Galicia esquiva episodios de contaminación atmosférica como os que afectan a Madrid e Valladolid grazas ao Atlántico

Menos vehículos, pero tamén a proximidade do océano Atlántico son os factores "chave" para que Galicia esquive episodios de contaminación atmosférica como os que afectan a Madrid e Valladolid, que están a restrinxir a circulación e o estacionamento para reducir as emisións.

Nun escenario de anticiclón prolongado, no que as choivas e o vento dos últimos días volvéronse noticia en pleno outono e nunha rexión como a galega, o Atlántico xoga un papel determinante na calidade do aire desta comunidade, segundo expertos consultados por Europa Press.

O profesor de enxeñaría química José Antonio Souto, da Universidade de Santiago de Compostela, explica que "en condicións moi estables" como as que vén rexistrando toda a península, incluído o noroeste, "os contaminantes non se mesturan", de xeito que as concentracións de partículas son maiores. Pero, en Galicia, a circulación de aire procedente do Atlántico "renova e permite que se limpe a atmosfera".

A subdirectora de investigación de Meteogalicia, María Luz Macho, destaca igualmente que a comunidade galega goza de "moi boa ventilación", de novo pola proximidade do océano, por iso é polo que a seca non repercutise na calidade do aire "tanto como podía pensarse".

Ambos os especialistas chaman a atención sobre que os niveis de calidade do aire galego ofrecen "marxe" para resistir un empeoramento que, en calquera caso, non se está notando de forma significativa, segundo apuntan, con base nos datos fornecidos pola rede de medición da Xunta.

O CASO DA CORUÑA

No caso da Coruña, ecoloxistas detectaron unha superación do límite diario de partículas inferiores a 10 micras de diámetro (PM10) de forma recorrente até o pasado domingo.

A responsable de Meteogalicia expón que nas inmediacións da torre de Hércules, sobre todo, a ondada implica que aparezan niveis elevados de partículas. Trátase de aerosol mariño, que contén sales do mar. "Pero non é contaminación", chama a atención, por iso é polo que o servizo de predición autonómico teña que realizar análise de sodio e potasio, que non conteñen as emisións industriais nin as de tráfico, para demostralo.

Na mesma liña, o profesor universitario alude aos estudos recentes cos que se corroborou que estas partículas se deben ao aerosol que desprenden as ondas ao romper na costa. Con elas, comenta, "non hai risco para a saúde nin para a vexetación". É unha causa "esencialmente natural" contra a que "non se pode facer nada", máis aló de facer as analísticas correspondentes, que non son "automáticas".

SEN 'BOINA'

Falando de meteoroloxía, e deixando ao carón o volume de coches e industrias contaminantes, o profesor Souto resalta que "a gran descoñecida" na configuración da calidade do aire é a estabilidade atmosférica.

E é que é a proximidade do océano a que achega ás capas altas da atmosfera galega a inestabilidade necesaria para que as partículas contaminantes mestúrense e dilúanse, de modo que o aire que respiran os galegos elude concentracións de polución máis habituais nas contornas de grandes urbes como Madrid.

Na capital madrileña, indica Souto, "a tormenta perfecta" composta por un elevado tráfico rodado e moita estabilidade atmosférica en altura (ao situarse no centro peninsular) xera o que vulgarmente se coñece como 'a boina' sobre a cidade, unha capa de cor marrón que se debe aos óxidos de nitróxeno que emiten os vehículos.

Ademais do menor número de automóbiles que circulan polas localidades galegas con máis tráfico e atascos, como A Coruña, Vigo e até Santiago en horas punta, a diferenza na comunidade galega reside nesa inestabilidade en altura, mesmo en períodos como o actual, con prolongadas secas e "certas condicións estables".

PICOS POR TRÁFICO

En Galicia, os días de ceos claros, sen nubes, "tampouco se dan condicións de estabilidade moi fortes" en altura, sinala Souto, facendo referencia ao "aire renovado" ou á "brisa mariña" que chega do Atlántico, e que afecta non só á costa, senón tamén ao interior galego.

Así as cousas, nin os óxidos de nitróxeno (procedentes dos coches), nin o dióxido de xofre (a día de hoxe é residual o uso de combustibles con este elemento), nin o ozono (provocado por reaccións químicas para as que é requisito indispensable a calor) supoñen unha preocupación para o aire que respiran os galegos, segundo valora.

Aínda que admite que "as condicións non son as ideais", posto que escasea a choiva, que "obviamente lava a atmosfera" e "liquida calquera problema de contaminación atmosférica", Souto subliña que a situación tampouco é "para nada" preocupante.

De feito, sostén que "só se poden observar picos" non relacionados coa industria, senón coas aglomeracións de vehículos, en cidades como A Coruña e Vigo. E estase en valores "moi inferiores" aos máximos permitidos.

MÁIS CARBÓN

Descarta tamén que unha maior produción de enerxía a partir de carbón pola escaseza de precipitacións (para centrais hidráulicas) e vento (eólicos) vaia a afectar á calidade do aire en Galicia.

As plantas de Meirama e As Pontes (A Coruña), como o conxunto das centrais térmicas, "teñen uns límites moi estritos" e nun futuro próximo "van baixar máis aínda", afirma.

Se ao que se atende é á choiva aceda (presente aínda sen choiva, pero que se agrava con esta), as estacións nas que se atopan mostras con valores de 'pH' inferiores son principalmente as pertencentes á rede de Alcoa en San Cibrao (en Cervo, Lugo) e as próximas ao cinto industrial da Coruña, de acordo co último informe en profundidade realizado por Meteogalicia, de 2015.

Na área industrial de Oural (tamén na provincia luguesa, neste caso en Sarria), os valores de 'pH' son significativamente máis elevados, xunto con Sabón, que noutras áreas industriais.

"UN DÍA, SUFICIENTE"

Neste contexto, existe "marxe", segundo os expertos consultados, para que, se as condicións da seca prolónganse ou agravan, o nivel de calidade do aire en Galicia continúe sendo apropiado.

Isto é así posto que "un día é suficiente para mesturar e diluír" as partículas contaminantes que máis preocupan, que son as derivadas dos automóbiles (os óxidos de nitróxeno).

Só no caso do ozono sería "acumulable", se se desen as condicións de temperatura e radiación solar favorables. "Algo que sempre preocupa cando hai anticiclón continuado é o ozono, pero ao baixar as temperaturas nocturnas, non hai problema", sostén María Luz Macho.

As ALERTAS

Esta experta asegura que Meteogalicia non notou "nada" de afectación nos niveis de calidade do aire galego por mor da seca.

A rede da Xunta xera tres tipos de alertas por incumprimentos: ao superarse as medias diarias, as horarias e para trasladar avisos xerais á poboación.

O pasado 15 de outubro, sen ir máis lonxe, saltou este último tipo de avisos, xa que a concentración do fume polos incendios que arrasaron media Galicia encheu de partículas contaminantes os ceos galegos. Pero isto non é "en absoluto o habitual", segundo subliña.

Macho reivindica que a calidade do aire galego é "moi boa" e que ademais se fixo "un esforzo" na emisión de contaminantes. Todo iso, sumado a unha "moi boa ventilación", a que brinda o Atlántico, ao feito de que as cidades non sexan de gran tamaño e a unha contaminación industrial "controlada".