A revolta dos animais

Neste algures onde eu vivo, a sátira de George Orwell, Animal Farm (coñecida e galego como A revolta dos animais ou A granxa dos animais), téñena como lectura axeitada para o estimulo de mentes adolescentes, observación que abrangue tódalas miñas simpatías.

Por Xoán Vázquez | Nova Jersey, USA | 12/04/2011

Lectura practicamente obrigatoria para esas idades de louzanía tan abertas aos ideais como aínda alleas ao cinismo. A min chegou un chisco máis tarde –a verdade é que era eu quen andaba algo atrasado, pero xa tamén co corazón magoado polas realidades do desengano-. Andaría eu polos 20 anos. Sendo eu de natureza serodia aínda me colleu a tempo abondo para en min deixar pegada, que a deixou. 

Unha mestura de ovellas, porcos, cans, cabalos, todo canto nun capoeiro couber, e aínda a besta presumida e preguiceira que non resistiu vivir sen os enfeites do pasado, que a pobre pensaba llos puñan para ben dela. Cousas da ironía, se cadra a máis acertada. E non,  non faltou o porco con conciencia -coitado, porco e con conciencia-, sentenciado a vivir fuxido para xa finar desanaquizado. E tamén a limpeza ideolóxico-intelectual ilustrada nas masacres puntuais daqueles animais que pensaban que a súa voz xa podía ser erguida naquela granxa “liberada”. Así nos contaba George Orwell a calumnia aquela na que se había transformado a Revolución Rusa, os desnortes dos seus fallados destinos, o seu inexorable divagar nos vieiros da endogamia e do nepotismo, o seu  anunciado debacle, e, sobre todo, a súa transformación nun instrumento coercitivo e de represión. Velaí outra máis das grandes esperanzas afundida no inferno das boas intencións. Outra máis, para os que aínda non perderon a conta.  Cando aos da miña colleita lles tocou a lectura de Animal Farm,  xa Fidel era Fidel -en linguaxe propio da miña aldea, daba ghusto velo, ghordo e encarnado coma un capitán-, xa os máis dos verdadeiros heroes da revolución cubana estaban no asilo, os que puideron fuxir; os outros, cun tiro na caluga, deitados nun sartego calquera ao frío do esquecemento derradeiro. Xa o monstro de Stalin había finado cos últimos reductos de esperanza que aínda lle quedaban ás nacións do Estado Soviético, todos eles (os reductos de esperanza) afogados nas lameiras de sangue que sucederon á morte de Lenin. Mao Zedong estaba en plena forma, aínda que xa se lle comezaba a notar algo de bandullo, coma un presaxio maldito e paradigmático de gobernante de “granxa liberada”. O monstro do oriente,  seu insaciable sadismo alimentado nos miles e miles de inocentes abusados torturados e asasinados. O mundo dos “camaradas” manifestábase tan cruel e malvado coma o dos fascistas nos seus anos de sádicas plenitudes,  transformado no inferno máis terrible vil e corrupto que endexamais había coñecida a humanidade. Velaí, nas idades do idealismo en cernes espertar  perante a realidade que as revolucións chamadas a transformar o mundo, guiándoo polos vieiros da razón e da esperanza, reducidas á manifestación máis vil e  sádica que poida abrigar o corazón humano. Iso foi o mundo dos “camaradas”, un moderno e brutal feudalismo, unha vil traizón ás esperanzas e sacrificios das xeracións.

As ovellas, miñas pobres…, as ovellas é outra cousa. Entregadas á sabenza dos seus lideres, interrompían aos que aínda puideran ter a enteireza de erguer a voz en reclamo da xustiza prometida. Os demais animais (a forza productiva da granxa) a traballar cada día máis, e por menos. Cada día máis resignados, máis aflixidos, máis intimidados, tódalas promesas perdidas nos labirintos da hipocrisía e soberbia dos novos amos, ata o prometido retiro convertido na derradeira traizón. Velaí o fracaso final: traballar toda unha vida e nin sequera poder finar os  derradeiros días da vida con ese mínimo de dignidade.  Pasaron os anos, e coa caída do imperio Soviético incluso chegamos ver a derradeira escena desta burlesca traxedia, toda a forza da súa hipocrisía: porcos  e convidados erguendo os seus vasos celebrando novos entendementos e novas amizadas, novas alianzas e maneiras de depredar, de estrugarlle ata o último alento ás forzas productivas. Ata o nome da granxa volveu ao que fora antes da revolta. Nas nosas xoviais lecturas non reparabamos nalgúns matices que as circunstancias actuais nos poñen en frescas perspectivas.

Esta pasada fin de semana déuseme por reler o devandito libro, creo que movido polo  acordo  do ben que me había sentado nos anos mozos. Axiña me asaltou a monotonía. Resistina, non me deixei levar polos impulsos de reprender o acordo e pousar o libro, no que non descubría nada novo, nin sequera nada vello que morneara algunha lembranza reprimida. E xa contra o final reparei en algo que nas primicias lecturas meus ollos apenas lle pasaron por encima: Non eran tanto o que comían os porcos, nin o feito de que apartaban para eles o mellor que producía a granxa, nin sequera o pouco que producían, non, o máis grave, con diferenza, era que había tantos, tantos, e cada día máis. Os múltiples eventos deteriorantes dos últimos anos, e aínda tan latentes,  as secuencias que os sucederon, fanme parafrasear a referencia ao saudable apetito dos marráns: non é aínda tanto polo que cobran (ou rouban), nin o feito de que non producen nada, pero é que son tantos a depredar.