E conste, iso está moi lonxe de ser malevolencia; iso é Estado de dereito na súa forma máis digna. A única posible. Alí onde haxa intocables xa non pode haber Estado de dereito, e onde haxa Estado de dereito non pode haber intocables. A partir diso, buscar solucións. Democráticas, coherentes, claras e contundentes.
Aínda cando recoñezo que é difícil presentar opinións asépticas cando os temas están profundamente embrollados no mundo das emocións e decididamente vinculados ás cousas de comer, poucas son as dúbidas que me asaltan de que na conxuntura actual Cataluña vai camiño de se converter nunha peza prescindible –e aínda falsa e ruín– desta máquina que compartimos. Quizais o mellor sexa facilitarlle a saída. O activo máis prezado de calquera sociedade democrática é a estabilidade inherente ao Estado de dereito e mailo desenvolvemento dunha cultura de compromiso indelegable cunha ética e civismo indelebles que non conciban alternativas á fonte desa estabilidade. A ausencia deses valores é o fecundo da discordia e da proliferación dun relativismo mediocre, que de seu é unha porta aberta ao disparate como norma. Ou sexa, conflicto e decadencia. Conflicto porque aqueles que non renuncien ao seu compromiso coa ética e civismo non poden darlle entrada a pasaxeiros relativismos de modas desnortadas. E entre nós o conflicto está cantado. Onde o conflicto está cantado a cultura da ética e civismo está ameazada: todas esas boas formas son simples exercicios de hipocrisía á agarda de arrebolar o primeiro trancazo. Detrás deses sorrisos amables agáchanse agoiros de sacudidas de árbores. Daquela, xa case calquera solución é mellor ca non facer nada. Calquera.
Con todo, é difícil imaxinar un desenlace fructífero de forzar a alguén a estar onde non quere. O que xa non é tan difícil de imaxinar é a pobreza, miseria e decadencia – ineludibles– de vivir nun estado permanente de conflicto. Velaí as reaccións perante o ditame (unánime) do Constitucional. Cando xa nin a unanimidade abonda, podemos dar por feito que estamos nun estado de rebeldía chamado a levar o disparate ata as últimas consecuencias. E as últimas consecuencias, se verdadeiramente somos un Estado de dereito, poden ser moi serias: o Estado de dereito, por definición, ten que prevalecer, tamén aos furtivos de noces. Pase o que pase, custe o que custe. O Estado de dereito ten que, impecablemente, defender as liberdades de tódolos cidadáns. Onde o Estado de dereito sucumbira só quedarían mortizos e carnaza. E un mundo de mortizos e carnaza quedaría sentenciado ao bandullo dos voitres. Os cidadáns temos dereito a aspirar a algo máis. Non obstante, e sen caer na debilidade –intolerable nun Estado de dereito–, sirvámonos do propio Estado de dereito para facilitar instrumentos legais que permitan a saída dos que non queiran estar. É unha cuestión de futuro. Ese mesmo futuro que reclama de bases ancoradas na seguridade xurídica e na solidariedade líquida, elementos ámbolos dous imprescindibles para o desenvolvemento e a prosperidade.
É difícil calcular cantos postos de traballo xa foron destruídos –xa nin falar dos non creados. E é difícil calcular cantos investimentos non foron parar a países máis serios e estables, que por desgracia para nós e para todos case calquera país occidental se pode así considerar. Cantos miles de cidadáns perderon os seus traballos, cantos desafiuzados, cantas vidas arruinadas dos forzados a emigrar. E cantos lle deben esa desgracia a Artur Mas. No medio da crises financieina máis grave da era moderna, a contribución de Cataluña –disque motor do Estado– foi e é verter veleno sobre a economía, foi e é fonte de destrucción e ruína. Verdadeiramente cremos que unha Cataluña así ten algo que contribuír á prosperidade colectiva? Facilitémoslle a saída. Pero prudencia, se os cataláns teñen ou non dereito á súa autodeterminación, non o sei; o que si sei é que non teñen dereito a levarnos aos demais á ruína.