A Valedora reclama que a violencia de xénero inclúa casos fóra da parella en alusión ao caso de Elisa Abruñedo

O pasado luns, a Valedora do Pobo facía público o informe da súa actividade en 2022 cunha advertencia sobre a necesidade de avances no ámbito da violencia de xénero, reclamando que se tivese tamén en conta ás mulleres asasinadas "polo feito de ser muller" pero fóra dunha relación sentimental. Ao día seguinte, a Garda Civil anunciaba a detención dunha persoa en relación ao asasinato de Elisa Abruñedo, ocorrido hai unha década e polo que permanece en prisión un home co que non tiña relación previa, pero que, presuntamente, matouna e violou cando se atopou fortuitamente con ela.

A Valedora, María Dores Fernández Galiño, trouxo este caso á súa comparecencia este luns no Parlamento para ejemplificar a petición e volver reiterar a necesidade de que o cómputo de vítimas inclúa tamén casos como leste: "é necesario ter en conta esta circunstancia, porque senón se dimensiona o problema, é moi difícil loitar contra el", ratificou.

Fernández Galiño compareceu na Comisión de Peticións do Parlamento para dar continuidade ao trámite da memoria do alto comisionado en relación a 2022, un ano no que se produciu un forte incremento na actividade do órgano.

Na súa intervención na Cámara, tal e como xa fixo na presentación da memoria, quixo "pararse" no ámbito da violencia de xénero, aludindo a "o que está a suceder estes días" co caso de Elisa Abruñedo.

A Valedora, lembrou, iniciou o pasado ano dúas actuacións en relación a "as mortes de dúas mulleres que non computaban como violencia de xénero", porque non se produciron dentro do ámbito da parella, como ocorre no caso de Abruñedo.

Fernández Galiño explicou que "hai mulleres que son asasinadas o feito de ser mulleres" pero "que non están neste ámbito" e que, por tanto "non contan", como foi en 2022 o caso de Jéssica Méndez, arremetida no seu vehículo por un veciño que estaba obsesionado con ela, pero con quen non tiña unha relación sentimental, ou o de Cristina Cabo, apuñalada por un home que coñeceu nun bar. A Valedora insistiu en que casos como estes, ou o de Elisa Abruñedo, teñen tinguiduras "claramente machistas" e de feminicidio, pero non contan para a violencia de xénero.

"É necesario ter en conta esta circunstancia porque se non, non se dimensiona o problema, e se non se dimensiona o problema é moi difícil loitar contra el e pór medidas de prevención e de protección", engadiu. Do mesmo xeito, a Valedora tamén se referiu a a necesidade de regular a violencia económica como modo de violencia de xénero, unha cuestión que trasladou ao Defensor do Pobo.

En cuestións relacionadas coa igualdade que ocuparon a acción do organismo o ano pasado, a Valedora mencionou reunións con mulleres nos ámbitos da violencia obstétrica, a morte perinatal ou a problemática da muller rural, entre outras.

PERSOAS MAIORES E DEPENDENCIA

Outro dos ámbitos de actuación que mencionou a Valedora foi o das persoas maiores, o "máis afectado as consecuencias sanitarias e sociosanitarias" da pandemia, así como pola situación económica.

Neste campo, dixo, abordáronse cuestións como a esixencia de cita previa en oficinas de información, onde se fixeron 12 actuacións de oficio, o peche de oficinas bancarias, as contencións en residencias, a atención á dependencia, a axuda no fogar, a soidade non desexada, a prolongación da vida activa ou os desafiuzamentos de maiores.

"É certo que a prolongación da idade de vida é un dos maiores logros que temos como sociedade, pero tamén é un dos maiores retos, dos maiores desafíos", contou, facendo fincapé no esforzo que se debe facer na materia tanto no ámbito sanitario como sociosanitario para garantir a estas persoas "o dereito a vivir con dignidade". Finalmente, a Valedora fixo mención ás queixas recibidas en materia de dereitos lingüísticos, o 75% delas orixinadas na Mesa pola Normalización Lingüística.

Neste ámbito, centrouse en "tres actuacións" de "amplo alcance" como a petición de que a documentación que se incorpora aos estudos de impacto ambiental dos proxectos eólicos estea, polo menos, nunha das linguas cooficiais, unha "recomendación aceptada" pola Consellería de Industria. "Non ten sentido que esa documentación estea incorporada en inglés, por exemplo", apuntou.

Do mesmo xeito, a Valedora fixo tamén o ano pasado unha recomendación ao colexio notarial para que os formularios e modelos de notaríalas estean tamén en galego e para que se dea formación aos notarios e aos traballadores de notaríalas para poder atender aos clientes en galego. A terceira cuestión, sinalou, foi en relación ás pólizas de seguros, para que as pólizas que se asinen en Galicia poidan estar tamén en galego, un "dereito do tomador", lembrou.

RETOS DE FUTURO

De face ao futuro, a Valedora apostou por seguir traballando "baixo o enfoque dos dereitos humanos" e en cuestións como a intelixencia artificial e a posibilidade de "reiteración do crime" no ámbito tecnolóxico, así como a protección de datos.

Este ano 2023, a institución mantén tamén "acendida a lanterna" sobre irregularidades en materia de integridade institucional e continúa coa súa aposta polo programa de bolsas de práctica e formación para persoas con diversidade funcional.

QUEIXAS "RECORRENTES"

Na súa quenda de intervención, os representantes tanto do PSdeG como do BNG lamentaron que nos informes da Valedora se reflictan ano tras ano queixas de "temas recorrentes" como os problemas en sanidade ou servizos sociais.

Así, a socialista Noela Otero advertiu que, a pesar das recomendacións do alto comisionado, "os asuntos máis recorrentes seguen aí", como listas de espera, vivenda ou dependencia. Entre os asuntos que máis preocupan aos socialistas están as cuestións de saúde mental e prevención do suicidio, a "falta de recursos" de dependencia ou a necesidade de fixar un "novo modelo de residencias" tras "tantos anuncios e debates sobre este asunto".

Na mesma liña, o deputado do BNG Daniel Castro considerou "un dos principais problemas" as valoracións de discapacidade e dependencia que, aínda que teñen un límite legal de seis meses, prolónganse "ata ano e medio". Tamén incidiu nas queixas derivadas do transporte de viaxeiros ou no ámbito lingüístico.

Finalmente, a deputada popular Paula Prado viu neste informe o "termómetro de que se vai polo bo camiño" en Galicia, con aspectos como a redución en máis dun 30% das queixas polas listas de espera na sanidade pública. No outro lado da balanza, clamou contra "os incumprimentos do Goberno central" en materia de dependencia.

A valedora do Pobo, María Dolores Fernández Galiño, presenta o informe da institución de 2022