Unha conta de Instagram para perseguir a luz do mar: así podes coñecer os avistamentos do Mar de Ardora en Galicia

Hai fenómenos naturais que semellan escapar da lóxica. Misterios luminosos que acontecen, de súpeto, sen previo aviso, e que converten o mar nun escenario de fantasía. O Mar de Ardora (@mardeardora), nas costas de Galicia, é un deses enigmas. Unha danza azul ou esverdeada que aparece pola noite, nos veráns máis cálidos, cando as condicións son tan precisas como improbables. E, sobre todo, cando o mar quere. Agora, unha conta en Instagram creada por dúas persoas anónimas tenta achegar este espectáculo a quen o busca sen descanso. Porque todos sabemos que non é fácil presenciar este fermoso fenómeno que cada verán reúne a milleiros de persoas arredor dalgunhas das nosas praias.

LUZ VIVA BAIXO A AUGA

O Mar de Ardora é un fenómeno de bioluminiscencia mariña, causado por microorganismos microscópicos --como os dinoflaxelados 'Noctiluca scintillans', entre outros-- que emiten luz cando son axitados. Abonda co movemento dunha onda, dunha man, dunha aleta de peixe ou dun remo para que a superficie da auga se ilumine cunha luz azul eléctrica que semella saír dende dentro do propio mar. É difícil de explicalo a quen nunca o viu. Hai quen pensa que é unha ilusión óptica, quen fala de 'auga máxica' ou quen o compara co brillo dun vagalume líquido. Pero non é maxia: é natureza pura, invisible a plena luz do día e espectacular cando cae a noite.

DE PORTO RICO A XAPÓN

Este tipo de bioluminiscencia non é exclusiva de Galicia --tamén se pode ver noutras zonas costeiras do mundo, coma Porto Rico, Maldivas ou Xapón--, pero nas rías galegas ten un caracter único, máis discreto, máis esquivo e, por iso mesmo, máis fascinante. A súa presenza adoita rexistrarse durante os meses de verán, especialmente nas noites sen lúa, en lugares nos que o mar está calmo, pouco fondo e lonxe da contaminación lumínica das cidades.

VER OU NON VER: ESE É O DILEMA

Non existe hoxe ningún sistema fiable para predicir onde e cando vai aparecer o Mar de Ardora. Non depende dun horario nin dunha localización fixa. Hai xente que percorre centos de quilómetros, revisa as condicións meteorolóxicas, pregunta nas redes sociais... e volve para a casa sen velo. E tamén quen se achega a unha praia por casualidade e queda abraiado diante dunha visión que, case seguro, nunca esquecerá. Neste contexto, naceu a idea de facer unha conta de Instagram colaborativa, onde se poidan compartir avistamentos en tempo real, alertas, vídeos, fotos ou mensaxes que axuden a outras persoas a saber se está a acontecer este fenómeno nalgún punto do litoral galego. Un sistema de aviso mutuo, sen pretensións, pero con moitas ganas.

NON SE TRATA DE ALERTAR AS MULTITUDES

"Non sabiamos onde buscar se alguén o estaba vendo para achegármonos a un punto que nos quedase máis ou menos preto, e gustaríanos poder cubrir esa necesidade que vimos que tamén teñen outras persoas", explican os creadores desta conta. A resposta foi inmediata: antes mesmo de publicar contidos, xa sumaban seguidores e recibían mensaxes preguntando por praias, confirmando (ou desmentindo) avistamentos e compartindo experiencias. A intención non é converter o fenómeno nun espectáculo masivo, senón crear comunidades dende o respecto. "Non son espazos feitos para grandes multitudes, polo que é fundamental que cada persoa recolla o seu lixo e coide a contorna, porque, para poder gozar de algo, hai que coidalo", subliñan.

RÍAS QUE BRILLAN

Aínda que o Mar de Ardora pode aparecer en calquera punto da costa galega, hai zonas nas que é máis habitual recoller testemuños. A Costa da Morte, coas súas augas abertas e limpas; as Illas Cíes, onde a contaminación lumínica é mínima; ou zonas de Cangas, Sada, Corrubedo ou mesmo pequenas calas ocultas en lugares sen nome. Non hai patrón fixo, e cada verán é diferente. Moitas das persoas que seguen a conta levan anos buscando sen éxito este fenómeno. "Só puidemos ver un Mar de Ardora moi pouco intenso, non vivimos preto dunha praia onde se notifiquen avistamentos e facemos quilómetros por buscalo", contan. Esa dificultade é tamén parte da súa maxia: é algo que non se pode programar nin mercar. Hai que merecelo. Ou, polo menos, estar disposto a buscalo.

UN FENÓMENO QUE TAMÉN CONTA HISTORIAS

Detrás do Mar de Ardora hai ciencia, pero tamén hai tradición. Hai décadas, algunhas persoas chamábanlle 'auga que arde' ou 'auga que brilla', sen saber explicar moi ben o porqué. Os mariñeiros falaban dela como un sinal de vida no mar. Nalgúns casos, ata inspirou lendas ou relatos de luces misteriosas no horizonte. Na actualidade, a ciencia explicou o proceso, pero o abraio permanece intacto. Quizais porque é unha luz que non se pode prender nin apagar. Que non depende dunha pantalla nin dun interruptor. Que aparece, coma tantas cousas boas, só de cando en cando.

UN MAPA VIVO DE LUCES EFÉMERAS

A nova conta continúa a medrar. Quere ser unha ferramenta útil, pero tamén un convite ao respecto e á observación atenta. Non hai algoritmo que garanta que verás a ardora. Pero estar en contacto con outras persoas que tamén a buscan pode achegarte un pouco máis a ela. Nun mundo saturado de imaxes artificiais, o Mar de Ardora segue a ser un espectáculo real, fráxil e salvaxe. Un milagre discreto que acontece ao carón da casa, e que moita xente aínda nunca viu. Quizais esta conta de Instagram, feita con ilusión e humildade, sirva para que máis persoas poidan ver, algunha vez na vida, como o mar galego se acende na noite.