“Os nenos deben ser nenos sempre”

O condutor sinalounos no centro da praza a torre do reloxo. "Aí o tedes, o Big Ben", díxonos con esa mirada irónica que se entende en calquera idioma. "Baixades aqui".

Chovía en Policastro, nesta pequena vila, duns sete mil habitantes, que hoxe é a cara b deste esperpento vergoñoso.

A chegada dos exiliados a Idomeni trouxo ás xentes de Policastro, aínda que de forma involuntaria, beneficios. Víronos pasar seguindo os raís, fuxindo do inferno. E cando lles pechamos a fronteira, comezaron a aparecer os voluntarios, que ao rematar as súas xornadas de traballo recalaban nos seus restaurantes, ocupaban os seus hoteis, as súas pensións... E compraban nas súas tendas, supermercados e farmacias. En xeral, Policastro trata ben os seus visitantes. Outra cousa é o clima, que para ser Grecia non o imaxinas tan cambiante, voluble e de extremos.

Aquela noite o vento non deixou de uivar e a intres chovían pedras, graínzo na primavera. Malo sinal se pensas que a dez quilómetros dalí hai un campamento de refuxiados, familias enteiras vivindo desde hai meses en tendas de campaña.

Ao día seguinte Idomeni amenceu arrasado. Ao fondo, os cumes da cordilleira estaban nevados. Ameazaba de novo tormenta e o vento seguía roldando o campamento.

As familias, visiblemente cansas, reparaban coa axuda dos voluntarios os danos causados. Tendían as mantas molladas entre as  tendas... Veume entón á cabeza aquel refrán: "a can fraco, todo son pulgas". E iso fai dano. Mudei a mirada e busquei algo de luz. E atopeina no ceo, moi preto daquela arañeira de espiñas brillantes e afiadas que delimita unha pradería verde zarrapicada de flores vermellas. Voaban cometas. 

A só dez metros do aramado, os nenos entre a herba recollían papoulas. Estes cativos non tiñan máis de catro anos. Pequerrechos que naceron coa guerra, que aprenderon a correr antes que andar, que camiñaban fuxindo. Lembreime entón daquela frase nunha conversa: "Os nenos deben ser nenos sempre". Recoñecina no aire ao descubrir as cometas.

Os nenos deben ser nenos sempre, xogar e non ter malos recordos, nin preocuparse polo mañá, e deben vivir, aprender e xogar, poder durmir placidamente polas noites sen ter pesadelos, sen botar de menos nada nin a ninguén, e voar as súas cometas aquí, en Idomeni, ou en Alemaña, en Guatemala, en Galicia ou en Alepo (Siria), sen que ninguén lles berre ou lles rexeite desde o outro lado, porque non hai outro lado se non existen soldados nin aramados.

E o home que lanzou unha frase tan obvia —"os  nenos  deben ser  nenos  sempre"— estaba aquí, neste desterro, coas súas  ideas de bombeiro. E ensinoulles a facer cometas coas tendas rotas que levou o vento. E buscou outro horizonte e alimentou a súa esperanza...

En que momento un neno deixa de ser neno antes de tempo? E en que momento che miran desde o pasado, ou desde ese futuro incerto, e deixan de voar cometas, por que son ideas de bombeiro?

Hai nenos neste lugar que che miran así... E crébanche.

Teño a foto, só unha, pero teño moitas outras retumbando na miña cabeza.