Gerardo Fernández Albor, o doutor galeguista e liberal co que botou a andar o autogoberno

Como "un amante da súa terra e da liberdade". Así se vía Gerardo Fernández Albor (Santiago de Compostela, 1917-2018), o "doutor Albor", como lle gustaba que lle chamasen, o médico instruído como piloto aéreo en Alemaña tras estalar a Guerra Civil e o discípulo do galeguismo de Ramón Piñeiro que introduciu na Xunta ao converterse no primeiro presidente autonómico elixido nas urnas en outubro de 1981.

O autogoberno en Galicia empezaba a camiñar coa promesa de Albor de que Alianza Popular (AP) non utilizaría a súa poder en Galicia "como arma de presión" en España. Con máis de 60 anos, un perfil liberal e da man de Manuel Fraga decidira entrar de pleno en política. A súa ausencia de significación durante o franquismo contribuíu a abrirlle as portas.

Pero este médico compostelán, cuxos 100 anos de vida resumen a historia contemporánea da autonomía, desembarcou tamén na Xunta cunha maleta chea de experiencias vitais. E é que empezara a cursar Medicina na capital galega cando tivo que interromper os seus estudos en 1936 e foi enviado a Alemaña para instruírse como piloto.

Como contaba el mesmo, a diferenza de compañeiros que continuaron en aviación, el regresou á súa cidade, onde se licenciou en Medicina. Tras pasar períodos formativos en distintas urbes europeas, o que lle permitiu aprender varios idiomas, fixo carreira como especialista en Cirurxía Xeral e Dixestiva e logrou cumprir un dos seus soños ao fundar o Policlínico La Rosaleda, centro do que sentía moi orgulloso.

Casado con Asunción Baltar e pai de sete fillos, o seu prestixio profesional estaba vestido co humanismo e a cultura de quen mantivo nos 50 e 60 contacto fluído con intelectuais como Domingo García-Sabell, chegando a formar parte do grupo 'Realidade Galega'.

Conta o seu amigo, o profesor Marcelino Agís, que foi Ramón Piñeiro quen lle convenceu da necesidade de que o galeguismo "estivese en todos os partidos".

MANDATO

Albor sempre falaba con ilusión daquel primeiro Parlamento galego que conformaban catro grupos --AP, centristas, socialistas e grupo mixto-- e ata seis organizacións políticas. Era "un cabaleiro da política", como o define a senadora do PP e en parte filla 'política' María Jesús Sáinz, coa que adoitaba quedar cada domingo ao mediodía nunha cafetaría próxima á Rosaleda para tomar un café.

Paso a paso fóronse construíndo os alicerces da autonomía nun mandato no que Albor lembraba con orgullo o impulso das obras do Pazo do Hórreo, da sede do Goberno galego de San Caetano e da Compañía de Radio Televisión de Galicia.

Por iso, dáballe igual, ou iso dicía, que o forte liderado político de Fraga, o 'león de Vilalba' que dirixiu Galicia durante case 16 anos, situasen os seus logros como primeiro presidente popular nun segundo termo de recoñecemento. "Cumprín co meu deber", adoitaba afirmar un home que máis dunha vez rexeitou encasillarse "en dereitas ou esquerdas" e que preferiu identificarse como "un galeguista de liberdade".

"A DIGNIDADE DO VELLO GALEGUISTA"

A pesar do convulso dos primeiros anos da autonomía, o doutor Albor repetiu a finais de 1985 como candidato de Coalición Popular, na que á marxe de AP integráronse outras forzas como Centristas de Galicia, e volveu ser investido presidente após un novo éxito nas urnas, aínda que lle esperaba un ano de inestabilidade política que chegaría ao seu punto culminante en outubro de 1986.

E é que o 31 dese mes, o seu ata entón vicepresidente, José Luis Barreiro, e outro cinco conselleiros colocaron a dimisión sobre a súa mesa tras negarse á súa petición de deixar a Presidencia. Fraga brindoulle apoio total e el aguantou o golpe e sumou a Mariano Rajoy como vicepresidente coa misión de frear a rebelión, pero non houbo marcha atrás.

Os meses de conversacións de Barreiro cos socialistas e outras forzas da Cámara víronse coroados co chamado pacto de Os Tilos e traducíronse nunha moción de censura que situou en setembro de 1987 ao socialista Fernando González Laxe como novo presidente. "O único que podo facer é saír de aquí con toda a dignidade de vello galeguista e vello demócrata", despediuse o Albor derrocado.

MOZO "PARA TODA A VIDA"

A saída forzosa da Xunta non freou a actividade política de Albor que no mesmo ano no que Manuel Fraga recuperaba o Goberno galego para os populares (1989) aterraba na Eurocámara, onde permaneceu unha década e onde presidiu na súa primeira etapa a Comisión creada para a reunificación de Alemaña.

Europeísta convencido, fundador do Intergrupo Camiño de Santiago no Parlamento Europeo, membro de numerosas sociedades científicas, participativo en foros como o de Pensamento e Opinión Galicia Milenio, nunca renunciou á premisa de que "o que é mozo o é para toda a vida" e viviu en consecuencia.

Proba diso é que en 2007, xa con 90 anos, foi o primeiro expresidente en pedir o ingreso no Consello Consultivo. Tamén acudiu a diario ao seu despacho no centro de Santiago mentres llo permitiu a súa saúde e participou en múltiples actos do PPdeG, onde sempre foi recoñecido.

Os seus compañeiros de filas lembran con agarimo que nas súas intervencións nunca faltaban as referencias históricas, algún chiste e un comentario galante para unha muller. Tamén se atreveu a dicir nalgún mitin o que moitos pensan pero calan sobre unha hipotética marcha de Feijóo a Madrid. "Vánnolo a levar", dixo nun multitudinario acto na Praza de Touros de Pontevedra antes das autonómicas de 2012.

"UN EXEMPLO"

Porque Albor figura na organigrama do partido que lidera Alberto Núñez Feijóo como presidente de honra, idéntica distinción á que ten no PPdeG Mariano Rajoy, o que fora o seu vicepresidente naqueles momentos de crispación de mediados dos 80 que finalizaron en moción de censura.

Rajoy, do mesmo xeito que Feijóo, erixiu en reiteradas ocasións ao médico compostelán en "exemplo" a seguir. Fíxoo de novo a principios de 2013, cando lle entregou a condecoración da Gran Cruz de la Orden de Isabel La Católica ao expresidente galego.

Ao doutor Albor referiuse Rajoy, en quen confiara no seu día para frear unha ruptura de Goberno que resultou inevitable, como "un servidor fiel" do seu país e "un gran español", pero tamén "un galego íntegro, un europeo sobresaliente, unha persona docta e sabia, e un político tan exemplar nos seus ideais como no seu percorrido vital".