Todo sobre 'Amence a noite máis longa', o curto galego de animación nomeado ao Goya e na carreira aos Óscar

Os galegos Carlos F. de Vigo e Lorena Ares acudirán o próximo 11 de febreiro ao Palacio FIBES de Sevilla co seu 'Amence a noite máis longa' debaixo do brazo, que compite na categoría de mellor curto de animación dos Goya cunha reflexión crítica sobre a sociedade actual que esteticamente --realizado ao óleo-- lembra a Goya ou Turner e co que entraron na carreira aos Óscar.

"Sentimos a profunda sensación de que se están fraguando cambios que nos están conducindo a outra era. A idea principal nesta historia é que a pasividade conduce a un futuro incerto. Cando deixamos que os medos tomen o control e quedámonos inactivos, o futuro é incerto, como o é o final do curto", explican os creadores a Europa Press.

O curto narra como o Catro Xinetes da Apocalipse reúnense para analizar o estado da humanidade e discutir as súas estratexias para o futuro. Unha débil Morte recibe aos seus compañeiros coa intención de convencerlles de torturar menos aos humanos, pero Fame, Peste e Guerra soñan cunha humanidade sen escapatoria. Na narración, tal e como explican os directores, Fame, Peste e Guerra preséntanse como "metáfora dos medos que nos impiden actuar, e Morte como o cambio".

"Unha conversación entre o catro xinetes da Apocalipse, unha localización romántica na costa galega, na noite de Samaín, e unha comedia aceda con certa retranca" son a base dunha peza que, á súa vez, parte do relato 'A morte tiña un pecio', de Anxo da Cruz.

"Cando Anxo nos ofreceu o relato, enchéusenos a cabeza de imaxes e por que non dicilo, de morriña. Aos poucos foise convertendo nunha historia máis escura, que miraba máis cara ao futuro que cara ao pasado, pois desde hai anos compartimos a visión de que avanzamos cara a unha sociedade cada vez máis polarizada, envenenando coa idea de que a posición máis segura é non tomar partido en nada", consideran.

Insisten en que a película é a súa invitación persoal a que o espectador reflexione. "Vivimos días nos que o diálogo ou o pensamento crítico parecen deixar sitio aos discursos únicos e á cancelación das opinións non afíns. Quizais debamos reflexionar sobre iso, pois as decisións que se toman en épocas de cambio adoitan deixar os seus ecos por moito tempo afectando a máis xeracións", inciden.

ANIMACIÓN 'Ao ÓLEO'

Decantarse pola animación para sinalar algo que non vai ben na sociedade comeza a ser algo máis que unha excepción; como xa hai tempo que deixou de selo facelo mediante curtametraxes.

"A animación achega liberdade, en canto a que podemos crear uns personaxes desestructurados, unhas contornas irreais e mesturalo todo de maneira coherente. Permítenos conseguir ese aspecto pictórico que buscabamos e pasar dunha estética a outra mantendo un discurso que non se desatende. En animación tes que crealo absolutamente todo, e ese exceso de control é o que nos permitiu coidar cada obxecto, cada encadre, e mesmo os contidos creados a modo de dobre lectura", comentan.

Aínda que lembran os directores que sempre houbo cinema de animación para adultos, si ven unha tendencia cara a unha maior popularidade das producións para distintos públicos --como xa ocorre en Francia ou Xapón--, grazas en parte á difusión que delas fan as grandes plataformas.

Entre as "incribles posibilidades de expresión" que ofrecen as distintas técnicas de animación, decantáronse por unha pouco habitual e complexa, pero que lles permitía reforzar todo o universo que pretendían transmitir no curto: o óleo.

"Uxue Azkona, directora de arte, propuxo unha estética que aínda que non estaba optimizada para a animación, completaba a mensaxe do curto. Por medio do 'óleo' dixital convertiamos cada plano nun cadro, transformando o curto nunha exposición. Isto axudábanos a reforzar dúas ideas: por unha banda, a atemporalidade dos sucesos, enmarcados e expostos pero aínda presentes e futuros; e por outro, afastabamos ao espectador dos feitos narrados, nun primeiro momento, facendo que senta como paseando por un museo, para descubrir posteriormente que a historia está a falar del, da súa inacción, dos seus medos".

"A partir desta estética, tivemos que deseñar un estilo de animación e un proceso de traballo a medida. A animación fixémola limitada para que non desviase a atención do diálogo e sobre todo a composición do 'cadro'. A aplicación da cor foi un proceso artesanal, fotograma a fotograma. Finalmente, Marcos García dirixiu o equipo de composición gráfica, adaptando o concepto pictórico á linguaxe cinematográfica, transformando ferramentas como o desenfoque e a profundidade de campo en textura de lenzo e grosor de pincelada, por exemplo", explican.

UN 'MULTIVERSO' ARTÍSTICO

O mundo artístico de 'Amence a noite máis longa' non acaba no curto homónimo, senón que se estende cunha exposición en Realidade Aumentada estreada no festival de cinema Animayo de Gran Canaria e que pasou por Bucarest, da man do Instituto Cervantes. Estudan agora novas localizacións, entre as que desexan que se atope Galicia.

"A curtametraxe pretende ser unha exposición de cadros. Por iso viamos coherente rematar a obra cunha exposición baseada nas láminas do curto. Ademais, os xinetes da Apocalipse explícannos como se modernizaron, e representan os medos que temos ao cambio. Por iso viamos coherente modernizar o concepto de exposición, sen medo ao cambio, e decidimos facela de Realidade Aumentada".

Así, o espectador chega a unha sala 'baleira', na que só a través do móbil pode acceder ao contido. "Para completar a experiencia e a invitación a reflexionar sobre o cambio, mostramos as pezas de arte como NFT's xerados na BlockChain, sen dúbida un cambio que levantou temores. Nós pensamos que debes ser cauto, pero non debes ter medo. Moitas veces o medo tradúcese en rexeitamento sen estudo nin reflexión", apuntan.

Ademais, este curto non é unha peza illada. Forma parte dun "multiverso" que reflicte a súa visión sobre o momento actual "como especie en permanente cambio". Trátase de catro curtos interconectados: a 'Amence a Noite...', únense a animación dramática 'Cafunè', onde exploran "a esperanza da man de accións individuais valentes que superan medos e actúan"; a película surrealista de terror-ciencia ficción 'SKIZO', na que abordan as orixes da maldade a través de diferentes versións dun mesmo individuo; e a cinta de ciencia ficción 'Tesla', sobre o arrepentimento.

NA CARREIRA DOS ÓSCAR

Os directores non dubidan en destacar a importancia dos festivais para a difusión e publicidade das curtametraxes, pista de saída en moitas ocasións para recoñecementos e premios, como o nomeamento aos Goya ou a cualificación aos Premios Óscar 2024 para a peza dos galegos.

"Grazas aos festivais os curtos están a conseguir un maior recoñecemento e visibilidade. Isto permite a moitos cineastas emerxentes ou consolidados mostrar as súas visións, o que enriquece e diversifica o panorama do cinema en xeral. A tecnoloxía ademais, facilitou o acceso ao contido, dando aos curtos unha audiencia global".

O mesmo ocorre, sinalan, coas redes sociais e os premios, "pura enerxía para seguir traballando duro, sabendo que as mensaxes que queremos trasladar chegan ao público". "Esa é a maior satisfacción para un director", afirman os creadores, que afrontan a próxima gala dos Goya con "alegría por todo o equipo que confiou e traballou no proxecto".

Fotograma da curtametraxe 'Amence a noite máis longa', nomeado aos Premios Goya | Fonte: Europa Press