Terrence Malick nas Miráns

“Unha vida oculta”, a última obra mestra do director de cine estadounidense, impregnou un paseo pola aldea rianxeira.

Por Ramón Torrado | Ribeira | 29/02/2020

Comparte esta noticia

Levaba bastante tempo sen andar pola aldea na cal naceu e se criou a miña nai Concha, así que tomei o camiño chamado O Esqueiro que antes cruzaba feliz, primeiro nunha bicicleta francesa de cor azul clara e despois nunha BH típica daquela época dos anos 80.

Terrence Malick
Terrence Malick | Fonte: cinemax.es

Agora vou andando, un pouco coxo, por ese camiño. Noto as ausencias nas casas: Inés do Porto do Río, Rosa e Ernesto. Chego ó cruceiro da miña familia materna dos Agrelo que dá comezo á aldea de As Miráns. Xunto á nosa horta amurallada, faltan Fina e Vicente de Outeiro. Enfronte do alpendre de Buján que menciono en “Aceites e resina”, lamento unha vez máis que xa non estea a miña querida amiga Moncha. Tamén faltan Celsa, Moncho, Conchita e Chucho de Picón. Hai moito silencio na aldea cando aparece a noitiña.

Fago unha parada no círculo aberto formado por casas que se chama A Eira. Cantas tardes de ledicia inocente xogando ó fútbol cos amigos nos anos 70! Ás veces, estaba funcionando o muíño do gran mentres os nenos enchíamos de vida aquel recuncho máxico.

Pero hai outro recuncho así máis adiante, nas Miráns de Arriba, e a el dirixo os pasos. Un can tipo Rin Tin Tin vén correndo cara a min, pero por sorte o dono, un mozo ben parecido, chámao e calma ó nervioso animal. Salveime.

A casa de Manolo do Muíño, con adornos imaxinativos na entrada e no xardín, bota de menos á amable Ester. Tamén hai un baleiro nas casas de Mencía e de Corrientes. Baixando cara o río Te, os cans de Juan Carlos están alarmados e agresivos. Non recordo que na infancia os cans en xeral estiveran tan alterados, chegando a perturbar os paseos tranquilos.

Chego por fin ó vello muíño, e ó Campo da Ponte, un espazo aberto de herba pegado o río, e un dos poucos lugares onde os nenos xogaban partidos – con copa e todo para os vencedores – cun cruceiro no medio. É o cruceiro que debuxou Castelao in situ para o seu libro das cruces de pedra en Galicia e en Francia. Xunto a esa cruz, que vai precisar  coidados urxentes, tamén sentín o que é a felicidade.

Nesta ocasión, non estou so neste campo. Un burro negro, co lombo tapado por unha capa de plástico, aguanta con paciencia a soidade e a chuvia lixeira. Eu levo de provisión unha mazá italiana, e doulla a este inesperado amigo, que semella comela con pracer.

Cruzo un camiño para facer un círculo de retorno e saúdo á miña amiga Flor, que está no xardín da súa casa. Visito ás miñas primas Pilar e Conchi, e paso diante de “O Comercio Novo”, a tenda de roupa que tan ben recende, e a panadería e tenda de ultramarinos Soto, que data de 1917. A xente vai ós centros comerciais e fai que desaparezan os establecementos de toda a vida. Xa chegou a noite, e é neste momento cando ven á mente unha luz. Trátase dunha modesta epifanía, e a min encántanme as epifanías.

Comprendo de súpeto un elemento dunha película vista poucos días antes. Creo entender o motivo da decisión do director Terrence Malick de incluír na súa película sobre un heroe austríaco tantos planos de paisaxes dunha aldea situada nos Alpes. Esta teima estética motivou repetidas queixas da cómoda crítica, como se ve na páxina Rotten Tomatoes, ou no vídeo publicado polo experto español Carlos Boyero. A película dura case tres horas, e pensan que a beleza dos campos, árbores, ríos e montañas amosados é un exceso de indulxencia que podería reducir unha hora de metraxe innecesaria para contar a historia de dous valentes: os aldeáns Franz (August Diehl) e a súa esposa Fani (Valerie Pachner).

A epifanía tráeme recordos: os traballos durísimos que mamá  realizaba de nena, coas colleitas e as vacas, síntense con forza na longametraxe. Acórdome de ver eses instrumentos da labranza na infancia. A escena de Fani e a súa irmá traballando cun arado tirado por unha vaca semella unha labor insufrible, un acto que recorda á toma dun posto inimigo noutra obra malickiana, “A delgada liña vermella”. Do ambiente campestre tan ben retratado, coa dureza e o privilexio de estar en plena natureza, sae un home que se nega a loitar e a facer o saúdo nazi cando Hitler, visto en gravacións reais, está no poder.

Aquí aparece na memoria un personaxe: a nai de Jojo Rabbit que interpreta Scarlett Johansson, heroica na súa actitude ética diante do mal. En “Unha vida oculta”, Franz Jägerstätter – a persoa real que inspirou a película – pode evitar torturas e vexacións, e mesmo salvar a súa vida en cuestión de segundos, asinando un impreso. Na súa aldea, Fani e a familia teñen que soportar o escarnio da maioría dos seus paisanos. Pero é todo unha loita por obrar correctamente. Un pintor de igrexa explica con claridade a posición de Cristo, e Franz é unha figura cristiá.

A reflexión sobre a paisaxe é que Terrence Malick posiblemente fai unha despedida. Despídese da pureza da terra diante dos problemas medioambientais que ameazan ó noso planeta. De forma simultánea, describe a pureza do campo como alternativa ás masas e contaminacións que padecen as cidades. Por último, tamén entra nas grandes preocupacións do ser humano: como debemos actuar, en especial cando individuos perigosos están en control de países enteiros.

Esta película - que xunta na memoria a Austria coa Galicia rural que representa en min a aldea de As Miráns – non foi nominada para os oscars que outorga a Academia de cine asociada a Hollywood, pero será probablemente máis duradeira que as obras escollidas, posto que nela Terrence Frederick Malick – que foi profesor de Filosofía - transmite esa aura de grandeza que teñen as novelas máis poderosas de Tolstoy, Dostoievski, Camus, Hemingway ou Cervantes, concibidas como exploracións que atinxen ós dilemas esenciais da nosa existencia.
 

Comparte esta noticia
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
¿Gústache esta noticia?
Colabora para que sexan moitas máis activando GCplus
Que é GC plus? Achegas    icona Paypal icona VISA
Ramón torrado Ramón Torrado Romero (Araño-Rianxo, 1966). Educado en Galicia, no País Vasco e nos Estados Unidos. Licenciado en Filoloxía Inglesa na USC, é profesor de instituto. Investigador rosaliano. Foi colaborador en Certo, xornal dixital de Barbanza. Ten escritas catro novelas, un libro de relatos e outro de viaxes, entre elas, Rebeca no val das sombras ardentes (Toxosoutos, 2018) e "Torino" (Axóuxere, 2021), a súa última obra publicada.