e en "compartir experiencias", pero sen aventurar posicións sobre proxectos futuros, porque "todo vai a unha velocidade moi grande e o que agora pacería unha seguridade, logo non". En todo caso, reivindicou que as mareas "o fixeron ben, con valentía e ningún caso de corrupción". "Eramos e seguimos sendo perigosas (para os partidos clásicos)", sentenciou.